| Source | Target | | At irregular intervals, usually of a few decades, a new influenza virus emerges which is novel to all or most people which means that there can be little specific immunity among humans. | W regularnych odstępach czasu, zazwyczaj co kilka dekad, pojawia się nowy wirus grypy, z którym nikt lub większość osób nie miała wcześniej kontaktu, co oznacza, że wśród ludzi występuje bardzo niska oporność swoista. |
| This new virus can then spread rapidly from human to humans all over the world. | Ten nowy wirus może następnie szybko szerzyć się wśród ludzi na całym świecie. |
| Because of the lack of human immunity the virus is often more aggressive and causes more serious disease and deaths. | Ze względu na brak odporności u ludzi wirus taki jest często bardziej agresywny i powoduje poważniejszą chorobę i zgony. |
| At least some of the three pandemics during the last (20th) century are thought to have come from an animal or bird influenza virus that itself mutated or swapped genes with a human influenza strain (so called recombination) and acquired the ability to both infect humans and, more importantly, spread between them. | Uważa się, że przynajmniej niektóre z trzech pandemii mających miejsce w ostatnim (XX) wieku zostało wywołanych przez wirusy grypy zwierzęcej lub ptasiej, które zmutowały lub wymieniły geny ze szczepem wirusa grypy ludzkiej (tak zwana rekombinacja) i nabyły zarówno zdolność do zakażania ludzi, jak i – co ważniejsze – rozprzestrzeniania się w populacji ludzi. |
| It is thought that as animal/bird influenza adapts to humans and becomes transmissible it also loses some of its severity for humans. | Uważa się, że wraz z tym, jak grypa zwierzęca/ptasia dostosowuje się do ludzi i staje się zakaźna, traci ona także nieco swoją zjadliwość dla ludzi. |
| Eventually as immunity increases among humans, and the pandemic virus changes the pandemic strain becomes part of and tends to dominate the mix of seasonal influenza viruses. | Ostatecznie, wraz ze wzrostem odporności wśród ludzi oraz zmianami wirusa wywołującego pandemię, szczep pandemiczny wchodzi w skład mieszanki wirusów grypy sezonowej i wykazuje tendencję do dominowania wśród nich. |
| Pertussis is an acute bacterial infection of the respiratory tract caused by the bacterium Bordetella pertussis. | Krztusiec jest ostrym bakteryjnym zakażeniem układu oddechowego wywoływanym przez bakterię Bordetella pertussis. |
| The disease is characterised by a severe cough, sometimes lasting for two months or even longer. | Choroba charakteryzuje się nasilonym kaszlem, czasem utrzymującym się przez dwa miesiące lub nawet dłużej. |
| Humans are the only reservoir. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii. |
| Healthy carriers probably do not exist, but infected adults, who usually have only mild symptoms, can spread bacteria for weeks. | Zdrowi nosiciele prawdopodobnie nie istnieją, lecz zakażone osoby dorosłe, u których zazwyczaj występują jedynie łagodne objawy, mogą rozsiewać bakterie przez całe tygodnie. |
| Following infection (by inhalation of droplets), susceptible individuals develop symptoms after an incubation period of about 10 days. | Po zakażeniu (przez wdychanie kropelek) i okresie inkubacji trwającym około 10 dni u podatnej osoby mogą się rozwinąć objawy choroby. |
| The typical cough is usually seen in young children. | Typowy kaszel zazwyczaj obserwuje się u małych dzieci. |
| Babies less than six months old do not cough, but they manifest shortness of breath and severely deficient supply of oxygen to the body (asphyxia) and are the most likely to die of the disease unless they receive suitable treatment. | U dzieci w wieku poniżej sześciu miesięcy nie występuje kaszel, lecz występuje u nich duszność i nasilony deficyt dostarczania tlenu do organizmu (asfiksja); są one też najbardziej narażone na zgon w wyniku choroby, o ile nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. |
| Affected children are also exposed to complications such as pneumonia, partial collapse of lung tissue, weight loss, hernia, seizures, brain damage (probably due to oxygen deficit). | Zakażone dzieci są także narażone na powikłania takie jak zapalenie płuc, częściowe zapadnięcie się tkanki płuc, utrata masy ciała, przepuklina, uszkodzenie mózgu (prawdopodobnie związane z niedoborem tlenu). |
