| Source | Target | | In this situation the virus can affect all the organs of the developing foetus, causing foetal death, miscarriage, or congenital malformation. | W takim przypadku wirus może uszkodzić wszystkie narządy rozwijającego się płodu i spowodować śmierć płodową, poronienie lub wady wrodzone. |
| An infant infected with rubella during pregnancy can continue to shed the virus for about one year, sometimes longer. | Noworodek zakażony różyczką podczas ciąży może nadal wydalać wirusa przez okres około roku, a czasem dłużej. |
| Various animals (especially poultry, pigs, cattle, and reptiles) can be reservoirs for Salmonella, and humans generally become infected by eating poorly cooked, contaminated food. | Rezerwuar dla bakterii Salmonella mogą stanowić różne zwierzęta (zwłaszcza drób, świnie, bydło i gady), a ludzie zazwyczaj zarażają się, spożywając niedogotowane, skażone pokarmy. |
| In general, 12 to 36 hours after the consumption of contaminated food, a clinical picture characterised by fever, diarrhoea, abdominal pain, nausea and vomiting may appear. | Zazwyczaj 12– 36 godzin po spożyciu skażonego pokarmu może pojawić się obraz kliniczny cechujący się gorączką, biegunką, bólem brzucha, nudnościami i wymiotami. |
| In addition, post-infectious complications, such as reactive joint inflammation occur in about 10% of the cases. | Ponadto w około 10% przypadków występują powikłania po zakażeniu, takie jak reaktywne zapalenie stawów. |
| Prophylactic measures are aimed at all stages of food supply, from production to distribution and consumption. | Działania profilaktyczne są ukierunkowane na wszystkie etapy dostarczania produktów spożywczych – od produkcji po dystrybucję i konsumpcję. |
| Severe acute respiratory syndrome (SARS) is a life-threatening respiratory disease caused by a recently identified coronavirus; the SARS-associated coronavirus (SARS-CoV). | Zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS) jest zagrażającą życiu chorobą układu oddechowego wywołaną przez niedawno zidentyfikowany koronawirus związany z SARS (SARS-CoV). |
| The natural reservoirs of SARS-CoV have not been identified, but a number of species of wildlife (e.g. civets, ferrets) consumed as delicacies in southern China have been found to be infected by a related coronavirus. | Naturalne rezerwuary wirusa SARS-CoV nie zostały zidentyfikowane, jednak zakażenie podobnym koronawirusem wykryto u szeregu gatunków dzikich zwierząt (np. wiwer, fretek) spożywanych jako przysmaki w południowych Chinach. |
| Each year there are many thousands of avoidable deaths from influenza. | Co roku odnotowuje się z powodu grypy wiele zgonów, których można było uniknąć. |
| Though death is considerably more common in older people and those with other illnesses (such as heart disease and chronic lung disease) severe disease and some deaths occur each year in healthy young and middle aged adults and children. | Choć powikłania śmiertelne występują o wiele częściej u osób w podeszłym wieku oraz u osób z innymi chorobami (takimi jak choroby serca i przewlekła choroba płuc), ciężki przebieg choroby, a czasem także zgony odnotowuje się każdego roku również u zdrowych, młodych osób oraz u osób dorosłych w średnim wieku i wśród dzieci. |
| Because the viruses causing each year's epidemics are usually similar to the last year's it is possible to produce a vaccine for the coming influenza season with a good chance that it will be protective. | Ze względu na to, że wirusy wywołujące epidemie w danym roku są zazwyczaj podobne do wirusów z roku poprzedniego, istnieje możliwość wyprodukowania szczepionki na nadchodzący sezon grypy z dużym prawdopodobieństwem jej skuteczności. |
| Transmission occurs by the oral-faecal route, either directly person to person or spread via contaminated food or water. | Choroba przenosi się drogą pokarmową po spożyciu produktów zanieczyszczonych kałem, bezpośrednio pomiędzy ludźmi albo przez zanieczyszczone pokarmy lub wodę. |
| More recently, sexual transmission among men that have sex with men has become a more common cause of outbreaks in several countries. | W ostatnim czasie częstą przyczyną pojawiania się ognisk zachorowań w niektórych krajach stało się przenoszenie choroby drogą płciową wśród mężczyzn uprawiających stosunki homoseksualne. |
| Shigellosis is a leading cause of childhood deaths in developing countries. | Zakażenia pałeczkami Shigella stanowią główną przyczynę zgonów wśród dzieci w krajach rozwijających się. |
