| Source | Target | | (eine Person mit einem festgelegten Recht auf eine Altersrente einschließlich Altersteilzeit oder Vorruhestand) | emeryt, emerytka (osoba mająca ustalone prawo do emerytury, w tym do emerytury częściowej lub emerytury pomostowej) |
| (übergeordnetes Organ, das aus mehreren Organisationsbereichen besteht) | jednostka organizacyjna (organ wyższego rzędu złożony z komórek organizacyjnych) |
| Abteilung für ausländische Renten | Departament Rent Zagranicznych |
| Abteilung für Einnahmenserzielung | Departament Realizacji Dochodów |
| Abteilung für Gesetzgebung und Rechtsfragen | Departament Legislacyjno-Prawny |
| Abteilung für interne Revision | Departament Kontroli Wewnętrznej |
| Abteilung für Präventon und Rehabilitaton | Departament Prewencji i Rehabilitacji |
| Abteilung für Rentenleistungen | Departament Świadczeń Emerytalno-Rentowych |
| agrarische Vergrößerung (die Erhöhung der Summe der erhaltenenRente, wenn der/die interessierte Rentner/in Zeiten der Beitragszahlung in die landwirtschaftliche Versicherung nachweisen kann) | zwiększenie rolne (podwyższenie kwoty otrzymywanej emerytury lub renty w przypadku, gdy zainteresowany emeryt lub rencista legitymuje się okresem opłacania składek na rolnicze ubezpieczenie) |
| als Vorschuss gewährte Leistung (eine Leistungen, die Personen gewährt wird, die die Bedingungen für einen Rentenanspruch erfüllen, die aber noch nicht die nötigen Dokumente für die Feststellung der Rentenhöhe vorgelegt haben) | świadczenie zaliczkowe (świadczenie przyznawane osobom, które spełniają warunki do uzyskania prawa do emerytury lub renty, lecz nie przedłożyły wystarczających dokumentów do ustalenia ich wysokości) |
| Altersrente (eine Geldleistung, die der Existenzsicherung nach dem Erreichen eines entsprechenden Alters dient bzw.des Alters inkl. Beitragsjahren; für Versicherte, die nach dem 31.12.1948 geboren sind, steht eine Altersrente erst nach dem Erreichen des allgemeinen Regelaltersgrenze zu) | emerytura (świadczenie pieniężne mające służyć jako zabezpieczenie bytu po osiągnięciu odpowiedniego wieku lub wieku i stażu pracy; dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 emerytura przysługuje wyłącznie po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego) |
| Altersrente aus dem staatlichem Garantiefonds für Sozialversicherungsleistungen FUS, die nach bisherigen Grundsätzen berechnet worden ist (eine Altersrente, die Personen zusteht, die vor dem 1. Januar 1949 geboren sind, und die u.a. von der Bemessung der Pflichtbeitragszeiten abhängt) | emerytura z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalana według dotychczasowych zasad (emerytura przysługująca osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., uzależniona m.in. od osiągnięcia przez nie odpowiedniego wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych, odpowiedniego wieku emerytalnego) |
| Altersrente von Amts wegen (eine Leistungsart, die nach dem Erreichen der Regelaltersgrenze zusteht, unabhängig von den geleisteten Pflichtbeitragszeiten und anstatt einer Arbeitsunfähigkeitsrente) | emerytura przyznana z urzędu (przysługuje po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego, zamiast pobieranejdotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy) |
| Altersrentenrechner (ein Werkzeug zur Berechnung einer prognostizierten Rentenhöhe, die aus I. Säule des Sozialversicherungsfonds bezahlt wird) | kalkulator emerytalny (narzędzie służące do obliczania prognozowanych wysokości emerytur wypłacanych z I filaru z FUS) |
| ambulante Rehabilitation (die Reha erfolgt in einem Reha-Zentrum am Wohnort des Patienten) | rehabilitacja lecznicza w trybie ambulatoryjnym (odbywa się w ośrodku rehabilitacyjnym w miejscu zamieszkania pacjenta) |
