| Source | Target | | Seasonal influenza hits the Northern hemisphere every winter and causes a substantial disease burden with people being absent from work and schools. | Grypa sezonowa występuje na półkuli północnej każdej zimy i jest związana znaczną wyższym poziomem zachorowań związanym z nieobecnościami w pracy i w szkołach. |
| Every year many persons die from influenza, and risk groups such as elderly people and persons with certain underlying diseases, such as cardiovascular disease and lung diseases are advised to be vaccinated before the flu season starts. | Co roku wiele osób umiera z powodu grypy, a w grupach ryzyka, w tym u osób starszych i osób z pewnymi stanami chorobowymi, takimi jak choroby układu krążenia i choroby płuc, zaleca się zaszczepienie przed rozpoczęciem sezonu grypy. |
| While about 80% of the infections go with no symptoms, the remaining patients develop severe multi-system disease and up to 15% of the hospitalized cases may die. | Choć około 80% zakażeń przebiega bezobjawowo, u pozostałych pacjentów rozwija się ciężka choroba wieloukładowa, a do 15% hospitalizowanych pacjentów umiera z tego powodu. |
| Legionnaire’s disease (legionellosis) | Choroba legionistów (legionelloza) |
| Legionellosis is a respiratory disease caused by Legionella. | Legionelloza jest chorobą układu oddechowego wywołaną przez drobnoustroje z rodzaju Legionella. |
| Leptospirosis is a zoonotic disease (transmitted from animals to humans) caused by Leptospira bacteria. | Leptospiroza jest odzwierzęcą (która może zostać przeniesiona ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie z rodzaju Leptospira. |
| Although more common in tropical areas of the world, the disease is also present in temperate areas, including Europe. | Choć choroba ta występuje częściej w tropikalnych strefach świata, wykrywa się ją także w strefach umiarkowanych, w tym w Europie. |
| Different species of domestic and wild animals act as maintenance hosts. | Nosicielami są różne gatunki zwierząt domowych i dzikich. |
| Humans get leptospirosis either from direct contact with the urine of infected animals, or from contact with material contaminated by it, such as water or soil. | Ludzie zarażają się leptospirozą poprzez bezpośrednikontakt z moczem zakażonych zwierząt lub poprzez kontakt z zanieczyszczonym nim materiałem, takim jak woda lub gleba. |
| Timely antibiotic treatment is effective, and the death rate is low, but does increase with advancing age and may reach up to 20% or more in complicated cases with severe disease. | Skutecznym leczeniem jest antybiotykoterapia zastosowana w odpowiednim czasie, a umieralność jest niska, jednak wzrasta wraz z wiekiem i może osiągać 20% lub więcej w przypadkach powikłanych z ciężkim przebiegiem choroby. |
| Listeriosis is a disease caused by Listeria monocytogenes. | Listerioza jest chorobą wywołaną przez bakterie Listeria monocytogenes. |
| Lyme disease | Borelioza |
| Listeriosis is a disease caused by Listeria monocytogenes. | Listerioza jest chorobą wywołaną przez Listeria monocytogenes. |
| The disease primarily causes problems in pregnant women, newborns, and adults with a weakened immune system. | Choroba powoduje problemy głównie u kobiet w ciąży, noworodków i osób dorosłych o osłabionym układzie odpornościowym. |
| Four Plasmodium species (Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale and Plasmodium malariae) give disease in humans, and humans are their only relevant reservoir. | U ludzi chorobę wywołują cztery gatunki Plasmodium (Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale i Plasmodium malariae); ludzie stanowią też jedyny istotny rezerwuar pasożytów. |
| Once the Plasmodia multiply inside the red blood cells, fever and multi-organ disease may ensue, which can be life-threatening when P. falciparum is involved. | Gdy pasożyty z rodzaju Plasmodium namnażają się wewnątrz czerwonych krwinek, może wystąpić gorączka i choroba ogólnoustrojowa, która w przypadku zakażeń P. falciparum może zagrażać życiu. |
