| Source | Target | | Polio is caused by polioviruses, classified into types 1, 2 and 3. | Polio jest wywoływane przez wirusy polio, które klasyfikuje się na typy 1, 2 i 3. |
| Humans are the only reservoir of infection: the poliovirus is found in the bowel and in the throat of infected individuals. | Ludzie są jedynym rezerwuarem zakażenia: wirus polio znajduje się w jelitach i w gardle zakażonych osób. |
| Transmission occurs via the oral-faecal route or contact with saliva. | Choroba przenosi się drogą pokarmową po spożyciu produktów zanieczyszczonych kałem lub po kontakcie ze śliną. |
| Most infections remain completely without symptoms, while 10% of cases develop mild symptoms only, such as fever, malaise, nausea, and vomiting. | Większość zakażeń pozostaje całkowicie bezobjawowa, a w 10% przypadków rozwijają się tylko łagodne objawy, takie jak gorączka, złe samopoczucie, nudności i wymioty. |
| However, after exposure and an incubation period of about one to two weeks the virus can spread from the digestive tract to the central nervous system, resulting in meningitis and neural damage with paralysis (the latter in less than 1% of cases). | Po ekspozycji i okresie inkubacji trwającym od około tygodnia do dwóch tygodni wirus może jednak rozprzestrzenić się z przewodu pokarmowego do ośrodkowego układu nerwowego i spowodować zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i uszkodzenie struktur nerwowych z porażeniem (do którego dochodzi w mniej niż 1% przypadków). |
| No specific therapy is available against the virus. | Nie jest dostępne swoiste leczenie przeciwwirusowe. |
| Childhood immunisation programmes with live weakened oral poliovirus vaccine (OPV) or with inactivated, injectable poliovirus vaccine (IPV) has been very effective. | Programy szczepień dzieci z zastosowaniem żywych, osłabionych, doustnych szczepionek przeciwko wirusowi polio (OPV) lub inaktywowanych szczepionek przeciwko wirusowi polio we wstrzyknięciach (IPV) są bardzo skuteczne. |
| On the European continent, the last case of paralysis caused by polio was reported from Turkey in November 1998. In June 2002, the WHO European region was declared polio free. | Na kontynencie europejskim ostatni przypadek porażenia wywołanego przez wirusy polio opisano w Turcji w listopadzie 1998 r. W czerwcu 2002 r. europejski region WHO został uznany za wolny od polio. |
| Since the virus is still present in other parts of the world, importation of cases remains possible and travellers to endemic areas should be adequately counselled. | Ze względu na to, że wirus nadalwystępuje w innych częściach świata, wciąż możliwe jest przeniesienie przypadków choroby na nasz kontynent, a osoby podróżujące do obszarów endemicznych powinny otrzymać odpowiednie zalecenia. |
| Puumala virus infection | Zakażenie wirusem Puumala |
| Puumala viruses occur mainly in Europe and Russia. | Wirusy Puumala występują głównie w Europie i Rosji. |
| Infection in humans occurs through inhalation of virus in aerosol from excreta of infected rodents. | Zakażenie u ludzi następuje po wdychaniu wirusa w postaci aerozolu z odchodów zakażonych gryzoni. |
| Up to 80% of infections may be without symptoms. | Do 80% zakażeń może przebiegać bezobjawowo. |
| Clinical illness results in a syndrome called “haemorrhagic fever with renal syndrome” (also called “nephropatia epidemica”). | Objawy kliniczne mają postać zespołu określanego jako „gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym” (określana także jako „nefropatia endemiczna”). |
| The symptoms are fever, general tendency of bleeding and kidney failure. | Objawy obejmują gorączkę, ogólną tendencję do krwawień oraz niewydolność nerek. |
| Less than 0.5% of those who get the infection die. | Mniej niż 0,5% zakażonych osób umiera. |
| Q fever | Gorączka Q |
| Q fever is a common zoonosis (infection that could transmit from animals to humans), caused by Coxiella burnetii. | Gorączka Q jest częstą chorobą odzwierzęcą (która może zostać przeniesiona ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie Coxiella burnetti. |
| Natural reservoirs include several domestic and wild animals, most of which show no signs of disease (although infection can cause abortions). | Do naturalnych rezerwuarów należy szereg zwierząt domowych i dzikich, z których u większości nie występują objawy choroby (choć zakażenie może powodować poronienia). |