| Antibiotics may reduce the duration of the disease, especially if administered inits early stages. | Antybiotyki, zwłaszcza zastosowane we wczesnej fazie choroby, mogą skrócić czas jej trwania. |
| To protect children, effective vaccines are available, to be administered very early on after birth. | Dostępne są skuteczne szczepionki do ochrony dzieci, które można podać bardzo wcześnie po urodzeniu. |
| Blood sucking fleas transmit the bacteria among animals, and various species of rodents can become infected. | Pchły pijące krew przenoszą bakterie wśród zwierząt, a zakażeniu mogą ulegać różne gatunki gryzoni. |
| Human cases are most likely to occur when domestic rats are involved, as these live in close proximity to humans. | Ryzyko wystąpienia choroby u ludzi jest najwyższe w przypadku zakażenia szczurów domowych, gdyż żyją one w bezpośredniej bliskości ludzi. |
| In cases of primary pulmonary plague, patients become infected by inhaling bacteria-rich aerosols produced by individuals who developed secondary pneumonia in the course of plague severe blood infection. | W przypadkach pierwotnej dżumy płucnej pacjenci ulegają zakażeniu przez wdychanie powietrza zawierającego dużą liczbę bakterii wydzielanych przez osoby, u których rozwinęło się wtórne zapalenie płuc w wyniku ciężkiego zakażenia krwi w przebiegu dżumy. |
| Following a short incubation period (1-7 days) the patient develops a high fever and a severe blood infection, with a very high death toll, which remains substantial even if appropriate antibiotic therapy is administered. | Po krótkim okresie inkubacji (1– 7 dni) u pacjenta pojawia się wysoka gorączka i ciężkie zakażenie krwi, związane z bardzo wysoką umieralnością, która pozostaje znaczna nawet po wdrożeniu odpowiedniej antybiotykoterapii. |
| If the patient survives, bubonic plague is characterised by swelling of regional lymph nodes (bubos), which later resolve, and then the patient usually goes on to recover. | Jeżeli pacjent przeżyje, dżuma dymienicza charakteryzuje się obrzękiem regionalnych węzłów chłonnych (dymienica), który później ustępuje, a pacjent zazwyczaj zdrowieje. |
| Plague prevention is based on general environmental hygiene, with special regards to waste disposal and control of domestic rats. | Zapobieganie dżumie jest oparte na ogólnej higienie środowiskowej ze szczególnym uwzględnieniem usuwania odpadów i zwalczania szczurów domowych. |
| Despite good access to effective antibiotics, Streptococcus pneumoniae (pneumococci) is still a major cause of disease and death in both developing and developed countries. | Pomimo dobrej dostępności skutecznych antybiotyków, bakterie Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) nadal stanowią ważną przyczynę chorób i zgonów zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych. |
| Pneumococci are the main cause of bacterial respiratory tract infections, such as pneumonia, middle ear infection, and sinusitis, in all age groups. | Pneumokoki stanowią główną przyczynę bakteryjnych zakażeń układu oddechowego, takich jak zapalenie płuc, zakażenie ucha środkowego oraz zapalenie zatok we wszystkich grupach wiekowych. |
| Read more about pneumococcal disease in the factsheet for general public and factsheet for health professionals. | Więcej informacji na temat zakażeń pneumokokowych zawierają sekcje zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| Read more about polio in the factsheet for general public and factsheet for health professionals | Więcej informacji na temat zakażeń wirusem polio zawierają sekcje zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| The youngest and the elderly are those most prone to invasive pneumococcal infections, such as severe blood infection, meningitis and pneumonia. | Najbardziej narażone na inwazyjne zakażenia pneumokokowe, np. ciężkie zakażenie krwi, zapalenie opon mózgowych i zapalenie płuc, są osoby najmłodsze i najstarsze. |
| Carriage of pneumococci without symptoms in the nose of young children is common. | U małych dzieci często występuje bezobjawowe nosicielstwo pneumokoków w jamie nosowej. |
