| Source | Target | | After an incubation period of 10 to 90 days (three weeks on average) clinical symptoms appear: | Po okresie inkubacji trwającym od 10 do 90 dni (średnio trzy tygodnie) pojawiają się objawy kliniczne: |
| at first a primary lesion at the site ofinfection (chancre), then a series of eruptions on mucous membranes and skin (secondary syphilis), followed by long periods of latency (latent or tertiary syphilis). | najpierw zmiana pierwotna w miejscu zakażenia (szankier - wrzód), a następnie seria wykwitów na błonach śluzowych i skórze (kiła wtórna), po czym następują długie okresy utajenia (kiła utajona lub trzeciorzędowa). |
| If untreated, many years after the initial infection, tertiary syphilis lesions might finally appear (visceral, multi-organ involvement, including serious vascular and neurological damage). | Jeżeli choroba nie jest leczona, wiele lat po pierwszym zakażeniu mogą się ostatecznie ujawnić zmiany następujące w przebiegu kiły trzeciorzędowej (zajęcie wielu narządów trzewnych, w tym poważne uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów). |
| Mother-to-child transmission might result in foetal death, perinatal death or congenital syphilis. | Przeniesienie choroby z matki na dziecko może powodować śmierć płodu, zgon w okresie okołoporodowym lub kiłę wrodzoną. |
| The latter can be without symptoms or present stigmata or determine multi-organ pathology. | Kiła wrodzona może mieć przebieg bezobjawowy lub powodować zmiany skórne albo patologie wielu narządów. |
| With the widespread use of penicillin, syphilis prevalence had significantly declined after World War II. | Dzięki powszechnemu stosowaniu penicyliny częstość występowania kiły po II wojnie światowej znacznie się zmniejszyła, |
| However, in several industrialised countries a considerable resurgence occurred in the late 1980s. | jednak w kilku krajach uprzemysłowionych pod koniec lat 80. wystąpił istotny nawrót ognisk zachorowań. |
| Tetanus is an often fatal disease, which is present worldwide. | Tężec jest chorobą występującą na całym świecie, która często prowadzi do zgonu. |
| It is a consequence of a toxin produced by the bacterium Clostridium tetani. | Dochodzi do niej w wyniku działania toksyny wytwarzanej przez bakterię Clostridium tetani. |
| The main reservoirs of the bacterium are herbivores, which harbour the bacteria in their bowels (with no consequences for them) and disseminate the “spore form” of the bacteria in the environment with their faeces. | Głównymi rezerwuarami bakterii są zwierzęta roślinożerne, u których bakterie bytują w jelitach (bez żadnych następstw dla samych zwierząt) i które rozsiewają bakterie w postaci „zarodników” do środowiska z kałem. |
| Most cases of human disease occur as a result of a wound being contaminated by earth or dust. | Większość przypadków choroby u ludzi występuje w wyniku zanieczyszczenia ran ziemią lub pyłem. |
| After an incubation period averaging two weeks (sometimes longer), the toxin produced by the bacteria in the wound is absorbed and starts producing its effects. | Po okresie inkubacji trwającym średnio dwa tygodnie (czasem dłużej) toksyna wytwarzana przez bakterie w ranie jest wchłaniana i rozpoczyna swoje działanie. |
| Non-specific early signs (fever, irritability) are followed by the appearance of localised muscular contractions. | Po wczesnych nieswoistych objawach (gorączka, drażliwość) pojawiają się zlokalizowane skurcze mięśni. |
| Finally, generalised spasms may occur, often leading to death from heart and lung failure. | Następnie mogą wystąpić uogólnione skurcze, które często prowadzą do zgonu na skutek niewydolności serca i płuc. |
| The overall death rate is close to 50%, depending on the clinical presentation, patient’s age and medical support. | Ogólna umieralność wynosi około 50%, w zależności od postaci klinicznej, wieku pacjenta i pomocy medycznej. |
| Therapy is based on cleaning the infected wound, administration of antibiotics and specific immunoglobulins, and intensive care support. | Leczenie jest oparte na oczyszczeniu zanieczyszczonej rany, podaniu antybiotyków i immunoglobulin swoistych, a także intensywnej opiece medycznej. |
