| Source | Target | | Antibiotic therapy has radically changed the prognosis of typhoid, which, untreated, has a 10% death rate. | Leczenie antybiotykami diametralnie zmieniło rokowanie w tyfusie, który bez leczenia wiązał się z umieralnością rzędu 10%. |
| Preventive measures include good personal and food hygiene. | Działania zapobiegawcze obejmują odpowiednią higienę osobistą i pokarmową. |
| Variant Creutzfeldt-Jakob disease (vCJD) is a fatal form of “human spongiform encephalopathy” (prion disease), which was first recognised in 1996 in the UK. | Choroba Creutzfeldta-Jakoba (vCJD) jest śmiertelną postacią „ludzkiej encefalopatii gąbczastej” (choroby wywoływanej przez priony), która została rozpoznana po raz pierwszy w 1996 r. w Wielkiej Brytanii. |
| It is linked causally to bovine spongiform encephalopathy (BSE) – “mad cow disease”. | Jest ona związana przyczynowo z bydlęcą encefalopatią gąbczastą (BSE) – „chorobą szalonych krów”. |
| The clinical picture is characterised by progressive neurological symptoms and death, with a mean survival of about 14 months from the onset of symptoms. | Obraz kliniczny charakteryzuje się postępującymi objawami neurologicznymi i zgonem, przy średniej przeżywalności około 14 miesięcy od chwili wystąpienia objawów. |
| The suspected route of transmission is through consumption of infected beef products (although recently human-to-human transmission of vCJD through blood transfusion has been described). | Podejrzewana droga przenoszenia polega na spożywaniu zakażonych produktów wołowych (choć w ostatnim czasie opisano przenoszenie vCJD pomiędzy ludźmi przez przetoczenie krwi). |
| The incubation period is unknown. | Okres inkubacji jest nieznany. |
| Genetic susceptibility appears to favour the onset of disease. | Wydaje się, że wystąpieniu choroby sprzyja predyspozycja genetyczna. |
| Patients’ ages range between 15 and 73 years. | Wiek pacjentów waha się od 15 do 73 lat. |
| Preventive measures include ensuring that prions do not enter the human or animal food chains and that medical (transfusions) and surgical practices are conducted safely. | Działania zapobiegawcze obejmują zapewnienie, że priony nie dostają się do łańcucha pokarmowego ludzi lub zwierząt oraz że zabiegi medyczne (przetoczenia) i chirurgiczne są wykonywane bezpiecznie. |
| Prions are very resistant to common disinfection and sterilisation practices. | Priony są bardzo oporne na powszechnie stosowane praktyki dezynfekcji i sterylizacji. |
| After general hygiene improvements – first of all clean water supply – vaccines represent the mosteffective and cost-saving public health intervention. | Po poprawieniu ogólnego stanu higieny – przede wszystkim zapewnienia czystej wody – szczepionki stanowią najbardziej skuteczny i efektywny ekonomicznie środek w zakresie ochrony zdrowia publicznego. |
| Still, vaccines continue to be under-used all over the world. | Mimo to szczepionki są wciąż zbyt rzadko stosowane na świecie. |
| In developing countries money shortage and poor socio-economic situation are the main reasons for low vaccination coverage. | W krajach rozwijających się niedobory finansowe oraz zła sytuacja społeczno-gospodarcza są głównymi przyczynami ograniczonejliczby szczepień. |
| In wealthy regions other factors usually affect immunisation programs. | W regionach bogatych na programy immunizacji zazwyczaj mają wpływ inne czynniki. |
| Information and communication play key roles in such an issue. | Informacje i komunikacja odgrywają kluczową rolę w odniesieniu do tej kwestii. |
| Improving knowledge about immunisation and confidence in vaccines among decision-makers, general public and health care workers remains a main goal to achieve in the fight against infectious diseases. | Pogłębienie wiedzy na temat immunizacji oraz zaufanie do szczepionek wśród osób podejmujących decyzje, w społeczeństwie oraz wśród personelu medycznego pozostaje głównym celem, jaki należy osiągnąć w walce z chorobami zakaźnymi. |
