| Source | Target | | The human immunodeficiency virus (HIV) remains one of the most important communicable diseases in Europe. | Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) powoduje jedną z najważniejszych chorób zakaźnych w Europie. |
| It is an infection associated with serious disease, persistently high costs of treatment and care, significant number of deaths and shortened life expectancy. | Jest to zakażenie wiążące się z poważną chorobą, stałymi wysokimi kosztami leczenia i opieki, znaczną liczbą zgonów i skróconym oczekiwanym czasem przeżycia. |
| HIV is a virus, which attacks the immune system and causes a lifelong severe illness with a long incubation period. | HIV jest wirusem, który atakuje układ odpornościowy i wywołuje ciężką, trwającą przez całe życie chorobę o długim okresie inkubacji.` |
| HIV is spread by sexual contact with an infected person, by sharing needles or syringes (primarily for drug injection) with someone who is infected, or, less commonly (and now very rarely in countries where blood is screened for HIV antibodies), through transfusions of infected blood or blood clotting factors. | Wirus HIV przenoszony jest przez kontakty płciowe z zakażoną osobą, używanie wraz z zakażoną osobą wspólnych igieł lub strzykawek (głównie w celu wstrzykiwania narkotyków) lub – rzadziej (a obecnie bardzo rzadko w krajach, gdzie prowadzi się badania przesiewowe krwi pod kątem przeciwciał skierowanych przeciwko HIV) – przez przetoczenie zakażonych czynników krzepnięcia krwi albo samej krwi. |
| Babies born to HIV-infected women may become infected before or during birth or through breast-feeding. | Dzieci kobiet zakażonych wirusem HIV mogą ulec zakażeniu przed porodem, podczas porodu lub w wyniku karmienia piersią. |
| The end-stage of the infection, acquired immunodeficiency syndrome (AIDS), results from the destruction of the immune system. | Końcowy etap zakażenia, określany jako nabyty zespół upośledzenia odporności (AIDS), wynika ze zniszczenia układu odpornościowego. |
| AIDS is defined by the presence of one or more “opportunistic” illnesses (other illnesses due to decreased immunity). | AIDS jest zdefiniowany przez występowanie jednej lub więcej chorób „oportunistycznych” (innych chorób związanych ze spadkiem odporności). |
| Effective combination therapies, introduced in the mid-1990s and widely used in industrialised countries, have had a profound effect on the course of HIV infection, improving the quality of life and delaying the onset of AIDS and death in HIV-infected individuals. | Skuteczne leczenie skojarzone, wprowadzone w połowie lat 90. i powszechnie stosowane w krajach uprzemysłowionych, miało znaczny wpływ na przebieg zakażenia HIV – poprawiło jakość życia oraz opóźniło wystąpienie AIDS i zgonu u osób zakażonych wirusem HIV. |
| However, intolerance to side effects and appearance of resistant strains remain causes for concern. | Nadal jednak istnieją obawy związane z nietolerancją działań niepożądanych oraz pojawianiem się szczepów opornych. |
| Antimicrobial resistance | Odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe |
| Since their discovery, antibiotics have revolutionised the way we treat patients with bacterial infections and have contributed to reducing the mortality and morbidity from bacterial diseases. | Od czasu odkrycia antybiotyków zrewolucjonizowały one sposób leczenia pacjentów z zakażeniami bakteryjnymi oraz przyczyniły się do zredukowania wskaźników umieralności i chorobowości związanych z chorobami bakteryjnymi. |
| They are also an essential tool for modern medicine and common procedures such as transplants, chemotherapy for cancer and even orthopaedic surgery could not be performed without the availability of potent antibiotics. | Antybiotyki są także podstawowym środkiem stosowanym w nowoczesnej medycynie i powszechnie wykonywanych zabiegach, takich jak transplantacje, chemioterapia nowotworów, a nawet zabiegi ortopedyczne, których przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez dostępności silnych antybiotyków. |
| Antibiotics are often unnecessarily prescribed for viral infections, against which they have no effect. | Są one często niepotrzebnie przepisywane w zakażeniach wirusowych, w których nie wykazują żadnego działania. |