| Subsequently the fever rose again, and serious complications generally developed (pulmonary, cardio-circulatory, neurological, etc.), resulting in death in up to 50% of cases. | Później gorączka występowała ponownie, a zazwyczaj pojawiały się także poważne powikłania (dotyczące płuc, układu krążenia, układu nerwowego itp.), prowadzące do zgonu nawet w 50% przypadków. |
| The classical such infections include, gonorrhoea, syphilis and chlamydia infection, but also blood-borne virus such as HIV infection, hepatitis B and hepatitis C could be sexually transmitted. | Do klasycznych zakażeń tego typu należy rzeżączka, kiła i chlamydioza, lecz także zakażenia wirusami takimi jak HIV oraz wirusy zapalenia wątroby typu B i typu C. |
| Humans are the only reservoir and, apart from congenital cases, the only epidemiologically relevant mode of transmission is by direct contact with treponema-rich, open lesions and contaminated secretions from a patient. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii, a poza przypadkami wrodzonymi jedynym istotnym z epidemiologicznego punktu widzenia sposobem przenoszenia choroby jest bezpośredni kontakt z zawierającymi dużą liczbę krętków otwartymi zmianami i zakażonymi wydzielinami pacjenta. |
| Mother-to-child transmission might result in foetal death, perinatal death or congenital syphilis. | Przeniesienie choroby z matki na dziecko może powodować śmierć płodu, zgon w okresie okołoporodowym lub kiłę wrodzoną. |
| However, in several industrialised countries a considerable resurgence occurred in the late 1980s. | jednak w kilku krajach uprzemysłowionych pod koniec lat 80. wystąpił istotny nawrót ognisk zachorowań. |
| It is a consequence of a toxin produced by the bacterium Clostridium tetani. | Dochodzi do niej w wyniku działania toksyny wytwarzanej przez bakterię Clostridium tetani. |
| The main reservoirs of the bacterium are herbivores, which harbour the bacteria in their bowels (with no consequences for them) and disseminate the “spore form” of the bacteria in the environment with their faeces. | Głównymi rezerwuarami bakterii są zwierzęta roślinożerne, u których bakterie bytują w jelitach (bez żadnych następstw dla samych zwierząt) i które rozsiewają bakterie w postaci „zarodników” do środowiska z kałem. |
| Most cases of human disease occur as a result of a wound being contaminated by earth or dust. | Większość przypadków choroby u ludzi występuje w wyniku zanieczyszczenia ran ziemią lub pyłem. |
| Non-specific early signs (fever, irritability) are followed by the appearance of localised muscular contractions. | Po wczesnych nieswoistych objawach (gorączka, drażliwość) pojawiają się zlokalizowane skurcze mięśni. |
| Prophylaxis is based on its generalised use and on the appropriate treatment of contaminated wounds. | Profilaktyka jest oparta na powszechnym stosowaniu szczepionki oraz na odpowiednim leczeniu zanieczyszczonych ran. |
| They excrete cysts in the environment, able to infect many other animals, and humans can become infected either by ingesting the cysts (by direct contact with cats or through food or water contaminated by cat faeces), or by eating poorly cooked meat containing cysts, especially pork and mutton. | Wydzielają one do środowiska cysty, które są w stanie zakażać wiele innych zwierząt, a ludzie mogą ulec zakażeniu przez spożycie cyst (na skutek bezpośredniego kontaktu z kotami lub przez pokarmy lub wodę zanieczyszczone kocimi odchodami) bądź przez spożycie niedogotowanego mięsa zawierającego cysty, szczególnie wieprzowiny i baraniny. |
| Pregnant women, also without symptoms, may transmit the infection to the foetus, which can result in abortion, still-birth, perinatal death (due to disseminated toxoplasmosis), or congenital infection with severe malformation affecting the eyes and the brain. | Kobiety w ciąży, także z zakażeniem bezobjawowym, mogą przenosić zakażenie na płód, co może powodować poronienie, poród martwego płodu, zgon w okresie okołourodzeniowym (z powodu rozsianej toksoplazmozy) lub wrodzone zakażenie z ciężkimi wadami wrodzonymi oczu i mózgu. |
| The Toxoplasma cysts can survive in the environment for a long time, contaminating fruit and vegetables, and cysts in meat remain infective as long as the meat is edible. | Cysty Toxoplasma mogą przeżywać w środowisku przez długi czas, zakażając owoce i warzywa, a cysty w mięsie zachowują właściwości zakaźne przez cały czas, dopóki mięso nadaje się do spożycia. |
| Infested animals harbour larvae encysted in their muscles, and consumption of raw or undercooked meat products may lead to disease. | Zakażone zwierzęta noszą w swoich mięśniach larwy, a spożycie surowych lub niedogotowanych produktów mięsnych może wywołać chorobę. |
