| Source | Target | | The human immunodeficiency virus (HIV) remains one of the most important communicable diseases in Europe. | Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) powoduje jedną z najważniejszych chorób zakaźnych w Europie. |
| It is an infection associated with serious disease, persistently high costs of treatment and care, significant number of deaths and shortened life expectancy. | Jest to zakażenie wiążące się z poważną chorobą, stałymi wysokimi kosztami leczenia i opieki, znaczną liczbą zgonów i skróconym oczekiwanym czasem przeżycia. |
| HIV is spread by sexual contact with an infected person, by sharing needles or syringes (primarily for drug injection) with someone who is infected, or, less commonly (and now very rarely in countries where blood is screened for HIV antibodies), through transfusions of infected blood or blood clotting factors. | Wirus HIV przenoszony jest przez kontakty płciowe z zakażoną osobą, używanie wraz z zakażoną osobą wspólnych igieł lub strzykawek (głównie w celu wstrzykiwania narkotyków) lub – rzadziej (a obecnie bardzo rzadko w krajach, gdzie prowadzi się badania przesiewowe krwi pod kątem przeciwciał skierowanych przeciwko HIV) – przez przetoczenie zakażonych czynników krzepnięcia krwi albo samej krwi. |
| Effective combination therapies, introduced in the mid-1990s and widely used in industrialised countries, have had a profound effect on the course of HIV infection, improving the quality of life and delaying the onset of AIDS and death in HIV-infected individuals. | Skuteczne leczenie skojarzone, wprowadzone w połowie lat 90. i powszechnie stosowane w krajach uprzemysłowionych, miało znaczny wpływ na przebieg zakażenia HIV – poprawiło jakość życia oraz opóźniło wystąpienie AIDS i zgonu u osób zakażonych wirusem HIV. |
| However, intolerance to side effects and appearance of resistant strains remain causes for concern. | Nadal jednak istnieją obawy związane z nietolerancją działań niepożądanych oraz pojawianiem się szczepów opornych. |
| Since their discovery, antibiotics have revolutionised the way we treat patients with bacterial infections and have contributed to reducing the mortality and morbidity from bacterial diseases. | Od czasu odkrycia antybiotyków zrewolucjonizowały one sposób leczenia pacjentów z zakażeniami bakteryjnymi oraz przyczyniły się do zredukowania wskaźników umieralności i chorobowości związanych z chorobami bakteryjnymi. |
| They are also an essential tool for modern medicine and common procedures such as transplants, chemotherapy for cancer and even orthopaedic surgery could not be performed without the availability of potent antibiotics. | Antybiotyki są także podstawowym środkiem stosowanym w nowoczesnej medycynie i powszechnie wykonywanych zabiegach, takich jak transplantacje, chemioterapia nowotworów, a nawet zabiegi ortopedyczne, których przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez dostępności silnych antybiotyków. |
| Considering the mechanisms behind the emergence of AMR, the strategy to fight it is rather straightforward: | Biorąc pod uwagę mechanizmy leżące u podstaw oporności bakterii na antybiotyki, strategia jej zwalczania jest stosunkowo prosta: |
| Control measures include the correct disposal of dead animal: | Metody mające na celu ograniczenie choroby obejmują prawidłowe usuwanie martwych zwierząt: |
| disinfection, decontamination and disposal of contaminated materials and decontamination of the environment. | dezynfekcję, odkażanie oraz usuwanie skażonych materiałów oraz pozostałości po odkażaniu ze środowiska. |
| The agent was not confirmed, but a preparedness and response programme for attacks by biological and chemical agents (BICHAT) was developed in 2002 by the European Commission. | Zagrożenia nie stwierdzono, lecz w 2002 r. Komisja Europejska opracowała program gotowości i reakcji na ataki z zastosowaniem czynników biologicznych i chemicznych (BICHAT). |
| After 2003, influenza A/H5N1 appeared in many Asian countries causing huge outbreaks in birds and a small number of severe human infections, almost entirely among people with close contacts with domestic poultry. | Po 2003 r. grypa wywołana przez wirus A/H5N1 pojawiła się w wielu krajach azjatyckich, powodując duże epidemie wśród ptaków oraz niewielką liczbę ciężkich zakażeń u ludzi, niemal zawsze wśród osób mających bliski kontakt z drobiem hodowlanym. |
| The disease may occur after eating foods containing the toxin or due to development of the spores within the intestine of young children or within wounds. | Choroba ta może wystąpić po spożyciu pokarmów zawierających toksynę lub w wyniku rozwoju zarodników w jelicie małych dzieci albo w obrębie ran. |