| Similarly when diagnoses are not accurately made, more often than not, broad-spectrum antibiotics, i.e. antibiotics that kill a large proportion of various bacteria and not only the bacteria responsible for the disease, are prescribed because the micro-organism responsible for the infection is not known. | Ponadto w przypadku niedokładnego rozpoznania nierzadko przepisywane są antybiotyki o szerokim spektrum działania – tj. antybiotyki, które zabijają wiele różnych bakterii, a nie tylko bakterie odpowiedzialne za wywołanie danej choroby – gdyż nie jest znany mikroorganizm odpowiedzialny za zakażenie. |
| These examples of misuse promote the emergence and the selection of resistant bacteria. | Te przykłady nieprawidłowego stosowania sprzyjają pojawianiu się i selekcji bakterii opornych. |
| Considering the mechanisms behind the emergence of AMR, the strategy to fight it is rather straightforward: | Biorąc pod uwagę mechanizmy leżące u podstaw oporności bakterii na antybiotyki, strategia jej zwalczania jest stosunkowo prosta: |
| - use less antibiotics, i.e. only when they are needed to treat patients; | - stosowanie mniejszej ilości antybiotyków, tj. stosowanie tylko wówczas, gdy są one niezbędne do leczenia pacjentów; |
| - prevent the spread of resistant strains between persons. | - zapobieganie szerzeniu się szczepów opornych pomiędzy osobami. |
| Anthrax is a zoonotic disease (could be transferred from animals to humans) caused by the spore-producing bacterium Bacillus anthracis. | Wąglik jest chorobą odzwierzęcą (która może zostać przeniesiona ze zwierząt na człowieka) wywoływaną przez bakterie przetrwalnikujące Bacillus anthracis. |
| The disease is endemic in several regions of the world, including southern and eastern Europe. | W kilku regionach świata choroba ma charakter endemiczny, w tym w Europie Południowej i Wschodniej. |
| Humans may acquire the infection after exposure to spores, and symptoms appear one to seven days (up to 60 days) later. | Ludzie mogą ulec zakażeniu po kontakcie z zarodnikami, a objawy występują po 1– 7 dniach (maksymalnie do 60 dni). |
| Clinical presentations include skin anthrax, lung anthrax, (with 75% death rate) and gastrointestinal forms (that may progress to blood infection and death). | Do objawów klinicznych należą: wąglik skórny, wąglik płucny (obarczony 75-procentowym wskaźnikiem śmiertelności) oraz postacie pokarmowe (które mogą przechodzić w zakażenie krwi i prowadzić do zgonu). |
| Antibiotic treatment is effective if given at an early stage. | Leczenie antybiotykami jest skuteczne, o ile zostanie zastosowane na wczesnym etapie choroby. |
| Control measures include the correct disposal of dead animal: | Metody mające na celu ograniczenie choroby obejmują prawidłowe usuwanie martwych zwierząt: |
| disinfection, decontamination and disposal of contaminated materials and decontamination of the environment. | dezynfekcję, odkażanie oraz usuwanie skażonych materiałów oraz pozostałości po odkażaniu ze środowiska. |
| Protective equipment must be used by workers. | Pracownicy muszą używać środków ochrony osobistej. |
| Vaccination of exposed animals and humans is required. | Niezbędne jest szczepienie zwierząt i ludzi narażonych na kontakt z wąglikiem. |
| The agent was not confirmed, but a preparedness and response programme for attacks by biological and chemical agents (BICHAT) was developed in 2002 by the European Commission. | Zagrożenia nie stwierdzono, lecz w 2002 r. Komisja Europejska opracowała program gotowości i reakcji na ataki z zastosowaniem czynników biologicznych i chemicznych (BICHAT). |
| Influenza is an acute infectious disease of the respiratory tract caused by the influenza virus which occurs in three types: | Grypa jest ostrą chorobą zakaźną układu oddechowego powodowaną przez wirus grypy, jaki występuje w trzech typach: |
| These are divided into those of high and low pathogenicity according to the severity of infection in birds. | Dzieli się je na podtypy o wysokiej lub niskiej patogenności, w zależności od stopnia ciężkości przebiegu zakażenia u ptaków. |
| Since 1997 a new and more deadly strain of highly pathogenic avian influenza virus (A/H5N1) has appeared in domestic poultry and humans, initially in southern China where the first human-to-human transmission took place. | Od 1997 r. u drobiu hodowlanego oraz u ludzi zaczął występować nowy, groźniejszy szczep wysoce zjadliwego wirusa ptasiej grypy (A/H5N1); początkowo obserwowano go w Południowych Chinach, gdzie miało miejsce pierwsze przeniesienie zakażenia z człowieka na człowieka. |