| Anfangskapital (ein Teil des Beitragssockels, der als Grundlage für die Berechnung der Altersrente nach den neuen Regeln dient, er spiegelt den Verlauf der beruflichen Karriere vor dem Jahr 1999 wider und zwar für Personen, die nach dem 31. Dezember 1948 geboren wurden, er wird auf dem Konto der/des Versicherten verbucht) | kapitał początkowy (część składowa podstawy obliczenia emerytury ustalanej według nowych zasad odzwierciedlająca przebieg kariery zawodowej za okres przypadający przed 1999 r. dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., zapisana na koncie ubezpieczonego) |
| Anhebung/Valorisation (Erhöhung der Geldleistung um den Realwert bzw. die Kaufkraft auf einem gleichen Niveau zu halten) | waloryzacja (zwiększenie wartości pieniężnej świadczenia w celu utrzymania jego realnej wartości na niezmienionym poziomie) |
| Anspruchskonkurrenz auf Leistungen (eine Situation, in der ein und derselben Person ein Anspruch auf mehr als nur eine Rentenleistung bescheinigt wird) | zbieg prawa do świadczeń (sytuacja, w której tej samej osobie zostało ustalone prawo do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego) |
| Anzeiger der Leistungsanpassung//Leistungsanhebung (in Polen: Indikator, um den jedes Jahr die Rentenleistungen erhöht werden, abhängig von der Höhe der Inflation und des Reallohnwachstums im vorausgegangenen Kalenderjahr) | wskaźnik waloryzacji świadczeń (w Polsce: wskaźnik, o który corocznie podwyższane są świadczenia emerytalno-rentowe, uzależniony od poziomu inflacji oraz realnego wzrostu płac w poprzednim roku kalendarzowym) |
| Anzeiger der Rentenbasishöhe (berechnet als arithmetisches Mittel, ausgedrückt wird hier die Summe der erzielten Einnahmen für einzelneJahre in Relation zum Durchschnittslohn in Prozentzahlen) | wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury/renty (obliczany jako średnia arytmetyczna wyrażonych w procentach stosunków sum przyjętych przychodów za poszczególne lata do rocznych kwot przeciętnego wynagrodzenia) |
| Arbeits- und Sozialversicherungsgericht (in Polen: besondere Organisationseinheiten der Amts-, Lands- und Berufungsgerichte) | sąd pracy i ubezpieczeń społecznych (w Polsce: odrębne jednostki organizacyjne sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych) |
| Arbeitsfonds (ein Fonds, der Arbeitslosengeld, Interventionen, öffentliche Arbeiten, Schulungen und Umschulung von Arbeitslosen, die Entwicklung von Berufsberatung und sonstiges finanziert) | Fundusz Pracy (fundusz finansujący zasiłki dla bezrobotnych, prace interwencyjne, roboty publiczne, szkolenia i przekwalifikowywania bezrobotnych, rozwój poradnictwa zawodowego i inne) |
| ärztliche Kommission der ZUS (eine Einrichtung der zweiten Instanz in der ZUS, sie fällt Entscheidungen über Leistungen bei Arbeitsunfähigkeit und prüft Berufungsmittel für Entscheidungen aus erster Instanz, die von einem medizinischen Sachverständigen stammen) | komisja lekarska ZUS (organ II instancji w ZUS wydający orzeczenia w sprawach świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, rozpatrujący środki odwoławcze od orzeczeń wydanych w I instancji przez lekarza orzecznika) |
| Aufsichtsrat (ZUS-Organ, das auf Basis des Gesetzes zur Sozialversicherung agiert) | Rada Nadzorcza (organ ZUS działający na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) |
| Aufsichtsratsbüro | Biuro Rady Nadzorczej |
| Ausnahmeleistung (diese wird in einem besonderes Verfahren dem Versicherten sowie den anderen Familienmitgliedern gewährt, die aufgrund von besonderen Umstände nicht die Voraussetzungen für eine Rente erfüllen, sie können entweder wegen einer völligen Arbeitsunfähigkeit oder wegen ihres Altes, keine Arbeit mehr aufzunehmen oder können durch eine andere Aktivität ihren Lebensunterhalt nicht mehr decken) | świadczenie w drodze wyjątku (przyznawane w szczególnym trybie ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do uzyskania emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania) |