| An older generation of pneumococcal vaccines (polysaccharide vaccines) are registered throughout the world. | Na całym świecie zarejestrowana jest starsza generacja szczepionek przeciwko pneumokokom (szczepionek polisacharydowych). |
| They protect against invasive pneumococcal disease in adults. | Chronią one przed inwazyjną chorobą pneumokokową u osób dorosłych, |
| Such vaccines, instead, have little effect in children under five years of age and do not prevent the carriage without symptoms. | ale wykazują niewielkie działanie u dzieci w wieku poniżej pięciu lat i nie zapobiegają bezobjawowemu nosicielstwu. |
| A new generation of (conjugated) vaccines appears to be highly efficient against invasive disease and it also prevents nasopharyngeal carriage. | Wydaje się, że nowa generacja szczepionek (szczepionki skoniugowane) jest wysoce skuteczna w przypadku choroby inwazyjnej, a także zapobiega nosicielstwu w jamie nosowo-gardłowej. |
| These vaccines cover the types of the bacteria commonly seen in childhood invasive disease and also those associated with antimicrobial resistance. | Szczepionki te chronią przed typami bakterii często występującymi w chorobie inwazyjnej u dzieci, jak również związanymi z opornością na antybiotyki. |
| Humans are the only reservoir of infection: the poliovirus is found in the bowel and in the throat of infected individuals. | Ludzie są jedynym rezerwuarem zakażenia: wirus polio znajduje się w jelitach i w gardle zakażonych osób. |
| Transmission occurs via the oral-faecal route or contact with saliva. | Choroba przenosi się drogą pokarmową po spożyciu produktów zanieczyszczonych kałem lub po kontakcie ze śliną. |
| Most infections remain completely without symptoms, while 10% of cases develop mild symptoms only, such as fever, malaise, nausea, and vomiting. | Większość zakażeń pozostaje całkowicie bezobjawowa, a w 10% przypadków rozwijają się tylko łagodne objawy, takie jak gorączka, złe samopoczucie, nudności i wymioty. |
| However, after exposure and an incubation period of about one to two weeks the virus can spread from the digestive tract to the central nervous system, resulting in meningitis and neural damage with paralysis (the latter in less than 1% of cases). | Po ekspozycji i okresie inkubacji trwającym od około tygodnia do dwóch tygodni wirus może jednak rozprzestrzenić się z przewodu pokarmowego do ośrodkowego układu nerwowego i spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i uszkodzenie struktur nerwowych z porażeniem (do którego dochodzi w mniej niż 1% przypadków). |
| Childhood immunisation programmes with live weakened oral poliovirus vaccine (OPV) or with inactivated, injectable poliovirus vaccine (IPV) has been very effective. | Programy szczepień dzieci z zastosowaniem żywych, osłabionych, doustnych szczepionek przeciwko wirusowi polio (OPV) lub inaktywowanych szczepionek przeciwko wirusowi polio we wstrzyknięciach (IPV) są bardzo skuteczne. |
| On the European continent, the last case of paralysis caused by polio was reported from Turkey in November 1998. In June 2002, the WHO European region was declared polio free. | Na kontynencie europejskim ostatni przypadek porażenia wywołanego przez wirusy polio opisano w Turcji w listopadzie 1998 r. W czerwcu 2002 r. europejski region WHO został uznany za wolny od polio. |
| Since the virus is still present in other parts of the world, importation of cases remains possible and travellers to endemic areas should be adequately counselled. | Ze względu na to, że wirus nadalwystępuje w innych częściach świata, wciąż możliwe jest przeniesienie przypadków choroby na nasz kontynent, a osoby podróżujące do obszarów endemicznych powinny otrzymać odpowiednie zalecenia. |
| Puumala viruses occur mainly in Europe and Russia. | Wirusy Puumala występują głównie w Europie i Rosji. |
| Infection in humans occurs through inhalation of virus in aerosol from excreta of infected rodents. | Zakażenie u ludzi następuje po wdychaniu wirusa w postaci aerozolu z odchodów zakażonych gryzoni. |
| Up to 80% of infections may be without symptoms. | Do 80% zakażeń może przebiegać bezobjawowo. |