| After 2003, influenza A/H5N1 appeared in many Asian countries causing huge outbreaks in birds and a small number of severe human infections, almost entirely among people with close contacts with domestic poultry. | Po 2003 r. grypa wywołana przez wirus A/H5N1 pojawiła się w wielu krajach azjatyckich, powodując duże epidemie wśród ptaków oraz niewielką liczbę ciężkich zakażeń u ludzi, niemal zawsze wśród osób mających bliski kontakt z drobiem hodowlanym. |
| There have been a few examples of person-to-person transmissions but no further spread. | Zaobserwowano kilka przypadków przeniesienia zakażenia z człowieka na człowieka, lecz bez dalszego rozprzestrzeniania się. |
| This A/H5N1 group has shown itself to be unusually stable for an avian influenza strain and has spread among birds in two waves, the second of which took it out of south and south-east Asia to Europe and Africa through migratory birds and trade. | Wykazano, że sama grupa A/H5N1 jest niezwykle stabilna, jak na szczep grypy ptasiej oraz że szerzyła się ona wśród ptaków w dwóch falach, z których druga przedostała się z Azji Południowo-Wschodniej do Europy i Afryki z ptactwem migrującym oraz drogami handlowymi. |
| The virus is poorly adapted to humans who are difficult to infect except at high doses. | Wirus jest słabo zaadaptowany do ludzi i może on wywoływać zakażenia u ludzi tylko w wysokich dawkach. |
| The danger to humans lies in the fact that the strain is highly pathogenic in those few humans that do become infected. | Niebezpieczeństwo dla ludzi tkwi w tym, że szczep ten wykazuje dużą zjadliwość u tych niewielu osób, u których dochodzi do zakażenia. |
| However, there is generally no transmission from one human to another. | Jednak zazwyczaj nie dochodzi do przenoszenia zakażenia z jednej osoby na inną. |
| The disease may occur after eating foods containing the toxin or due to development of the spores within the intestine of young children or within wounds. | Choroba ta może wystąpić po spożyciu pokarmów zawierających toksynę lub w wyniku rozwoju zarodników w jelicie małych dzieci albo w obrębie ran. |
| Food botulism is the dominating form of the disease, and paralytic symptoms generally appear after an incubation period of 12–36 hours (up to several days) after consumption of the toxin-containing food. | Dominującą postać choroby stanowi tzw. zatrucie jadem kiełbasianym, a objawy porażenne występują zazwyczaj po okresie inkubacji trwającym 12– 36 godzin (do kilku dni) od chwili spożycia pokarmu zawierającego toksynę. |
| The symptoms may be very severe, and require intensive-care treatment and the administration of an anti-toxin. | Objawy mogą być bardzo ciężkie i wymagać intensywnego leczenia oraz podania antytoksyny. |
| Even where these are available, between 5 and 10 % of the patients die. | Nawet po zastosowaniu leczenia od 5 do 10% pacjentów umiera. |
| Due to the extremely high potency of the toxin, botulism is included among the potential bio-terrorist threats. | Ze względu na wyjątkowo wysoką moc toksyny botulizm należy do potencjalnych zagrożeń bioterrorystycznych. |
| Following laboratory accidents, the toxin has also caused symptoms on inhalation, with a substantially reduced incubation period. | Po wypadkach w laboratorium występowały objawy spowodowane wdychaniem toksyn, a czas ich inkubacji był znacznie skrócony. |
| The common reservoirs for Brucella bacteria that may infect humans are cattle, dogs, sheep, goats, and pigs. | Częstymi rezerwuarami bakterii Brucella, które mogą powodować zakażenia u ludzi, są bydło, psy, owce, kozy i świnie. |
| Brucellosis occurs worldwide but the Mediterranean region has been particularly affected. | Bruceloza występuje na całym świecie, lecz szczególne ryzyko dotyczy regionu śródziemnomorskiego. |
| Humans become infected by direct or indirect contact with animals or with contaminated animal products (including unpasteurised milk and dairy products) or by the inhalation of aerosols. | Ludzie zarażają się przez bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami albo skażonymi produktami pochodzenia zwierzęcego (w tym niepasteryzowanym mlekiem i przetworami mlecznymi), a także drogą oddechową. |