| Depending on the number of viable larvae consumed, symptoms will vary from without any symptoms to extremely severe or even fatal (massive invasion of the bowel and/or massive invasion of internal organs) disease. | W zależności od liczby spożytych larw zdolnych do przeżycia objawy mogą być zróżnicowane – od postaci bezobjawowej po niezwykle ciężki przebieg choroby, która może zakończyć się zgonem (masywna inwazja jelit i/lub masywna inwazja narządów wewnętrznych). |
| Imported and wild animal meat presents a higher risk and its consumption in the undercooked or raw state should be discouraged. | Mięso importowanych i dzikich zwierząt jest związane z wyższym ryzykiem i należy odradzać jego spożywanie w stanie niedogotowanym lub surowym. |
| It is most commonly acquired via inhalation of Mycobacterium tuberculosis bacteria in cough droplets from another person with pulmonary disease. | Do zakażenia dochodzi najczęściej przez wdychanie prątków gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)w kropelkach powstających podczas kaszlu innej osoby z chorobą płuc. |
| It can also be less frequently acquired by drinking contaminated milk or through laboratory contamination. | W rzadszych przypadkach do zakażenia dochodzi w wyniku wypicia skażonego mleka lub przez skażenie laboratoryjne. |
| Therefore, TB control relies mainly on the early detection of infectious patients and then consistent treatment for at least six months with a combination of antibiotics. | Dlatego też zwalczanie gruźlicy polega głównie na wczesnym wykrywaniu pacjentów zakażonych, a następnie konsekwentne leczenie przez co najmniej sześć miesięcy skojarzeniem antybiotyków. |
| The emergence of strains resistant to the two most effective anti-TB agents isoniazid and rifampicin (multi-drug resistant,MDR), as well as to other second line antibiotics (extensively drug-resistant, XDR), poses a serious challenge to TB control today. | Pojawienie się szczepów opornych na dwa najbardziej skuteczne leki przeciwgruźlicze, izoniazyd i ryfampicynę (oporność wielolekowa – MDR), jak również na antybiotyki stosowane w leczeniu drugiego rzutu (poszerzona oporność na leki – XDR) stanowi poważne wyzwanie dla leczenia gruźlicy. |
| Within the EU, TB is more common in migrants, the homeless, prisoners and drug users than in other sectors of the population. | W UE gruźlica występuje częściej u emigrantów, osób bezdomnych, więźniów oraz osób zażywających narkotyki niż w pozostałej części populacji. |
| Tularaemia is a zoonosis (infection that could transmit from animals to humans), caused by the bacterium Francisella tularensis, capable of surviving for weeks at low temperatures in water, moist soil, hay, straw or animal carcasses. | Tularemia jest chorobą przenoszoną odzwierzęcą (zakażeniem, które może zostać przeniesione ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie Francisella tularensis, zdolne do przeżycia przez szereg tygodni w niskich temperaturach w wodzie, wilgotnej glebie, sianie, słomie lub padlinie zwierząt. |
| Other ways are through direct contact with infected animal tissues and contaminated soil or by drinking contaminated water and eating undercooked infected meat. | Do innych mechanizmów zalicza się bezpośredni kontakt z tkankami zakażonych zwierząt i skażoną glebą lub wypicie skażonej wody oraz spożywanie niedogotowanego zakażonego mięsa. |
| On rare occasions infection could also occur through inhalation of infective aerosols. | W rzadkich przypadkach zakażenie może się także rozwinąć na skutek wdychania zakaźnych cząsteczek zawieszonych w powietrzu. |
| General preventive measures include protection against tick bites, avoid drinking potentially contaminated water, and ensure that rabbit and hare meat is cooked thoroughly. | Ogólne działania zapobiegawcze obejmują ochronę przed ukąszeniami przez kleszcze, unikanie picia potencjalnie skażonej wody, a także dokładne gotowanie mięsa królików i zajęcy. |
| Humans can carry the bacteria in the gut for very long times (chronic carriers), and transmit the bacteria to other persons (either directly or via food or water contamination). | Ludzie mogą być nosicielami bakterii w jelicie przez bardzo długi czas (nosicielstwo przewlekłe), a także przenosić bakterię na inne osoby (bezpośrednio lub przez skażone pokarmy lub wodę). |
| After 1-2 weeks incubation period, a disease characterised by high fever, malaise, cough, rash and enlarged spleen develops. | Po okresie inkubacji trwającym od tygodnia do dwóch tygodni rozwija się choroba z wysoką gorączką, złym samopoczuciem, kaszlem, wysypką oraz powiększeniem śledziony. |
| It is linked causally to bovine spongiform encephalopathy (BSE) – “mad cow disease”. | Jest ona związana przyczynowo z bydlęcą encefalopatią gąbczastą (BSE) – „chorobą szalonych krów”. |