| Clinical illness results in a syndrome called “haemorrhagic fever with renal syndrome” (also called “nephropatia epidemica”). | Objawy kliniczne mają postać zespołu określanego jako „gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym” (określana także jako „nefropatia endemiczna”). |
| The symptoms are fever, general tendency of bleeding and kidney failure. | Objawy obejmują gorączkę, ogólną tendencję do krwawień oraz niewydolność nerek. |
| Less than 0.5% of those who get the infection die. | Mniej niż 0,5% zakażonych osób umiera. |
| Q fever is a common zoonosis (infection that could transmit from animals to humans), caused by Coxiella burnetii. | Gorączka Q jest częstą chorobą odzwierzęcą (która może zostać przeniesiona ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie Coxiella burnetti. |
| Natural reservoirs include several domestic and wild animals, most of which show no signs of disease (although infection can cause abortions). | Do naturalnych rezerwuarów należy szereg zwierząt domowych i dzikich, z których u większości nie występują objawy choroby (choć zakażenie może powodować poronienia). |
| Due to the high resilience in the environment of Coxiella, humans are most often infected by inhalation of aerosols produced in contaminated locations, but other modes of infection have been documented (including food-borne). | Ze względu na dużą odporność bakterii Coxiella na zmiany środowiskowe ludzie najczęściej ulegają zarażeniu drogą oddechową – przez wdychanie bakterii obecnych w zakażonych miejscach – choć udokumentowano także inne mechanizmy zakażenia (w tym związane z żywnością). |
| After an incubation period of, usually, 2–3 weeks, disease symptoms may appear but more frequently they do not. | Po okresie inkubacji trwającym zazwyczaj 2– 3 tygodnie mogą wystąpić objawy choroby, lecz częściej ma ona przebieg bezobjawowy. |
| Which systems are in place and in use to ensure laboratory quality in the EU? | Jakie są obowiązujące i wykorzystywane w UE systemy zapewnienia wysokiej jakości w laboratoriach? |
| What is the role of ECDC? | Jaka jest rola centrum ECDC? |
| A serious clinical picture can suddenly emerge characterised by high fever, eye infection, respiratory tract infection, and severe headache. | Może też nagle wystąpić ciężki obraz kliniczny z wysoką gorączką, zakażeniem oczu, zakażeniem układu oddechowego i ciężkim bólem głowy. |
| Occasionally, the infection takes a chronic course, leading to infection of the heart valves, hepatitis and other organ involvement. | Okazjonalnie zakażenie przyjmuje przebieg przewlekły, co prowadzi do zakażenia zastawek serca, zapalenia wątroby oraz zajęcia innych narządów. |
| Acute cases respond to appropriate antibiotic treatment but infected heart valves may require surgery. | Ostre przypadki reagują na odpowiednie leczenie antybiotykami, lecz zakażenie zastawek serca może wymagać zabiegu chirurgicznego. |
| The mainstays of prevention aim at avoiding the production and inhalation of contaminated dust and the consumption of potentially contaminated food (e.g. un-pasteurised milk). | Podstawowe działania związane z zapobieganiem są ukierunkowane na unikanie wytwarzania i wdychania skażonego pyłu oraz spożywania potencjalnie skażonych pokarmów (np. niepasteryzowanego mleka). |
| Classic rabies is essentially a zoonosis (infection that could spread from animals to humans), and most animals are susceptible to it. | Klasyczna wścieklizna jest w zasadzie chorobą odzwierzęcą (zakażeniem, które może zostać przeniesione ze zwierząt na człowieka), przy czym większość zwierząt jest na nią wrażliwych. |
| Six other Lyssaviruses are now recognised, whose potential of giving disease in humans is variable, and for which bats are the reservoir. | Obecnie rozpoznaje się sześć innych wirusów z rodzaju Lyssavirus, których zdolność wywoływania choroby u ludzi jest zmienna i dla których rezerwuarem są nietoperze. |
| Of these, two are present in Europe (European bat lyssavirus 1 and 2). | Dwa spośród nich występują w Europie (Lyssavirus 1 i 2 nietoperza europejskiego). |
| Transmission normally occurs through a bite or direct contact with the saliva of an infected animal. | Zakażenie następuje zazwyczaj przez ukąszenie lub bezpośredni kontakt ze śliną zakażonego zwierzęcia. |