| Food botulism is the dominating form of the disease, and paralytic symptoms generally appear after an incubation period of 12–36 hours (up to several days) after consumption of the toxin-containing food. | Dominującą postać choroby stanowi tzw. zatrucie jadem kiełbasianym, a objawy porażenne występują zazwyczaj po okresie inkubacji trwającym 12– 36 godzin (do kilku dni) od chwili spożycia pokarmu zawierającego toksynę. |
| The common reservoirs for Brucella bacteria that may infect humans are cattle, dogs, sheep, goats, and pigs. | Częstymi rezerwuarami bakterii Brucella, które mogą powodować zakażenia u ludzi, są bydło, psy, owce, kozy i świnie. |
| Humans become infected by direct or indirect contact with animals or with contaminated animal products (including unpasteurised milk and dairy products) or by the inhalation of aerosols. | Ludzie zarażają się przez bezpośredni lub pośredni kontakt ze zwierzętami albo skażonymi produktami pochodzenia zwierzęcego (w tym niepasteryzowanym mlekiem i przetworami mlecznymi), a także drogą oddechową. |
| Control measures include animal vaccination and/or test-and-slaughter of infected animals, as well as pasteurisation of milk and dairy products. | Do działań mających na celu zwalczanie choroby należy szczepienie zwierząt i/lub badania oraz ubój zakażonych zwierząt, a także pasteryzacja mleka i przetworów mlecznych. |
| The most frequent way of getting infected is through the consumption of contaminated food (mainly poultry) or water. | Najczęstszą drogą zakażenia jest spożycie skażonego pokarmu (głównie drobiu) lub wody. |
| Other risk factors include swimming in natural surface-waters and direct contact with infected animals. | Do innych czynników ryzyka należypływanie w naturalnych wodach powierzchniowych oraz bezpośredni kontakt z zakażonymi zwierzętami. |
| After an incubation period of 2–5 days (range 1–10 days) common symptoms are severe abdominal pain, watery and/or bloody diarrhoea and fever. | Po okresie inkubacji trwającym 2– 5 dni (zakres 1– 10 dni) występują objawy, które zazwyczaj obejmują bóle brzucha, wodnistą i/lub krwawą biegunkę oraz gorączkę. |
| Campylobacter infection has been associated with complications such as later joint inflammation (5–10% of cases) and, on rare occasions, Guillain-Barré syndrome (a temporary but severe paralysis that may be total). | Zakażenie bakteriami Campylobacter może być związane z powikłaniami w rodzaju następczego zapalenia stawów (5– 10% pacjentów), a w rzadkich przypadkach zespołu Guillaina– Barrégo (przejściowego, lecz ciężkiego porażenia, które może być całkowite). |
| The first transmission within continental Europe was reported from north-eastern Italy in August 2007. Every year, imported cases among tourists are identified in several European countries | Pierwsze ognisko choroby w Europie zaobserwowano w północno-wschodnich Włoszech w sierpniu 2007 r. W kilku państwach europejskich corocznie rozpoznaje się „importowane” przypadki choroby. |
| As a prophylactic measure, control of Campylobacter colonisation in poultry is important, as well as hygienic processing of meat, and the protection and control of private drinking water supplies. | W ramach profilaktyki ważne jest zwalczanie kolonizacji bakterii Campylobacter u drobiu, a także higieniczne przetwarzanie mięsa oraz ochrona i kontrola prywatnych ujęć wody pitnej. |
| Crimean Congo haemorrhagic fever (CCHF) | Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska (CCHF) |
| Crimean Congo haemorrhagic fever (CCHF) is a tick-borne viral disease with symptoms such as high fever, muscle pain, dizziness, abnormal sensitivity to light, abdominal pain and vomiting. | Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska (CCHF) jest chorobą wirusową przenoszoną przez kleszcze, do której objawów należą: wysoka gorączka, bóle mięśni, zawroty głowy, nietypowa nadwrażliwość na światło, bóle brzucha i wymioty. |
| Later on, sharp mood swings may occur, and the patient may become confused and aggressive. | W późniejszym czasie u pacjenta mogą wystąpić nagłe wahania nastroju, a także dezorientacja i agresja. |
| Imported cases among tourists have been identified in several European countries. | W kilku krajach europejskich zidentyfikowano przypadki choroby u powracających turystów. |
| Chlamydia infection is the most frequently reported bacterial STI in several European countries. | Chlamydioza należy do najczęściej zgłaszanych bakteryjnych chorób przenoszonych drogą płciową w kilku krajach europejskich. |
| Humans are the only relevant reservoir, even though Vibrios can survive for a long time in coastal waters contaminated by human excreta. | Ludzie są jedynym istotnym rezerwuarem, mimo że przecinkowce mogą przeżywać przez długi czas w wodach przybrzeżnych zanieczyszczonych odchodami ludzkimi. |