| After an incubation period of five to 60 days, symptoms may appear either acutely or insidiously. | Po okresie inkubacji trwającym od 5 do 60 dni pojawiają się objawy, które mogą mieć przebieg ostry lub podstępny. |
| The various symptoms are both general (fever, weakness, joint pain) and organ-specific (including infections in the brain infection and heart valves). | Objawy są zróżnicowane – zarówno ogólnoustrojowe (gorączka, osłabienie, bóle stawów), jak i narządowo swoiste (w tym zakażenia mózgu i zastawek serca). |
| Control measures include animal vaccination and/or test-and-slaughter of infected animals, as well as pasteurisation of milk and dairy products. | Do działań mających na celu zwalczanie choroby należy szczepienie zwierząt i/lub badania oraz ubój zakażonych zwierząt, a także pasteryzacja mleka i przetworów mlecznych. |
| The most frequent way of getting infected is through the consumption of contaminated food (mainly poultry) or water. | Najczęstszą drogą zakażenia jest spożycie skażonego pokarmu (głównie drobiu) lub wody. |
| Other risk factors include swimming in natural surface-waters and direct contact with infected animals. | Do innych czynników ryzyka należypływanie w naturalnych wodach powierzchniowych oraz bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami. |
| After an incubation period of 2–5 days (range 1–10 days) common symptoms are severe abdominal pain, watery and/or bloody diarrhoea and fever. | Po okresie inkubacji trwającym 2– 5 dni (zakres 1– 10 dni) występują objawy, które zazwyczaj obejmują bóle brzucha, wodnistą i/lub krwawą biegunkę oraz gorączkę. |
| Chikungunya is present in parts of Africa, Southeast Asia and on the Indian subcontinent. | Chikungunya występuje w niektórych częściach Afryki, Azji Południowo-Wschodniej oraz na subkontynencie indyjskim. |
| Usually, symptoms last for a few days and the disease is self-limiting but occasionally they will persist and result in hospitalisation. | Objawy trwają zwykle kilka dni, a choroba ma charakter samoograniczający, lecz czasem mogą się one utrzymywać przez dłuższy czas i wymagać hospitalizacji. |
| Campylobacter infection has been associated with complications such as later joint inflammation (5–10% of cases) and, on rare occasions, Guillain-Barré syndrome (a temporary but severe paralysis that may be total). | Zakażenie bakteriami Campylobacter może być związane z powikłaniami w rodzaju następczego zapalenia stawów (5– 10% pacjentów), a w rzadkich przypadkach zespołu Guillaina– Barrégo (przejściowego, lecz ciężkiego porażenia, które może być całkowite). |
| The most recent large outbreaks were reported in 2005–2006 from Réunion Island, Mauritius, Mayotte and several Indian states. | Ostatnie poważne epidemie tej choroby odnotowano w latach 2005– 2006 na wyspie Reunion, Mayotte i na Mauritiusie, a także w kilku stanach Indii. |
| The first transmission within continental Europe was reported from north-eastern Italy in August 2007. Every year, imported cases among tourists are identified in several European countries | Pierwsze ognisko choroby w Europie zaobserwowano w północno-wschodnich Włoszech w sierpniu 2007 r. W kilku państwach europejskich corocznie rozpoznaje się „importowane” przypadki choroby. |
| As a prophylactic measure, control of Campylobacter colonisation in poultry is important, as well as hygienic processing of meat, and the protection and control of private drinking water supplies. | W ramach profilaktyki ważne jest zwalczanie kolonizacji bakterii Campylobacter u drobiu, a także higieniczne przetwarzanie mięsa oraz ochrona i kontrola prywatnych ujęć wody pitnej. |
| Crimean Congo haemorrhagic fever (CCHF) is a tick-borne viral disease with symptoms such as high fever, muscle pain, dizziness, abnormal sensitivity to light, abdominal pain and vomiting. | Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska (CCHF) jest chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze, do której objawów należą: wysoka gorączka, bóle mięśni, zawroty głowy, nietypowa nadwrażliwość na światło, bóle brzucha i wymioty. |
| Later on, sharp mood swings may occur, and the patient may become confused and aggressive. | W późniejszym czasie u pacjenta mogą wystąpić nagłe wahania nastroju, a także dezorientacja i agresja. |