| Prophylaxis is based on its generalised use and on the appropriate treatment of contaminated wounds. | Profilaktyka jest oparta na powszechnym stosowaniu szczepionki oraz na odpowiednim leczeniu zanieczyszczonych ran. |
| Cats are the reservoir of the parasite. | Rezerwuarem pasożyta są koty. |
| They excrete cysts in the environment, able to infect many other animals, and humans can become infected either by ingesting the cysts (by direct contact with cats or through food or water contaminated by cat faeces), or by eating poorly cooked meat containing cysts, especially pork and mutton. | Wydzielają one do środowiska cysty, które są w stanie zakażać wiele innych zwierząt, a ludzie mogą ulec zakażeniu przez spożycie cyst (na skutek bezpośredniego kontaktu z kotami lub przez pokarmy lub wodę zanieczyszczone kocimi odchodami) bądź przez spożycie niedogotowanego mięsa zawierającego cysty, szczególnie wieprzowiny i baraniny. |
| Usually toxoplasmosis goes with no symptoms in humans (and animals), but healthy individuals may experience swollen lymph glands. | U ludzi (a także zwierząt) toksoplazmoza zazwyczaj przebiega bez żadnych objawów, lecz u zdrowych osób może wystąpić powiększenie węzłów chłonnych. |
| However, it may also cause life-threatening disease in individuals with impaired immune defence. | Może ona jednak także powodować chorobę zagrażającą życiu u osób z zaburzeniami odporności. |
| During pregnancy the infection can affect the foetus. | Zakażenie w okresie ciąży może mieć niekorzystny wpływ na płód. |
| Pregnant women, also without symptoms, may transmit the infection to the foetus, which can result in abortion, still-birth, perinatal death (due to disseminated toxoplasmosis), or congenital infection with severe malformation affecting the eyes and the brain. | Kobiety w ciąży, także z zakażeniem bezobjawowym, mogą przenosić zakażenie na płód, co może powodować poronienie, poród martwego płodu, zgon w okresie okołourodzeniowym (z powodu rozsianej toksoplazmozy) lub wrodzone zakażenie z ciężkimi wadami wrodzonymi oczu i mózgu. |
| Infection in individuals with impaired immunity tends to seriously affect the central nervous system, but also other organs may be affected. | U osób z zaburzeniami odporności zakażenie może mieć znaczny niekorzystny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy, lecz także na inne narządy. |
| The Toxoplasma cysts can survive in the environment for a long time, contaminating fruit and vegetables, and cysts in meat remain infective as long as the meat is edible. | Cysty Toxoplasma mogą przeżywać w środowisku przez długi czas, zakażając owoce i warzywa, a cysty w mięsie zachowują właściwości zakaźne przez cały czas, dopóki mięso nadaje się do spożycia. |
| Trichinellosis is a zoonotic disease caused by Trichinella parasites. | Trichinelloza jest chorobą odzwierzęcą, wywoływaną przez pasożyty z rodzaju Trichinella. |
| The disease occurs worldwide. | Choroba występuje na całym świecie. |
| Many animals may act as reservoirs, but those most frequently involved in cases of human infection are pigs and horses. | Wiele zwierząt może pełnić funkcję rezerwuarów, lecz najczęstszym źródłem zakażenia ludzi są świnie i konie. |
| Infested animals harbour larvae encysted in their muscles, and consumption of raw or undercooked meat products may lead to disease. | Zakażone zwierzęta noszą w swoich mięśniach larwy, a spożycie surowych lub niedogotowanych produktów mięsnych może wywołać chorobę. |
| Typically, after an incubation phase of about 24–48 hours, fever and intestinal symptoms may appear, due to larvae invading the intestine. | Zazwyczaj po fazie inkubacji trwającej około 24– 48 godzin może wystąpić gorączka i objawy jelitowe z powodu inwazji larw w jelicie. |
| Then, about a week after infection, larval invasion of the muscles begins: | Następnie, około tygodnia po zakażeniu, rozpoczyna się inwazja larw do mięśni. |