| Due to the high resilience in the environment of Coxiella, humans are most often infected by inhalation of aerosols produced in contaminated locations, but other modes of infection have been documented (including food-borne). | Ze względu na dużą odporność bakterii Coxiella na zmiany środowiskowe ludzie najczęściej ulegają zarażeniu drogą oddechową – przez wdychanie bakterii obecnych w zakażonych miejscach – choć udokumentowano także inne mechanizmy zakażenia (w tym związane z żywnością). |
| After an incubation period of, usually, 2–3 weeks, disease symptoms may appear but more frequently they do not. | Po okresie inkubacji trwającym zazwyczaj 2– 3 tygodnie mogą wystąpić objawy choroby, lecz częściej ma ona przebieg bezobjawowy. |
| Which systems are in place and in use to ensure laboratory quality in the EU? | Jakie są obowiązujące i wykorzystywane w UE systemy zapewnienia wysokiej jakości w laboratoriach? |
| What is the role of ECDC? | Jaka jest rola centrum ECDC? |
| A serious clinical picture can suddenly emerge characterised by high fever, eye infection, respiratory tract infection, and severe headache. | Może też nagle wystąpić ciężki obraz kliniczny z wysoką gorączką, zakażeniem oczu, zakażeniem układu oddechowego i ciężkim bólem głowy. |
| Occasionally, the infection takes a chronic course, leading to infection of the heart valves, hepatitis and other organ involvement. | Okazjonalnie zakażenie przyjmuje przebieg przewlekły, co prowadzi do zakażenia zastawek serca, zapalenia wątroby oraz zajęcia innych narządów. |
| Acute cases respond to appropriate antibiotic treatment but infected heart valves may require surgery. | Ostre przypadki reagują na odpowiednie leczenie antybiotykami, lecz zakażenie zastawek serca może wymagać zabiegu chirurgicznego. |
| The mainstays of prevention aim at avoiding the production and inhalation of contaminated dust and the consumption of potentially contaminated food (e.g. un-pasteurised milk). | Podstawowe działania związane z zapobieganiem są ukierunkowane na unikanie wytwarzania i wdychania skażonego pyłu oraz spożywania potencjalnie skażonych pokarmów (np. niepasteryzowanego mleka). |
| Rabies | Wścieklizna |
| Rabies is a disease caused by rabies virus (a Lyssavirus). | Wścieklizna jest chorobą wywołaną przez wirusa wścieklizny (Lyssavirus). |
| Classic rabies is essentially a zoonosis (infection that could spread from animals to humans), and most animals are susceptible to it. | Klasyczna wścieklizna jest w zasadzie chorobą odzwierzęcą (zakażeniem, które może zostać przeniesione ze zwierząt na człowieka), przy czym większość zwierząt jest na nią wrażliwych. |
| The main reservoir is wild and domestic canids (dogs, wolves, foxes, coyotes, dingoes, jackals). | Głównym rezerwuarem są dzikie i domowe psowate (psy, wilki, lisy, kojoty, dingo, szakale). |
| Six other Lyssaviruses are now recognised, whose potential of giving disease in humans is variable, and for which bats are the reservoir. | Obecnie rozpoznaje się sześć innych wirusów z rodzaju Lyssavirus, których zdolność wywoływania choroby u ludzi jest zmienna i dla których rezerwuarem są nietoperze. |
| Of these, two are present in Europe (European bat lyssavirus 1 and 2). | Dwa spośród nich występują w Europie (Lyssavirus 1 i 2 nietoperza europejskiego). |
| Transmission normally occurs through a bite or direct contact with the saliva of an infected animal. | Zakażenie następuje zazwyczaj przez ukąszenie lub bezpośredni kontakt ze śliną zakażonego zwierzęcia. |
| After an incubation period of 3–8 weeks (though sometimes much longer), non-specific symptoms appear, such as headache, fever and numbness of the skin around the site of the bite. | Po okresie inkubacji trwającym 3– 8 tygodni (choć czasem o wiele dłużej) pojawiają się objawy nieswoiste, takie jak bóle głowy, gorączka oraz drętwienie skóry wokół miejsca ukąszenia. |
| A phase of seizures and eventually coma follows, which almost invariably lead to the patient’s death. | Następnie choroba przechodzi w fazę drgawek i wreszcie śpiączki, która niemal zawsze prowadzi do śmierci pacjenta. |
| Prevention is possible by vaccination, including post-exposure immunisation to be given as soon after the exposure as possible. | Zapobieganie jest możliwe poprzez szczepienia, w tym także immunizację po ekspozycji, którą należy zastosować jak najszybciej. |
| Rickettsial infection | Riketsjoza |
| Preventive veterinary measures include proper vaccination of cats and dogs. | Zapobiegawcze działania weterynaryjne obejmują odpowiednie szczepienie kotów i psów. |