| As a result, the disease is now essentially limited to tropical countries. | W rezultacie choroba jest obecnie ograniczona głównie do krajów tropikalnych. |
| The disease is transmitted via airborne respiratory droplets, or by direct contact with nasal and throat secretions of infected individuals. | Jest ona przenoszona drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z wydzielinami z nosa i gardła zakażonych osób. |
| The disease is preventable by a vaccine providing lifelong immunity to most recipients. | Chorobie można zapobiec przez szczepienie zapewniające większości osób odporność na całe życie. |
| Meningococcal disease | Choroba meningokokowa |
| Meningococcal disease is caused by Neisseria meningitidis, a bacterium with human carriers as the only reservoir. | Choroba meningokokowa jest wywoływana przez Neisseria meningitidis – bakterię, której jedynym rezerwuarem i nosicielem jest człowiek. |
| This most frequently occurs in young children, but a second disease peak is observed among adolescents and young adults. | Ma to miejsce najczęściej u małych dzieci, lecz drugi szczyt zachorowań obserwuje się wśród młodzieży i u młodych osób dorosłych. |
| Most instances of the disease in Europe are caused by serogroups B and C. Since 1999, several countries have introduced vaccination programmes against serogroup C, using a new generation of so called “conjugate” vaccines. | Większość przypadków tej choroby w Europie jest wywoływanych przez grupy serologiczne B i C. Od 1999 r. w szeregu krajów wprowadzono programy szczepień przeciwko grupie serologicznej C z zastosowaniem nowej generacji tak zwanych szczepionek „skoniugowanych”. |
| Norovirus infection can cause vomiting, diarrhoea, and stomach pain. | Zakażenia norowirusem mogą powodować wymioty, biegunkę i bóle brzucha. |
| Because of the lack of human immunity the virus is often more aggressive and causes more serious disease and deaths. | Ze względu na brak odporności u ludzi wirus taki jest często bardziej agresywny i powoduje poważniejszą chorobę i zgony. |
| The disease is characterised by a severe cough, sometimes lasting for two months or even longer. | Choroba charakteryzuje się nasilonym kaszlem, czasem utrzymującym się przez dwa miesiące lub nawet dłużej. |
| Babies less than six months old do not cough, but they manifest shortness of breath and severely deficient supply of oxygen to the body (asphyxia) and are the most likely to die of the disease unless they receive suitable treatment. | U dzieci w wieku poniżej sześciu miesięcy nie występuje kaszel, lecz występuje u nich duszność i nasilony deficyt dostarczania tlenu do organizmu (asfiksja); są one też najbardziej narażone na zgon w wyniku choroby, o ile nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. |
| Antibiotics may reduce the duration of the disease, especially if administered inits early stages. | Antybiotyki, zwłaszcza zastosowane we wczesnej fazie choroby, mogą skrócić czas jej trwania. |
| Plague prevention is based on general environmental hygiene, with special regards to waste disposal and control of domestic rats. | Zapobieganie dżumie jest oparte na ogólnej higienie środowiskowej ze szczególnym uwzględnieniem usuwania odpadów i zwalczania szczurów domowych. |
| Despite good access to effective antibiotics, Streptococcus pneumoniae (pneumococci) is still a major cause of disease and death in both developing and developed countries. | Pomimo dobrej dostępności skutecznych antybiotyków, bakterie Streptococcus pneumoniae (pneumokoki) nadal stanowią ważną przyczynę chorób i zgonów zarówno w krajach rozwijających się, jak i rozwiniętych. |
| Read more about pneumococcal disease in the factsheet for general public and factsheet for health professionals. | Więcej informacji na temat zakażeń pneumokokowych zawierają sekcje zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| They protect against invasive pneumococcal disease in adults. | Chronią one przed inwazyjną chorobą pneumokokową u osób dorosłych, |