| Finally, acute symptoms fade, but muscle problems may take a long time to resolve. | Wreszcie ostre objawy ustępują, lecz problemy z mięśniami mogą się utrzymywać przez długi czas. |
| Depending on the number of viable larvae consumed, symptoms will vary from without any symptoms to extremely severe or even fatal (massive invasion of the bowel and/or massive invasion of internal organs) disease. | W zależności od liczby spożytych larw zdolnych do przeżycia objawy mogą być zróżnicowane – od postaci bezobjawowej po niezwykle ciężki przebieg choroby, która może zakończyć się zgonem (masywna inwazja jelit i/lub masywna inwazja narządów wewnętrznych). |
| Trichinellosis prevention is based on accurate inspection of all slaughtered pigs and horses, which is mandatory in the EU. | Zapobieganie trichinellozie jest oparte na dokładnej kontroli wszystkich poddawanych ubojowi świń i koni, która jest obowiązkowa w UE. |
| Imported and wild animal meat presents a higher risk and its consumption in the undercooked or raw state should be discouraged. | Mięso importowanych i dzikich zwierząt jest związane z wyższym ryzykiem i należy odradzać jego spożywanie w stanie niedogotowanym lub surowym. |
| Tuberculosis (TB) is a bacterial disease which affects different human organs, but primarily the lung. | Gruźlica jest chorobą bakteryjną, która zajmuje wiele narządów u ludzi, lecz głównie dotyczy płuc. |
| It is most commonly acquired via inhalation of Mycobacterium tuberculosis bacteria in cough droplets from another person with pulmonary disease. | Do zakażenia dochodzi najczęściej przez wdychanie prątków gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)w kropelkach powstających podczas kaszlu innej osoby z chorobą płuc. |
| It can also be less frequently acquired by drinking contaminated milk or through laboratory contamination. | W rzadszych przypadkach do zakażenia dochodzi w wyniku wypicia skażonego mleka lub przez skażenie laboratoryjne. |
| Only 5–10% of infected persons go on to develop active TB. | Aktywna gruźlica rozwija się tylko u 5–10% zakażonych osób. |
| HIV infection increases the likelihood of progression while preventive therapy reduces this risk. | Zakażenie wirusem HIV zwiększa ryzyko progresji choroby, natomiast leczenie zapobiegawcze zmniejsza to ryzyko. |
| The BCG vaccine is effective in limiting severe disease in childhood but has little effect on transmission. | Szczepionka BCG skutecznie ogranicza częstość występowania ciężkiej postaci choroby w dzieciństwie, lecz ma niewielki wpływ na przenoszenie zakażeń. |
| Therefore, TB control relies mainly on the early detection of infectious patients and then consistent treatment for at least six months with a combination of antibiotics. | Dlatego też zwalczanie gruźlicy polega głównie na wczesnym wykrywaniu pacjentów zakażonych, a następnie konsekwentne leczenie przez co najmniej sześć miesięcy skojarzeniem antybiotyków. |
| Inadequate treatment may result in failure of cure, early relapse or the development of drug-resistant disease. | Nieodpowiednie leczenie może prowadzić do niepowodzenia terapii, wczesnego nawrotu lub rozwoju choroby opornej na leki. |
| The emergence of strains resistant to the two most effective anti-TB agents isoniazid and rifampicin (multi-drug resistant,MDR), as well as to other second line antibiotics (extensively drug-resistant, XDR), poses a serious challenge to TB control today. | Pojawienie się szczepów opornych na dwa najbardziej skuteczne leki przeciwgruźlicze, izoniazyd i ryfampicynę (oporność wielolekowa – MDR), jak również na antybiotyki stosowane w leczeniu drugiego rzutu (poszerzona oporność na leki – XDR) stanowi poważne wyzwanie dla leczenia gruźlicy. |
| Within the EU, TB is more common in migrants, the homeless, prisoners and drug users than in other sectors of the population. | W UE gruźlica występuje częściej u emigrantów, osób bezdomnych, więźniów oraz osób zażywających narkotyki niż w pozostałej części populacji. |
