| Source | Target | | Health literacy can be defined as the capacity that an individual has to access and effectively use health-related information, in order to promote and maintain good health. | Kompetencje zdrowotne można zdefiniować jako możliwość dostępu danej osoby do informacji związanych ze zdrowiem i umiejętność ich efektywnego wykorzystania w celu propagowania i utrzymania dobrego stanu zdrowia. |
| While literacy can enable people to understand and communicate health information and concerns, when these are applied to a health context, it is called health literacy. | Umiejętność czytania i pisania umożliwia ludziom rozumienie oraz przekazywanie różnych informacji i treści. Gdy stosuje się ją do przetwarzania informacji na temat zdrowia, mówimy właśnie o kompetencjach zdrowotnych. |
| In the report Healthy People 2010 , the U.S. Department of Health and Human Services define it as “the degree to which individuals have the capacity to obtain, process and understand basic health information and services needed to make appropriate health decisions.” | W raporcie „Healthy People 2010” opracowanym przez amerykański Departament Zdrowia i Opieki Społecznej (Department of Health and Human Services) kompetencje zdrowotne są definiowane jako „stopień, w jakim osoby są w stanie uzyskiwać, przetwarzać i rozumieć podstawowe informacje i usługi zdrowotne konieczne do podejmowania właściwych decyzji dotyczących zdrowia”. |
| Examples of actions that require health literacy skills include properly reading and adhering to a care or prevention program as well as being able to use the available healthcare services rationally and ponder individual behavioural change. | Przykładowe działania wymagające posiadania kompetencji zdrowotnych obejmują właściwe rozumienie zaleceń programów opieki lub profilaktyki i stosowanie się do nich, a także umiejętność racjonalnego korzystania z dostępnych usług zdrowotnych i rozważenia indywidualnych zmian postępowania. |
| Factsheet for the general public on cutaneous warts | Zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa na temat brodawek skórnych |
| Warts are growths of skin and mucus membrane caused by the human papilloma virus (HPV). | Brodawki to narośle na skórze i błonach śluzowych, pojawiające się wskutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). |
| They can appear anywhere on the body but are most commonly found on hands and feet. | Mogą występować w dowolnym miejscu na ciele, ale najczęściej pojawiają się na dłoniach i stopach. |
| Factsheetfor the general public on genital warts | Zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa na temat brodawek płciowych |
| Genital warts are various sorts of warts found on or around the penis, anus or vagina caused by the human papilloma virus (HPV). | Brodawki płciowe to narośle różnego typu występujące na skórze prącia lub wokół niego, a także w okolicy pochwy i odbytu. Wywoływane są przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV). |
| It is a sustained communication process established with a diverse audience about the likely outcomes of health and behavioural attitudes. | Jest to nieustanny proces, ustalony z udziałem zróżnicowanych grup odbiorców, który dotyczy prawdopodobnych skutków określonych postaw i zachowań. |
| The main goal is to engage communities in discussions about environmental and health-related risks to create public understanding about their outcomes and approaches to deal with them. | Głównym celem jest tutaj włączenie społeczeństwa do dyskusji na temat zagrożeń dla środowiska i zdrowia po to, by upowszechnić zrozumienie ich konsekwencji oraz opracować środki zaradcze. |
| Risk communication can be about specific health-related choices, e.g. the perceived risks associated with getting immunised, or related to behaviours, as the risks associated with sexual behaviour. | Proces powiadamiania o ryzyku może dotyczyć określonych wyborów związanych ze zdrowiem, na przykład możliwego ryzyka związanego ze szczepieniami, lub zachowań, na przykład ryzyka związanego z zachowaniami seksualnymi. |
| This approach requires a profound understanding of the distinction between the different dimensions and models of behavioural sciences. | Takie podejście wymaga głębokiego zrozumienia różnic pomiędzy zakresami i modelami poszczególnych nauk behawioralnych. |
| …a disease, also known as “scarlatina”, that is caused by infection of the throat with a particular bacteria. | …choroba zakaźna, zwana także szkarlatyną, rozwijająca się w wyniku bakteryjnej infekcji gardła. |
| This is followed by a fine red rash that develops into many pimples (lesions) the size of pinheads, which make the skin feel like sandpaper. | Następnie pojawia się drobna czerwona wysypka,która przekształca się w grudkowe, punkcikowate zmiany sprawiające, że skóra staje się szorstka jak papier ścierny. |
| The rash starts on the upper trunk, armpit and neck and spreads but does not usually involve the palms of the hands, soles of the feet or face, although the patient ’s cheeks will look flushed. | Wysypka rozpoczyna się w górnej części tułowia, pod pachami i na szyi, a następnie rozprzestrzenia na skórze całego ciała, ale zazwyczaj nie obejmuje dłoni, podeszew stóp ani twarzy, chociaż na policzkach występuje rumień. |
| The rash is usually seen in those under the age of 18. The skin may be itchy but will not be painful. | Wysypkę stwierdza się zwykle u osób w wieku poniżej 18 lat. Zmiany skórne mogą być swędzące, ale nie są bolesne. |