| A number of diseases are included under the heading “viral haemorrhagic fevers” (VHFs), with differences in type of virus, geographical distribution, incidence, reservoir, way of transmission and clinical symptoms. | Nazwą „wirusowe gorączki krwotoczne” (VHF) określa się szereg chorób, które różnią się typem wirusa, dystrybucją geograficzną, zapadalnością, rezerwuarem, sposobami przenoszenia i objawami klinicznymi. |
| The common denominator is the possible emergence of a disease with general bleedings – often leading to death. | Częstą wspólną cechą jest możliwość wystąpienia uogólnionych krwawień w przebiegu choroby, co często prowadzi do zgonu. |
| Fortunately most of these viruses do not transmit easily (with the exception of yellow fever virus and Dengue virus which are spread through infected mosquitoes). | Na szczęście większość tych wirusów nie przenosi się łatwo (z wyjątkiem wirusa żółtej febry i wirusa Denga, które są przenoszone przez zakażone komary). |
| Present in Europe are Hantaan and Puumula VHF, also called ‘epidemic nephropathy’ (transmitted through direct/indirect exposure to infected rodents) and Crimean-Congo VHF (transmitted through tick bites). | W Europie występują wirusy Hantaan i Puumula, wywołujące chorobę określaną także jako „nefropatia epidemiczna” (przenoszona przez bezpośredni/pośredni kontakt z zakażonymi gryzoniami), a także wirus gorączki krymsko-kongijskiej (przenoszonej przez ukąszenia kleszczy). |
| Others, are mainly seen as imported infections, such as Lassa fever (transmitted by rodents), yellow fever and dengue haemorrhagic fever (transmitted through mosquito bites), Lassa fever and Marburg fever (monkey associated) | Inne przypadki chorób tego typu mają głównie charakter przywleczony – dotyczy to gorączki Lassa (przenoszonej przez gryzonie), żółtej febry i gorączki krwotocznej denga (przenoszonych przez ukąszenia komarów), gorączki Lassa i gorączki Marburg (związanych z małpami). |
| Escherichia coli (E.coli) are very common bacteria in the gastrointestinal tract, and part of the normal bacterial flora. | Escherichia coli (E. coli) jest bakterią występującą bardzo często w przewodzie pokarmowym i wchodzącą w skład normalnej flory bakteryjnej. |
| The main reservoir of such E.coli strains is grass-feeding animals, cattle in particular. | Głównym rezerwuarem takich szczepów E. coli są zwierzęta trawożerne, a zwłaszcza bydło. |
| Their meat might become contaminated by faecal matter due to poor processing methods during slaughter, and their faeces might end up contaminating other foods (e.g. milk, vegetables) and water. | Ich mięso może ulec skażeniu przez odchody wskutek stosowania nieprawidłowych metod obróbki przy uboju, a odchody zwierząt mogą skażać inne pokarmy (np. mleko, warzywa) oraz wodę. |
| Humans acquire the infection by consuming contaminated food or water. | Ludzie ulegają zakażeniu wskutek spożycia skażonego pokarmu lub wody. |
| Following an incubation period of about 3–4 days, a variety of gastrointestinal symptoms appear, ranging from mild to severe bloody diarrhoea, mostly without fever. | Po okresie inkubacji trwającym około 3– 4 dni pojawiają się zróżnicowane objawy o różnym nasileniu dotyczące przewodu pokarmowego: od niewielkiej do ciężkiej, krwawej biegunki, zazwyczaj bez gorączki. |
| However, about 8% of patients (children under five years old and the elderly being the most susceptible) may develop “haemolytic uraemic syndrome” (HUS), characterised by acute kidney failure, bleeding and neurological symptoms. | Jednak u około 8% pacjentów (przy czym najbardziej narażone są dzieci w wieku poniżej piątego roku życia i osoby w podeszłym wieku) może rozwinąć się „zespół hemolityczno-mocznicowy” (HUS) z ostrą niewydolnością nerek, krwawieniami i objawami neurologicznymi. |
| Antibiotic therapy is not helpful (it might even favour HUS development). | Leczenie antybiotykami nie jest pomocne (może ono nawet sprzyjać wystąpieniu HUS). |