| Consumption of contaminated water and food, especially seafood eaten under-cooked, results in infection. | Do zakażenia prowadzi spożywanie skażonej wody i pokarmów, a zwłaszcza niedogotowanych owoców morza. |
| There is an increase of reports of community-acquired infection. | Obecnie obserwuje się wzrost częstości występowania zakażeń pozaszpitalnych. |
| The transmission of C. difficile can be patient-to-patient, via contaminated hands of healthcare workers or by environmental contamination. | C. difficile może przenosić się z pacjenta na pacjenta, przez zanieczyszczone ręce personelu medycznego, bądź poprzez skażenie środowiskowe. |
| Since March 2003, increasing rates of Clostridium difficile infection with a more severe course, higher mortality, and more complications have been reported in Canada and USA. | Od marca 2003 r. w Kanadzie i USA obserwuje się wzrost częstości zakażeń wywołanych przez Clostridium difficile, które mają cięższy przebieg, są obarczone wyższą umieralnością i większą liczbą powikłań. |
| In humans, infections without symptoms are common. | U ludzi często występują zakażenia bezobjawowe, |
| Especially healthy individuals, may, after an incubation period averaging one week, get a diarrhoea that spontaneously resolves over a couple of weeks. | ale (zwłaszcza u osób zdrowych) po okresie inkubacji trwającym średnio jeden tydzień może wystąpić biegunka, która ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. |
| By contrast, patients with impaired immune system may develop profuse, life-threatening, watery diarrhoea that is very difficult to treat with currently available drugs. | U pacjentów z zaburzeniami odporności może się jednak pojawić nasilona, zagrażająca życiu wodnista biegunka, którą bardzo trudno wyleczyć dostępnymi obecnie lekami. |
| Person-to-person or animal-to-person disease transmission occurs mainly through contaminated water and food. | Do zakażeń przenoszonych z człowieka na człowieka lub ze zwierzęcia na człowieka zazwyczaj dochodzi przez skażoną wodę i pokarmy. |
| Cryptosporidium eggs (oocysts) can survive for months in moist soil or water and survive harsh environmental conditions (e.g. heat, cold, droughts) for extended periods of time. | Jaja (oocysty) Cryptosporidium mogą przeżyć wiele miesięcy w wilgotnej glebie lub wodzie i są w stanie przetrwać przez dłuższy czas nawet w skrajnych warunkach środowiskowych (np. w wysokich lub niskich temperaturach i podczas suszy). |
| Outbreaks have been reported in hospitals, day-care centres, within households, among bathers (affecting participants in water sports in lakes and swimming pools), and in municipalities with contaminated public water supplies. | Ogniska choroby odnotowywano w szpitalach, ośrodkach opieki dziennej, w gospodarstwach domowych, wśród osób przebywających w wodzie (np. uprawiających sporty wodne w jeziorach i basenach), a także w miastach o zanieczyszczonych systemach wodociągów publicznych. |
| Water distribution systems are particularly vulnerable to contamination with Cryptosporidium, which can survive most disinfection procedures such as chlorination. | Systemy dystrybucji wody są szczególnie narażone na skażenie bakteriami Cryptosporidium, które są w stanie przetrwać większość zabiegów dezynfekcyjnych, np. chlorowanie. |
| In several Asian countries, dengue haemorrhagic fever has become an important cause of disease and death, mainly in children. | W kilku państwach azjatyckich gorączka krwotoczna denga stała się ważną przyczyną chorób i zgonów, głównie wśród dzieci. |
| Transmission of the viruses occurs from person to person through close contact with blood or body fluids. | Przenoszenie wirusów następuje z człowieka na człowieka przez bliski kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi. |
| Eggs are excreted in the faeces of infected dogs and foxes and can be ingested by humans either by close contact with these animals or through contaminated food. | Jaja są wydalane przez zakażone psy i lisy wraz z kałem i mogą zostać przeniesione na ludzi w wyniku bliskiego kontaktu z tymi zwierzętami lub za pośrednictwem skażonych pokarmów. |
| The most common location of cysts is the liver, but cysts may develop in almost any organ, including lungs, kidneys, spleen, nervous tissue, etc, years after the ingestion of the echinococcus eggs. | Najczęstszą lokalizacją torbieli jest wątroba, lecz mogą się one rozwijać niemal w każdym innym narządzie, w tym w płucach,nerkach, śledzionie, tkance nerwowej itp. wiele lat po spożyciu jaj tasiemca. |