| A new generation of (conjugated) vaccines appears to be highly efficient against invasive disease and it also prevents nasopharyngeal carriage. | Wydaje się, że nowa generacja szczepionek (szczepionki skoniugowane) jest wysoce skuteczna w przypadku choroby inwazyjnej, a także zapobiega nosicielstwu w jamie nosowo-gardłowej. |
| These vaccines cover the types of the bacteria commonly seen in childhood invasive disease and also those associated with antimicrobial resistance. | Szczepionki te chronią przed typami bakterii często występującymi w chorobie inwazyjnej u dzieci, jak również związanymi z opornością na antybiotyki. |
| However, after exposure and an incubation period of about one to two weeks the virus can spread from the digestive tract to the central nervous system, resulting in meningitis and neural damage with paralysis (the latter in less than 1% of cases). | Po ekspozycji i okresie inkubacji trwającym od około tygodnia do dwóch tygodni wirus może jednak rozprzestrzenić się z przewodu pokarmowego do ośrodkowego układu nerwowego i spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i uszkodzenie struktur nerwowych z porażeniem (do którego dochodzi w mniej niż 1% przypadków). |
| Less than 0.5% of those who get the infection die. | Mniej niż 0,5% zakażonych osób umiera. |
| Natural reservoirs include several domestic and wild animals, most of which show no signs of disease (although infection can cause abortions). | Do naturalnych rezerwuarów należy szereg zwierząt domowych i dzikich, z których u większości nie występują objawy choroby (choć zakażenie może powodować poronienia). |
| After an incubation period of, usually, 2–3 weeks, disease symptoms may appear but more frequently they do not. | Po okresie inkubacji trwającym zazwyczaj 2– 3 tygodnie mogą wystąpić objawy choroby, lecz częściej ma ona przebieg bezobjawowy. |
| Rabies is a disease caused by rabies virus (a Lyssavirus). | Wścieklizna jest chorobą wywołaną przez wirusa wścieklizny (Lyssavirus). |
| The main reservoir is wild and domestic canids (dogs, wolves, foxes, coyotes, dingoes, jackals). | Głównym rezerwuarem są dzikie i domowe psowate (psy, wilki, lisy, kojoty, dingo, szakale). |
| Six other Lyssaviruses are now recognised, whose potential of giving disease in humans is variable, and for which bats are the reservoir. | Obecnie rozpoznaje się sześć innych wirusów z rodzaju Lyssavirus, których zdolność wywoływania choroby u ludzi jest zmienna i dla których rezerwuarem są nietoperze. |
| Transmission normally occurs through a bite or direct contact with the saliva of an infected animal. | Zakażenie następuje zazwyczaj przez ukąszenie lub bezpośredni kontakt ze śliną zakażonego zwierzęcia. |
| Oral vaccination has proven effective in preventing the spread of disease within wild animal populations. | Doustne szczepienia okazały się skuteczne w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się choroby w populacjach dzikich zwierząt. |
| In general, 12 to 36 hours after the consumption of contaminated food, a clinical picture characterised by fever, diarrhoea, abdominal pain, nausea and vomiting may appear. | Zazwyczaj 12– 36 godzin po spożyciu skażonego pokarmu może pojawić się obraz kliniczny cechujący się gorączką, biegunką, bólem brzucha, nudnościami i wymiotami. |
| Diarrhoea-causing Salmonellae are present worldwide. | Wywołujące biegunkę bakterie z rodzaju Salmonella występują na całym świecie. |
| Prophylactic measures are aimed at all stages of food supply, from production to distribution and consumption. | Działania profilaktyczne są ukierunkowane na wszystkie etapy dostarczania produktów spożywczych – od produkcji po dystrybucję i konsumpcję. |
| Severe acute respiratory syndrome (SARS) is a life-threatening respiratory disease caused by a recently identified coronavirus; the SARS-associated coronavirus (SARS-CoV). | Zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS) jest zagrażającą życiu chorobą układu oddechowego wywołaną przez niedawno zidentyfikowany koronawirus związany z SARS (SARS-CoV). |