| The suspected route of transmission is through consumption of infected beef products (although recently human-to-human transmission of vCJD through blood transfusion has been described). | Podejrzewana droga przenoszenia polega na spożywaniu zakażonych produktów wołowych (choć w ostatnim czasie opisano przenoszenie vCJD pomiędzy ludźmi przez przetoczenie krwi). |
| Preventive measures include ensuring that prions do not enter the human or animal food chains and that medical (transfusions) and surgical practices are conducted safely. | Działania zapobiegawcze obejmują zapewnienie, że priony nie dostają się do łańcucha pokarmowego ludzi lub zwierząt oraz że zabiegi medyczne (przetoczenia) i chirurgiczne są wykonywane bezpiecznie. |
| Prions are very resistant to common disinfection and sterilisation practices. | Priony są bardzo oporne na powszechnie stosowane praktyki dezynfekcji i sterylizacji. |
| After general hygiene improvements – first of all clean water supply – vaccines represent the mosteffective and cost-saving public health intervention. | Po poprawieniu ogólnego stanu higieny – przede wszystkim zapewnienia czystej wody – szczepionki stanowią najbardziej skuteczny i efektywny ekonomicznie środek w zakresie ochrony zdrowia publicznego. |
| Still, vaccines continue to be under-used all over the world. | Mimo to szczepionki są wciąż zbyt rzadko stosowane na świecie. |
| In developing countries money shortage and poor socio-economic situation are the main reasons for low vaccination coverage. | W krajach rozwijających się niedobory finansowe oraz zła sytuacja społeczno-gospodarcza są głównymi przyczynami ograniczonejliczby szczepień. |
| Information and communication play key roles in such an issue. | Informacje i komunikacja odgrywają kluczową rolę w odniesieniu do tej kwestii. |
| Improving knowledge about immunisation and confidence in vaccines among decision-makers, general public and health care workers remains a main goal to achieve in the fight against infectious diseases. | Pogłębienie wiedzy na temat immunizacji oraz zaufanie do szczepionek wśród osób podejmujących decyzje, w społeczeństwie oraz wśród personelu medycznego pozostaje głównym celem, jaki należy osiągnąć w walce z chorobami zakaźnymi. |
| The common denominator is the possible emergence of a disease with general bleedings – often leading to death. | Częstą wspólną cechą jest możliwość wystąpienia uogólnionych krwawień w przebiegu choroby, co często prowadzi do zgonu. |
| Another common feature is the potential risk that such patients might pose to close contacts and to health and laboratory personnel until a firm diagnosis is established. | Inną wspólną cechą jest potencjalne zagrożenie związane z bliskim kontaktem pacjentów z personelem medycznym i laboratoryjnym do czasu ustalenia rozpoznania. |
| Verotoxin producing Escherichia coli (VTEC) | Escherichia coli wytwarzające werotoksynę (VTEC) |
| Escherichia coli (E.coli) are very common bacteria in the gastrointestinal tract, and part of the normal bacterial flora. | Escherichia coli (E. coli) jest bakterią występującą bardzo często w przewodzie pokarmowym i wchodzącą w skład normalnej flory bakteryjnej. |
| However, some E.coli strains are able to produce a toxin that could produce serious infection. | Niektóre szczepy E. coli mogą jednak wytwarzać toksynę, która jest w stanie wywoływać ciężkie zakażenia. |
| The main reservoir of such E.coli strains is grass-feeding animals, cattle in particular. | Głównym rezerwuarem takich szczepów E. coli są zwierzęta trawożerne, a zwłaszcza bydło. |
| Their meat might become contaminated by faecal matter due to poor processing methods during slaughter, and their faeces might end up contaminating other foods (e.g. milk, vegetables) and water. | Ich mięso może ulec skażeniu przez odchody wskutek stosowania nieprawidłowych metod obróbki przy uboju, a odchody zwierząt mogą skażać inne pokarmy (np. mleko, warzywa) oraz wodę. |
| Humans acquire the infection by consuming contaminated food or water. | Ludzie ulegają zakażeniu wskutek spożycia skażonego pokarmu lub wody. |
| Outbreaks of VTEC have been reported worldwide, in many cases as a result of direct contact with infected animals and swimming outdoors in contaminated surface waters. | Ogniska zakażeń VTEC obserwuje się na całym świecie – w wielu przypadkach w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażonymi zwierzętami lub na skutek pływania w skażonych wodach powierzchniowych. |
| Controls on farms are important to prevent VTEC introduction into the food chain. | Kontrola hodowli odgrywa dużą rolę w zapobieganiu wprowadzeniu VTEC do łańcucha pokarmowego. |