| Aussetzung des Rentenanspruchs (wenn durch den Leistungsempfänger die Zuverdienstschwelle überschritten worden ist) | zawieszenie prawa do emerytury/renty (w przypadku osiągnięcia przez świadczeniobiorcę dochodu przekraczającego określoną kwotę przychodu) |
| Ausweis für Repressionsopfer | legitymacja osoby represjonowanej |
| Basisbetrag (jährlich festgesetzte Summe, die abhängig ist vom Durchschnittslohn, er ist nach den bisherigen geltenden Regeln von Bedeutung beim Festsetzen der Rentenhöhe und hat eine Auswirkung auf die Höhe der so genannten Grundleistung) | kwota bazowa (ustalana corocznie kwota, uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia, mająca znaczenie przy ustalaniu wysokości rent i emerytur obliczanych według dotychczasowych zasad oraz mająca wpływ na wysokość tzw. podstawy wymiaru świadczenia) |
| Begrenzung der beitragsfreien Zeiten (eine Einschränkung bei der Feststellung des Anrechts auf eine Rentenleistung und bei der Höhe der Rentenleistungen, sie bietet die Möglichkeit, beitragsfreie Zeiten zu maximal 1/3 gegenüber den restlichen Beitragszeiten anrechnen zu lassen) | ograniczenie okresów nieskładkowych (ograniczenie obowiązujące przy ustalaniu prawa i wysokości świadczeń emerytalno-rentowych, przewidujące możliwość uwzględnienia okresów nieskładkowych w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych) |
| behinderte Person, Person mit Einschränkungen (eine Person, die aufgrund einer Körperbehinderung nicht in der Lage ist, ihre soziale Rollen ausüben, was zu einer Arbeitsunfähigkeit führt) | osoba niepełnosprawna (osoba niezdolna do wypełniania ról społecznych z powodu naruszenia sprawności organizmu, powodującej niezdolność do pracy) |
| Behinderung, Einschränkung (eine dauerhafte oder vorübergehende Unfähigkeit, soziale, gesellschaftliche Rollen wegen einer permanenten oder langfristigen Beeinträchtigung des Körpers auszuüben, insbesondere bewirkt sie eine Arbeitsunfähigkeit) | niepełnosprawność (trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodująca niezdolność do pracy) |
| Beitragserstattung (aus dem staatlichen Fonds für die Rehabilitation von Behinderten für behinderte Person, die eine wirtschaftliche Tätigkeit verfolgen sowie für behinderte Bauern oder Bauern, ein behindertes Mitglied des Haushalts Sozialbeiträge zahlen müssen) | refundacja składek (z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla osób niepełnosprawnych wykonujących działalność gospodarczą oraz dla niepełnosprawnych rolników lub rolników zobowiązanych do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika) |
| beitragsfreie Zeitraum (der Zeitraum, in dem es keine Verpflichtung gab, Sozialabgaben (Rentenversicherung) zu zahlen, der jedoch aufgrund der spezifischen Natur des Gegenstandes bei der Bestimmung des Anspruchs auf Rentenleistungen und deren Höhe berücksichtigt wird) | okres nieskładkowy (okres, za który nie było obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie społeczne (ubezpieczenia emerytalne i rentowe), który jednak z uwagi na specyficzny charakter podlega uwzględnieniu przy ustalaniu prawa do świadczeń emerytalno- -rentowych oraz ich wysokości) |
| Beitragszahlerkonto (angelegtes ZUSKonto für einen Zahler, auf dem die Höhe der Verbindlichkeiten durch die Beiträge sowie anderer Abgaben, die von der ZUS abgeführt werden, gesammelt werden, das sind die Höhe der gezahlten Beiträge, der Kontostand sowie andere Angaben zum Beitragszahler) | konto płatnika składek (konto w ZUS założone dla konkretnego płatnika, na którym ewidencjonowana jest kwota zobowiązań z tytułu składek oraz innych składek danego płatnika zbieranych przez ZUS, kwoty zapłaconych składek, stan rozliczeń oraz inne informacje dotyczące płatnika składek) |
| Beitragszeit (die angerechnete Zeit, Versicherungsdauer, für die es eine Pflicht besteht Sozialversicherungsbeiträge zu zahlen – Rentenversicherung – oder für die es keine Verpflichtung gab, Beiträge zu zahlen, aber der Gesetzgeber diese dennoch als Beitragszeiten betrachtet) | okres składkowy (okres zaliczany; okres ubezpieczenia, za który przewidziany jest obowiązek opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne – ubezpieczenia emerytalne i rentowe – lub za które nie było obowiązku opłacania składki, ale ustawodawca uznał je za okresy składkowe) |