| The first cases of disease in humans are believed to have occurred in Guangdong province, China, in November 2002, but the syndrome was only recognised three months later. | Sądzi się, że pierwsze przypadki tej choroby u ludzi wystąpiły w prowincji Guangdong w Chinach w listopadzie 2002 roku, jednak zespół chorobowy rozpoznano dopiero trzy miesiące później. |
| A high fever then appears accompanied by general symptoms and, often, by diarrhoea. | a następnie pojawia się wysoka gorączka, której towarzyszą objawy ogólne, często z biegunką. |
| Schistosomiasis, also called bilharziosis or snail fever, is a parasitic disease caused by several species of parasitic flatworms (platyhelminthes), belonging to the genus Schistosoma . | Schistosomatoza, zwana także bilharcjozą lub gorączką ślimaczą, jest chorobą pasożytniczą powodowaną przez szereg gatunków pasożytniczych robaków płaskich (płazińców) należących do rodzaju Schistosoma . |
| Acute Schistosoma infection is often asymptomatic, but chronic illness is frequent and manifests in different ways according tothe location of the parasite, involving the gastro-intestinal, urinary or neurological system. | Ostre zakażenie płazińcami Schistosoma niejednokrotnie przebiega bezobjawowo, jednak często występuje przewlekła postać choroby, która objawia się różnie w zależności od umiejscowienia pasożyta, obejmując układ pokarmowy, moczowy lub nerwowy. |
| Influenza is an infectious disease with mostly respiratory symptoms caused by influenza viruses. | Grypa jest chorobą zakaźną powodującą głównie objawy ze strony układu oddechowego, wywoływaną przez wirusy grypy. |
| The disease can be anything from mild to very severe. | Choroba może miećróżny przebieg – od łagodnego do bardzo ciężkiego. |
| Though death is considerably more common in older people and those with other illnesses (such as heart disease and chronic lung disease) severe disease and some deaths occur each year in healthy young and middle aged adults and children. | Choć powikłania śmiertelne występują o wiele częściej u osób w podeszłym wieku oraz u osób z innymi chorobami (takimi jak choroby serca i przewlekła choroba płuc), ciężki przebieg choroby, a czasem także zgony odnotowuje się każdego roku również u zdrowych, młodych osób oraz u osób dorosłych w średnim wieku i wśród dzieci. |
| Transmission occurs by the oral-faecal route, either directly person to person or spread via contaminated food or water. | Choroba przenosi się drogą pokarmową po spożyciu produktów zanieczyszczonych kałem, bezpośrednio pomiędzy ludźmi albo przez zanieczyszczone pokarmy lub wodę. |
| The symptoms may therefore vary between a mild enteric infection (watery, self-limiting diarrhoea) and very serious symptoms (high fever, dysentery, intestinal perforation, kidney failure). | Objawy mogą być różne – od łagodnego zakażenia jelitowego (wodnista, samoograniczająca się biegunka) do bardzo ciężkich objawów (wysoka gorączka, czerwonka, perforacja jelita, niewydolność nerek). |
| Smallpox was a systemic disease, officially eradicated since 1979, caused by infection with the Variola major virus, whose only reservoir was infected humans. | Ospa była chorobą ogólnoustrojową, oficjalnie uznaną za wyeliminowaną w 1979 r., wywoływaną przez wirus Variola major, którego jedynym rezerwuarem są zakażeni ludzie. |
| The disease was preventable by an effective vaccine, whose large scale use lead to its eradication. | Chorobie można było zapobiec przez skuteczne szczepienie, którego stosowanie na szeroką skalę doprowadziło do wyeliminowania choroby. |
| Humans are the only reservoir and, apart from congenital cases, the only epidemiologically relevant mode of transmission is by direct contact with treponema-rich, open lesions and contaminated secretions from a patient. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii, a poza przypadkami wrodzonymi jedynym istotnym z epidemiologicznego punktu widzenia sposobem przenoszenia choroby jest bezpośredni kontakt z zawierającymi dużą liczbę krętków otwartymi zmianami i zakażonymi wydzielinami pacjenta. |
| Tetanus is an often fatal disease, which is present worldwide. | Tężec jest chorobą występującą na całym świecie, która często prowadzi do zgonu. |