| The death rate of HUS is about 3–5%. | Umieralność w przypadku HUS wynosi około 3– 5%. |
| Outbreaks of VTEC have been reported worldwide, in many cases as a result of direct contact with infected animals and swimming outdoors in contaminated surface waters. | Ogniska zakażeń VTEC obserwuje się na całym świecie – w wielu przypadkach w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażonymi zwierzętami lub na skutek pływania w skażonych wodach powierzchniowych. |
| Controls on farms are important to prevent VTEC introduction into the food chain. | Kontrola hodowli odgrywa dużą rolę w zapobieganiu wprowadzeniu VTEC do łańcucha pokarmowego. |
| Good hygiene practices in meat processing and food handling are essential. | Zasadnicze znaczenie mają odpowiednie praktyki higieniczne podczas przetwarzania mięsa i produktów spożywczych. |
| Humans are mainly infected through mosquito bites, although infection through organ transplantation and blood transfusion has been documented, as has trans-placental transmission. | Ludzie zazwyczaj ulegają zakażeniu wskutek ukąszenia przez komary, choć udokumentowano także zakażenie przez przeszczepienie narządu i przetoczenie krwi, jak również poprzez łożysko. |
| from mild fever and malaise in children, a moderately severe disease in the young (high fever, red eyes, headache and muscle ache) to meningitis/brain infection in the elderly and the debilitated. | od łagodnej gorączki i złego samopoczucia u dzieci, poprzez umiarkowanie nasiloną chorobę u osób młodych (wysoka gorączka, zaczerwienienie oczu, bóle głowy i bóle mięśni), po zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zakażenie mózgu u osób w podeszłym wieku oraz osób osłabionych. |
| Since the first large outbreak in Romania in 1996, WNV infection has become recognised as a major cause of public health concern in Europe. | Od czasu wystąpienia pierwszego dużego ogniska choroby w Rumunii w 1996 roku zakażenie WNV jest uznawane za ważne źródło obaw dotyczących zdrowia publicznego w Europie. |
| No vaccine is currently available. | Obecnie nie jest dostępna szczepionka. |
| Yellow fever is a viral infection that is present in some tropical areas of Africa and the central area of South America, where it has caused large outbreaks in the past. | Żółta febra jest zakażeniem wirusowym występującym w niektórych obszarach tropikalnych Afryki i w centralnej części Ameryki Południowej, gdzie w przeszłości powodowała ona duże ogniska zachorowań. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy ją zalecać osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| Monkeys and humans also act as reservoirs in the jungle yellow fever and the urban yellow fever cycles. | Małpy i ludzie także pełnią funkcję rezerwuarów w cyklach żółtej febry, zarówno w dżungli, jak i na obszarach zurbanizowanych. |
| Following the insect bite, most infections remain without symptoms. | Po ukąszeniu przez owada większość zakażeń przebiega bezobjawowo. |
| In clinical cases, symptomatic infection appears after an incubation period of 3–6 days. | Objawy kliniczne mogą wystąpić po okresie inkubacji trwającym 3– 6 dni. |
| Besides Yersinia pestis (see plague) the Yersinia group of bacteria also includes two species frequently causing illness (mainly enteritis) in humans; Yersinia enterocolitica and Yersinia pseudotuberculosis. | Oprócz gatunku Yersinia pestis (patrz dżuma) grupa bakterii z rodzaju Yersinia obejmuje także dwa gatunki, które często wywołują choroby u ludzi (głównie zapalenie jelit): Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis. |
| Other manifestations such as joint inflammation, “erythema nodosum ” (a skin affection) and Reiter ’s syndrome (inflammation of eyes and joints) can also appear. | Mogą także wystąpić inne postacie, takie jak zapalenie stawów, „rumień guzowaty”(postać skórna) i zespół Reitera (zapalenie oczu i stawów). |