| Beitragszeitenanteil der Rente (im alten Rentensystem: Altersrentenkomponente, die das Ausmass der Beitrags- bzw. beitragsfreien Zeiten widerspiegelt und als Grundlage der Rente dient) | część stażowa emerytury (w starym systemie emerytalnym; składnik emerytury odzwierciedlający wymiar przebytych okresów składkowych i nieskładkowych oraz podstawę wymiaru emerytury) |
| Bekanntmachung (eine Mitteilung zur Kenntnisnahme der Öffentlichkeit durch eine staatliche Behörde mittels einer spezifischer Maßnahmen oder durch die Ankündigung eines Rechtsaktes) | obwieszczenie (podanie do publicznej wiadomości przez organ państwowy faktu dokonania określonej czynności lub ogłoszenia aktu prawnego) |
| berechtigte Person (eine Person, der eine bestimmte Rentenleistung zusteht) | osoba uprawniona (osoba, której przysługuje określone świadczenie emerytalno-rentowe) |
| Berufsunfähigkeitsversicherung | ubezpieczenia rentowe |
| Berufung (Einspruch gegen einen Richterspruch) | apelacja (odwołanie od wyroku) |
| Bestattungsbeihilfe (eine einmalige Leistung für eine Person, die die Kosten einer Bestattung trägt, d.h. für ein Familienmitglied oder für eine fremde Person) | zasiłek pogrzebowy (jednorazowe świadczenie przysługujące osobie, która poniosła koszty pogrzebu, czyli członkowi rodziny lub osobie obcej) |
| Betreuungsgeld (eine Leistung, die dem Versicherten/der Versicherten zusteht, die von der Arbeit frei gestellt wird wegen der Notwendigkeit der persönlichen Betreuung der Gesundheit eines Kindes unter 8 Jahren, eines kranken Kindes bis zum Alter von 14 Jahren oder eines anderen kranken Familienmitglieds) | zasiłek opiekuńczy (świadczenie przysługujące ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8, chorym dzieckiem w wieku do lat 14 lub innym chorym członkiem rodziny) |
| bezeichneter Träger (um bestimmte Angelegenheiten zu prüfen) | instytucja wyznaczona (do rozpatrywania określonych spraw) |
| Demographischer Reservefonds (FReD; dieser Fonds soll die Stabilität des Rentensystems im Falle eines Defizits im Pensionsfonds aus demographischen Gründen gewährleisten) | Fundusz Rezerwy Demograficznej (fundusz mający zabezpieczać stabilność systemu emerytalnego na wypadek niedoboru funduszu emerytalnego wynikającego z przyczyn demograficznych) |
| die Rehabilitierten (Personen, die sich einer Reha unterziehen) | rehabilitowani (osoby poddające się rehabilitacji) |
| drangsalierte Person (ein Opfer von Kriegsrepressionen und von Repressionen in der Nachkriegszeit und zwar aus politischen, nationalen, religiösen und rassischen Gründen) | osoba represjonowana (ofiara represji wojennych i okresu powojennego z przyczyn politycznych, narodowościowych, religijnych i rasowych) |
| durchführende Einheit für internationale Verträge, Abkommen (JRUM) | jednostka realizująca umowy międzynarodowe (JRUM) |
| Durchführungsverordnung (in der EU ein Rechtsakt, dessen Gültigkeit abhängig ist von der "Grundverordnung", es organisiert technische Vorschriften) | rozporządzenie wykonawcze (w UE akt prawny, którego ważność zależy od "rozporządzenia podstawowego", organizujący przepisy techniczne) |
| durchschnittliche weitere Lebenserwartung (statistische Daten, die identisch für Männer und Frauen sind, die die durchschnittliche Anzahl der zuerwartenden restlichen Lebensmonate, die Menschen eines bestimmten Alters noch bleiben, ausdrücken, diese werden bei der Berechnung der Rente nach den neuen Regeln berücksichtigt) | średnie dalsze trwanie życia (dane statystyczne tożsame dla kobiet i mężczyzn, określające średnią liczbę miesięcy życia, jaka pozostała osobom w danym wieku, uwzględniane przy obliczeniu wysokości emerytury ustalanej według nowych zasad) |
