| Source | Target | | zaawansowany (dochodzący) pion | advanced pawn |
| zablokować piony na skrzydle królewskim/hetmańskim | to fix pawns on the kingside/queenside |
| zablokowany/wolny pion | blocked (fixed)/free pawn |
| zaciągnięcie | decoying |
| zamknąć/otworzyć pozycję | to close/open the position |
| zamknięta/otwarta formacja | closed/open formation |
| zamknięta/otwarta pozycja | closed/open position |
| zamknięta/półotwarta/otwarta linia | closed/half-open/open file |
| zamknięte/otwarte centrum | closed/open centre |
| zapasowe tempa | reserve tempi |
| zapis partii (notacja) | notation |
| zapis partii za pomocą symboli szachowych | figurine notation |
| zapisany ruch (tajny ruch) | sealed move |
| zapowiedziany mat | announced mate |
| zaproponować remis | to offer (propose) a draw |
| zasady gry w szachy | chess rules |
| zaskakujący ruch (niespodzianka) | surprise move |
| zatruty pion | poisoned pawn |
| zawodnik (szachista, gracz) | player (chessplayer) |
| zawodnik bez rankingu | unrated player |
| zawodnik klubowy | club player |
| zawody szachowe | chess competition |
| zbić figurę inną figurą | to take the piece with the other one |
| zbić piona/figurę | to capture a pawn/piece |
| zbita figura | captured piece |
| zbity pion | captured pawn |
| zdolność komplikowania gry | cheapo potential |
| zdrowy pion więcej | healthy extra pawn |
| zdwoić figury/piony | to double pieces/pawns |
| zdwojone figury | doubled pieces |
| zdwojone piony | doubled (friendly) pawns (twins) |
| zdwojone wieże | double rooks |
| zegar szachowy | chess clock |
| zeszyt do zapisywania partii | scorebook |
| złapana figura | buried piece |
| złuda szachowa (przywidzenie) | chess illusion |
| zmusić przeciwnika do samodzielnej gry | to force opponent to think for himself |
| zmysł kombinacyjny | tactical skill |
| znana pozycja teoretyczna | tabia (tabiya) |
| zrobić długą/krótką roszadę | to castle in long/short side |
| zroszowany król (król po roszadzie) | castled king |
| związać/rozwiązać figurę | to pin/unpin a piece |
| związana figura | pinned piece |
| związanie | pin |
| związek szachowy | chess federation |
| żywe szachy | living chess |