| Tularaemia is a zoonosis (infection that could transmit from animals to humans), caused by the bacterium Francisella tularensis, capable of surviving for weeks at low temperatures in water, moist soil, hay, straw or animal carcasses. | Tularemia jest chorobą przenoszoną odzwierzęcą (zakażeniem, które może zostać przeniesione ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie Francisella tularensis, zdolne do przeżycia przez szereg tygodni w niskich temperaturach w wodzie, wilgotnej glebie, sianie, słomie lub padlinie zwierząt. |
| Natural reservoirs are many types of animals, mainly rabbits, hares, squirrels, foxes and ticks. | Naturalnymi rezerwuarami jest wiele typów zwierząt, głównie króliki, zające, wiewiórki, lisy i kleszcze. |
| Human infection can occur through a variety of mechanisms, the most important of which is through bites of infected insects (ticks, mosquitoes and flies). | U ludzi do zakażeń może dochodzić na wiele sposobów, z których najważniejsze jest ukąszenie przez zakażone owady (kleszcze, komary i muchy). |
| Other ways are through direct contact with infected animal tissues and contaminated soil or by drinking contaminated water and eating undercooked infected meat. | Do innych mechanizmów zalicza się bezpośredni kontakt z tkankami zakażonych zwierząt i skażoną glebą lub wypicie skażonej wody oraz spożywanie niedogotowanego zakażonego mięsa. |
| On rare occasions infection could also occur through inhalation of infective aerosols. | W rzadkich przypadkach zakażenie może się także rozwinąć na skutek wdychania zakaźnych cząsteczek zawieszonych w powietrzu. |
| After an incubation period of about 3–5 days symptoms start abruptly with high fever. | Po okresie inkubacji trwającym około 3– 5 dni nagle pojawiają się objawy z wysoką gorączką. |
| Vaccine can be used to protect workers at occupational risk. | Można stosować szczepionkę do ochrony osób zagrożonych ze względu na wykonywany zawód. |
| Other symptoms vary with the portal of entry, and include swollen lymph glands, eye infection, throat infection, pneumonia and severe infection with blood stream infection. | Inne objawy są uzależnione od wrót zakażenia i obejmują powiększenie węzłów chłonnych, zakażenie oczu, zakażenie gardła, zapalenie płuc i ciężkie zakażenie krwi. |
| General preventive measures include protection against tick bites, avoid drinking potentially contaminated water, and ensure that rabbit and hare meat is cooked thoroughly. | Ogólne działania zapobiegawcze obejmują ochronę przed ukąszeniami przez kleszcze, unikanie picia potencjalnie skażonej wody, a także dokładne gotowanie mięsa królików i zajęcy. |
| Typhoid and paratyphoid fevers are systemic diseases caused by the bacteria Salmonella typhi and Salmonella paratyphi, respectively. | Tyfus i paratyfus są ogólnoustrojowymi chorobami wywoływanymi odpowiednio przez bakterie Salmonella typhi i Salmonella paratyphi. |
| Humans are the only reservoir for Salmonella typhi (which is the most serious), whereas Salmonella paratyphi also has animal reservoirs. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii Salmonella typhi (które wywołują najcięższe zakażenia), a Salmonella paratyphi występuje także w rezerwuarach zwierzęcych. |
| Humans can carry the bacteria in the gut for very long times (chronic carriers), and transmit the bacteria to other persons (either directly or via food or water contamination). | Ludzie mogą być nosicielami bakterii w jelicie przez bardzo długi czas (nosicielstwo przewlekłe), a także przenosić bakterię na inne osoby (bezpośrednio lub przez skażone pokarmy lub wodę). |
| After 1-2 weeks incubation period, a disease characterised by high fever, malaise, cough, rash and enlarged spleen develops. | Po okresie inkubacji trwającym od tygodnia do dwóch tygodni rozwija się choroba z wysoką gorączką, złym samopoczuciem, kaszlem, wysypką oraz powiększeniem śledziony. |
| When Salmonella typhi is the cause, intestinal perforation and haemorrhage may occur. | Jeśli czynnikiem etiologicznym jest Salmonella typhi, może wystąpić perforacja jelita oraz krwawienie z jelita. |
| Salmonella typhi blood stream infection can also cause infection in all organs. | Zakażenie krwi przez bakterie Salmonella typhi może także powodować zakażenie wszystkich narządów. |