| eine zeitlich begrenzte Hinterbliebenenrente (eine Rente, die einer Witwe zusteht, die zwar nicht die Grundvoraussetzungen für eine Hinterbliebenenrente erfüllt, die aber über keine Quellen für den Lebensunterhalt hat) | okresowa renta rodzinna (renta przysługująca wdowie niespełniającej podstawowych warunków do otrzymania renty rodzinnej, która nie ma niezbędnych źródeł utrzymania) |
| Einnahme (vom Betragszahler erhaltenes oder zur Verfügung gestelltes Geld in einem Kalenderjahr oder in natura erhaltene Leistungen bzw. andere nicht zu erstattende Leistungen) | przychód (otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń) |
| Einspruch einlegen (Einwand, ein Mittel gegen ein Urteil eines medizinischen Sachverständigen vorgehen zu können, dies steht einer Person zu, deren Begehr stattgegeben wurde, es bewirkt die Übertragung der Angelegenheit an die Ärztekommission) | wniesienie sprzeciwu (sprzeciw; środek odwoławczy od orzeczenia lekarza orzecznika, przysługujący osobie, w odniesieniu do której wydano orzeczenie; skutkuje przekazaniem sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską) |
| Energiepauschale (sie steht Veteranen und anderen berechtigten Personen zu, sowie Soldaten, die zu einem Wehrersatzdienst in Kohlebergwerken, Steinbrüchen und Betrieben für den Abbau von Uranerz gezwungen worden sind) | ryczałt energetyczny (przysługujący kombatantom i innym osobom uprawnionym, żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz zakładach pozyskiwania rud uranowych) |
| Entschädigung (ein Zuschuss zum Startkapital, der bei der Bestimmung der Rentenhöhe berechnet wird, der nach dem Erreichen des Rentenalters denen zusteht, die mindestens 15 Jahre unter besonderen Bedingungen gearbeitet haben und die kein Anrecht auf eine vorzeitige Pensionierung, eine Überbrückungsrente oder einen Lehrerausgleich hatten) | rekompensata (dodatek do kapitału początkowego obliczany przy ustalaniu wysokości emerytury przysługującej po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego dla osób, które przez co najmniej 15 lat pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a nie nabyły prawa do wcześniejszej emerytury, emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego) |
| ergänzender Zeitraum (der Zeitraum des Versicherungsschutzes bei Landwirten, für den Beiträge gezahlt worden sind, sowie der Zeitraum für das Betreiben eines landwirtschaftlichen Betriebs, für den man Beitrags- und beitragsfreie Zeiten ergänzen kann, wenn es diese erlauben, einen Rentenanspruch zu erhalten) | okres uzupełniający (okres ubezpieczenia społecznego rolników, za który opłacono składki,oraz prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w nim, którym można uzupełnić okresy składkowe i nieskładkowe, gdy nie pozwolą na uzyskanie stażu umożliwiającego nabycie prawa do emerytury) |
| Erklärungsvordruck über geleistete Sozialversicherungsbeiträge (zusammenfassendes Dokument für den Zeitraum, in dem Beiträge aller Versicherten, für die sie berechnet wurden, angezeigt werden) | deklaracja rozliczeniowa (dokument zbiorczy za okres rozliczeniowy, w którym są wykazane składki za wszystkich ubezpieczonych, za których były one obliczone) |
| Erwerbsunfähigkeitsrente | renta z tytułu niezdolności do pracy |
| Erziehungsurlaub (in Polen: ein Urlaub, der gewährt wird, um es dem Arbeitnehmer/der Arbeitnehmerin zu ermöglichen, eine persönliche Betreuung eines Kind vorzunehmen; dabei bewahrt er/sie die Arbeitnehmerrechte, mit Ausnahme des Rechts auf eine Vergütung) | urlop wychowawczy (w Polsce urlop udzielany w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem; zachowuje uprawnienia pracownicze, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia) |
| EU-Verordnung (wichtigster Rechtsakt der Europäischen Union mit der weitesten Reichweite) | rozporządzenie (w UE najważniejszy akt prawny o najszerszym zasięgu) |