| First symptoms are high fever and red eyes, then after a quiet period, a second rise in temperature, accompanied by signs of liver and kidney failure and bleedings (primarily intestinal). | Pierwszymi objawami są wysoka gorączka i zaczerwienienie oczu, a następnie, po okresie utajenia, pojawia się ponowny wzrost temperatury ciała, któremu towarzyszą objawy niewydolności wątroby i nerek oraz krwawienia (głównie do jelit). |
| Up to 50% of cases with liver damage may die. | Do 50% przypadków uszkodzenia wątroby może kończyć się zgonem. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy zalecać ją osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| Besides Yersinia pestis (see plague) the Yersinia group of bacteria also includes two species frequently causing illness (mainly enteritis) in humans; | Oprócz Yersinia pestis (patrz Dżuma), grupa bakterii z rodzaju Yersinia obejmuje także dwa gatunki, które często wywołują choroby u ludzi (głównie zapalenie jelit): |
| Both are zoonoses, with a large numberof animals, but mainly pigs, acting as reservoirs. | Obie te choroby są pochodzenia odzwierzęcego, przy czym duża liczba zwierząt, głównie świnie, pełni funkcję rezerwuarów. |
| Raw/undercooked meat consumption is often the cause of infection in humans. | Spożywanie surowego lub niedogotowanego mięsa jest częstą przyczyną zakażeń u ludzi. |
| Direct transmission from other animals (e.g. pets) or through contaminated food or drink is also possible. | Możliwe jest także bezpośrednie zakażenie od innych zwierząt (np. zwierząt domowych) lub przez spożycie skażonych pokarmów lub napojów. |
| After an incubation period of 3–7 days, the clinical presentation includes fever, diarrhoea and abdominal pain in the right lower part of the abdomen, mimicking appendicitis. | Po okresie inkubacji trwającym 3– 7 dni pojawiają się objawy kliniczne z gorączką, biegunką i bólem zlokalizowanym po prawej stronie w podbrzuszu, co przypomina zapalenie wyrostka robaczkowego. |
| Both infections respond well to antibiotics, but untreated symptoms of abdominal pain may last for a long while. | Oba zakażenia dobrze reagują na leczenie antybiotykami, lecz bez leczenia ból brzucha może się długo utrzymywać. |
| Other manifestations such as joint inflammation, “erythema nodosum” (a skin affection) and Reiter’s syndrome (inflammation of eyes and joints) can also appear. | Mogą także wystąpić inne postacie, takie jak zapalenie stawów „rumień guzowaty” (postać skórna) i zespół Reitera (zapalenie oczu i stawów). |
| Outbreaks are sometimes detected as a sudden increase in appendectomies due to mistaken diagnoses of appendicitis. | Ogniska choroby wykrywa się czasem jako nagły wzrost częstości wykonywania operacji wycięcia wyrostka robaczkowego na skutek nieprawidłowego rozpoznania zapalenia wyrostka. |
| Prophylactic measures include adequate hygiene in meat processing (especially of pork), hand hygiene and protection of water supplies. | Działania profilaktyczne obejmują odpowiednią higienę przy przetwarzaniu mięsa (szczególnie wieprzowiny), higienę rąk i ochronę ujęć wody. |
| About us – Organisation | O nas – Organizacja |
| The Management Board, as well as appointing the Director and holding her accountable for the leadership and management of the Centre, also ensures that the Centre carries out its mission and tasks in line with the founding regulation. | Poza wyznaczeniem dyrektora i rozliczaniem go z kierowania i zarządzania Centrum, zarząd zapewnia także wypełnianie przez Centrum misji i zadań zgodnie z rozporządzeniem ustanawiającym. |
| The Management board approves and monitors implementation of ECDC’s work programme and budget, it adopts its annual report and accounts --- all in all, it acts as the governing body of the Centre. | Zarząd zatwierdza i monitoruje wdrażanie programu prac i budżetu ECDC, przyjmuje roczne sprawozdania finansowe – w sumie działa jako organ zarządzający Centrum. |
| It meets at least twice a year. | Zarząd obraduje co najmniej dwa razy w roku. |