| Oral vaccination has proven effective in preventing the spread of disease within wild animal populations. | Doustne szczepienia okazały się skuteczne w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się choroby w populacjach dzikich zwierząt. |
| Rubella | Różyczka |
| Rubella is a mild febrile rash illness caused by rubella virus. | Różyczka jest łagodną chorobą przebiegającą z gorączką i wysypką, wywoływaną przez wirusa różyczki. |
| It is transmitted from person to person via droplets (the virus is present in throat secretions). | Przenosi się ona pomiędzy ludźmi drogą kropelkową (wirus występuje w wydzielinie z gardła). |
| It affects mainly, but not only, children and when pregnant women are infected, it may result in malformation of the foetus. | Choroba występuje głównie (lecz nie tylko) u dzieci, a w przypadku zakażenia kobiety w ciąży może prowadzić do wystąpienia wad wrodzonych u płodu. |
| Humans are the only reservoir of infection. | Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa. |
| About 20–50% of rubella infections remain without symptoms. | Około 20– 50% zakażeń różyczką może przebiegać bezobjawowo. |
| Read more about rubella in the factsheet for general public and factsheet for health professionals. | Więcej informacji na temat różyczki zawierają sekcje zestaw informacji dla społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| Salmonellosis (non-typhi, non-paratyphi) | Salmonelloza (nie typhi, nie paratyphi) |
| In symptomatic cases, after an incubation period of 2–3 weeks, patients develop swollen lymph glands, malaise,rash, and upper respiratory tract symptoms. | W przypadkach objawowych po okresie inkubacji trwającym 2– 3 tygodnie u pacjentów występują: obrzęk węzłów chłonnych, złe samopoczucie, wysypka oraz objawy ze strony górnych dróg oddechowych. |
| Fever is not always present. | Nie we wszystkich przypadkach występuje gorączka. |
| Adult and adolescent females often manifest joint pain and joint inflammation. | U dorosłych kobiet i nastoletnich dziewcząt często występują bóle i stany zapalne stawów. |
| Rare complications include skin bleedings, brain infection, neuritis, and inflammation of the testicles. | Do rzadkich powikłań należą krwawienia skórne, zakażenie mózgu, zapalenie nerwów i zapalenie jąder. |
| Enteric infections due to Salmonella bacteria are generally referred to by the term ‘salmonellosis ’ when they are due to Salmonella species other than Salmonella typhi and Salmonella paratyphi. | Zakażenia jelitowe wywoływane przez bakterie z rodzaju Salmonella określa się zazwyczaj terminem „salmonelloza”, gdy są spowodowane przez gatunki Salmonella inne niż Salmonella typhi i Salmonella paratyphi. |
| The most serious consequences of rubella infection occur when it is acquired during the first 3 months of pregnancy. | Najpoważniejsze skutki zakażenia różyczką występują u kobiet w okresie pierwszych 3 miesięcy ciąży. |
| In this situation the virus can affect all the organs of the developing foetus, causing foetal death, miscarriage, or congenital malformation. | W takim przypadku wirus może uszkodzić wszystkie narządy rozwijającego się płodu i spowodować śmierć płodową, poronienie lub wady wrodzone. |
| An infant infected with rubella during pregnancy can continue to shed the virus for about one year, sometimes longer. | Noworodek zakażony różyczką podczas ciąży może nadal wydalać wirusa przez okres około roku, a czasem dłużej. |
| Salmonellosis | Salmonelloza |
| Enteric infections due to Salmonella bacteria are generally referred to by the term ‘salmonellosis’ when they are due to Salmonella species other than Salmonella typhi and Salmonella paratyphi. | Zakażenia jelitowe wywoływane przez bakterie z rodzaju Salmonella zazwyczaj określa się terminem „salmonelloza”, gdy są one spowodowane przez gatunki Salmonella inne niż Salmonella typhi i Salmonella paratyphi. |
| Various animals (especially poultry, pigs, cattle, and reptiles) can be reservoirs for Salmonella, and humans generally become infected by eating poorly cooked, contaminated food. | Rezerwuar dla bakterii Salmonella mogą stanowić różne zwierzęta (zwłaszcza drób, świnie, bydło i gady), a ludzie zazwyczaj zarażają się, spożywając niedogotowane, skażone pokarmy. |
| The incubation period and the symptoms depend on the amount of bacteria present in the food, the immune status of the person and the type of Salmonella. | Okres inkubacji oraz objawy są uzależnione od ilości bakterii występujących w pokarmie, stanu odpornościowego pacjenta oraz typu bakterii Salmonella. |