| The disease occurs in areas where dogs have access to animal inner organs, usually of sheep and cattle (intermediate hosts), containing cysts. | Choroba występuje na obszarach, gdzie psy mają dostęp do narządów wewnętrznych innych zwierząt, zazwyczaj owiec i bydła (nosiciele pośredni), które zawierają torbiele. |
| The lung form is restricted to northern countries, where foxes abound. | Postać płucna jest ograniczona do krajów północnych, gdzie występuje duża liczebność lisów. |
| Poor hand hygiene, close contact with infected animals and consumption of undercooked, unwashed food contaminated with echinococcus eggs (e.g. vegetables) are all risk factors. | Do czynników ryzyka należą niedostateczna higiena rąk, bliski kontakt z zakażonymi zwierzętami oraz spożywanie niedogotowanych, nieumytych pokarmów zanieczyszczonych jajami tasiemca (np. warzyw). |
| The parasites could cause disease equally in humans and animals such as dogs, cats, cows and sheep. | Pasożyty te mogą powodować chorobę zarówno u ludzi, jak i u zwierząt takich jak psy, koty, krowy i owce. |
| In the environment, major reservoirs of the parasite are contaminated surface waters. | W środowisku głównymi rezerwuarami pasożytów są zanieczyszczone wody powierzchniowe. |
| A major pathway of disease transmission is personal contact with infected patients or exposure to food or water contaminated by them. | Główną drogą przenoszenia choroby jest osobisty kontakt z zakażonymi pacjentami bądź ze skażonymi pokarmami lub wodą. |
| Therefore, cases among hikers or backpackers in wilderness areas are common, and waterborne outbreaks due to inadequate treatment of drinking water are common. | Z tego względu zakażenia często występują u osób uprawiających turystykę pieszą na niezamieszkałych obszarach. Często odnotowuje się także ogniska choroby związane z nieodpowiednim przygotowaniem wody pitnej. |
| Haemophilus influenzae , a gram negative coccobacillus, is divided into unencapsulated (non-typable) and encapsulated strains. | Haemophilus influenzae jest pałeczką Gram-ujemną, której szczepy mogą występować w postaci bezotoczkowej (szczepy nietypowalne) oraz otoczkowej. |
| Haemophilus influenzae serotype b (Hib) is the most common cause of bacterial meningitis in children aged two months to five years, in those countries where suitable vaccination programmes are not in place. | Pałeczka Haemophilus influenzae typu b (Hib) jest najczęstszą przyczyną występowania zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci w wieku od dwóch miesięcy do pięciu lat w krajach, w których nie prowadzi się odpowiednich programów szczepień. |
| The total number of patients getting a healthcare-associated infection (HCAI) in the EU every year can be estimated at 3 000 000 and approximately 50 000 deaths are estimated to occur every year as a consequence of the infection. | Łączną liczbę pacjentów z zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną (healthcare-associated infection – HCAI) w UE każdego roku można oszacować na 3 000 000; szacuje się, że każdego roku w wyniku takich zakażeń umiera około 50 000 osób. |
| Approximately 20–30% of HCAI are considered to be preventable by intensive hygiene and control programmes. | Uważa się, że około 20–30% HCAI można zapobiec poprzez intensywne programy higieny i zwalczania chorób. |
| Cases with jaundice, more common in adults, present with this symptom and also general symptoms (fever, loss of appetite, nausea, vomiting, etc.) which may last for several weeks. | W przypadkach przebiegających z żółtaczką, częstszych u osób dorosłych, występują także objawy ogólne (gorączka, utrata apetytu, nudności, wymioty itp.), które mogą się utrzymywać przez szereg tygodni. |
| Humans are the only reservoir of hepatitis A virus, which is transmitted from faeces of infected patients, either by person-to-person contact or by consumption of contaminated food or water. | Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa zapalenia wątroby typu A, który jest przenoszony przez kał zakażonych pacjentów, przez kontakty pomiędzy ludźmi lub przez spożycie zakażonych pokarmów lub wody. |
| Patients are infectious from two weeks before the onset of symptoms and may continue to be infectious for one week or more after. | Pacjenci zakażają inne osoby od dwóch tygodni po wystąpieniu objawów; zakaźność może się utrzymywać przez tydzień lub dłużej. |
| Conversely, the death rate of acute infection can reach 2% in the elderly. | natomiast wśród osób w podeszłym wieku umieralność związana z ostrymi zakażeniami może osiągać 2%. |
| Those who become chronically infected by hepatitis B virus (from>30% among children to<5% among adults) are at a higher risk of serious consequences: | U osób z przewlekłym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B (od>30% wśród dzieci do<5% wśród osób dorosłych) większe jest ryzyko poważnych powikłań: |