| Another early, characteristic symptom is a white covering of the tongue that peels away a few days later, leaving a distinctive “swollen tongue” appearance. | Innym charakterystycznym wczesnym objawem choroby jest biały nalot na języku, który po kilku dniach złuszcza się, odsłaniając wyraźną, jaskrawoczerwoną powierzchnię języka z uwypuklonymi brodawkami (tak zwany „język malinowy”). |
| The tonsils may also be affected. | Choroba może objąć także migdałki. |
| Other symptoms can include paleness around the mouth and swollen glands in the neck. | Do innych objawów zalicza się zblednięcie trójkąta skóry wokół ust między fałdami policzkowymi (trójkąt Fiłatowa) oraz powiększenie szyjnych węzłów chłonnych. |
| The skin usually peels, especially on the fingertips, toes and groin. | Zwykle obserwuje się łuszczenie skóry, zwłaszcza na koniuszkach palców dłoni i stóp oraz w pachwinach. |
| The rash usually lasts for 2–4 days leading to the peeling stage, which may continue for up to six weeks. | Wysypka utrzymuje się zwykle przez 2– 4 dni, a następnie skóra zaczyna się łuszczyć, co może niekiedy trwać nawet 6 tygodni. |
| Read more about scarlet fever in the factsheet for the general public . | Więcej informacji na temat płonicy zwiera zestaw informacji dla społeczeństwa . |
| Health-related social marketing aims at improving people ’s health and quality of their life in concrete social, political and economic environment. | Celem marketingu społecznego w dziedzinie zdrowia jest poprawa stanu zdrowia i jakości życia ludzi w aspekcie społecznym, politycznym i gospodarczym. |
| It requires familiarity with the audience to whom health messages are being addressed, knowledge about relevance and importance of the problem to the target groups, ability of the group to tackle the problem and potential to promote change of an existing situation in a concrete environment. | Wymaga on znajomości odbiorców, do których kieruje się informacje, wiedzy na temat znaczenia danego problemu dla grup docelowych oraz zdolności grupy do poradzenia sobie z problemem, a także możliwości propagowania zmian istniejącej sytuacji w konkretnym środowisku. |
| HIV infection remains of major public health importance in the EU/EEA. | Zakażenia wirusem HIV pozostają istotnym problemem zdrowia publicznego w krajach UE/EOG. |
| Europe is now approaching the first winter season after the 2009 pandemic influenza. | Obecnie do Europy zbliża się pierwszy sezon zimowy po pandemii grypy w 2009 roku. |
| What can people do to protect themselves and others? | Co można zrobić, aby zabezpieczyć siebie i innych? |
| Surveillance is essential to understanding the epidemiology of infectious diseases. | W zrozumieniu epidemiologii chorób zakaźnych niezbędny jest nadzór. |
| Chlamydia is the most common sexually transmitted infection in Europe and particularly affects young people. Chlamydia is the most frequently reported sexually transmitted infection in Europe, and the number of cases is steadily increasing. | Chlamydioza jest najbardziej rozpowszechnioną w Europie chorobą przenoszoną drogą płciową i dotyczy szczególnie młodych ludzi. W Europie chlamydioza jest najczęściej odnotowywaną chorobą przenoszoną drogą płciową, a liczba jej przypadków stale rośnie. |
| They live by sucking blood from animals and occasionally bite humans. | Żywią się krwią zwierząt i sporadycznie mogą ukąsić człowieka. |
| Immunisations have lead to the control and elimination of diseases in Europe that in the past caused death and disability for millions of people. | W Europie szczepienia doprowadziły do kontroli i wyeliminowania chorób, które w przeszłości powodowały śmierć i inwalidztwo u milionów osób. |
| The treatment success rate in the EU/EEA is too low to meet global targets . | Wskaźnik powodzenia terapii gruźlicy w państwach UE/EOG jest zbyt niski, aby sprostać celom globalnym . |
| Only three countries successfully treated 85% or more of all previously untreated, culture-confirmed pulmonary TB cases from the 2007 cohort. | W wyodrębnionej w 2007 roku grupie pacjentów chorujących na gruźlicę płuc (potwierdzoną wyhodowaniem prątków) w zaledwie trzech państwach odnotowano co najmniej 85-procentowe powodzenie terapii u osób uprzednio nieleczonych. |
| Streptococcus suis is an opportunistic bacterium which usually colonises the upper respiratory tract of adult pigs without causing any disease. | Streptococcus suis jest bakterią oportunistyczną, której kolonie występują zwykle w górnych drogach oddechowych dorosłych świń i nie powodują choroby. |
| It can, however, be the reason for severe disease in piglets, and it is known to be responsible for large economical losses in the swine industry. | Bakteria ta może jednak być przyczyną ciężkiego zakażenia u prosiąt i jest odpowiedzialna za duże straty gospodarcze w hodowli trzody chlewnej. |
| Streptococcus suis is transmitted to humans through close contact with infected pigs or pork, and people in occupational contact with pigs (e.g. pig farmers, abattoir workers, veterinarians) represent the principal risk group for the disease. | Bakterie Streptococcus suis są przenoszone na człowieka wskutek bliskiego kontaktu z zakażonymi świniami albo mięsem wieprzowym, w związku z czym główną grupę ryzyka stanowią osoby mające zawodowy kontakt z trzodą chlewną (np. hodowcy trzody chlewnej, pracownicy rzeźni, weterynarze). |
| The pathogen can cause serious systemic infections, most commonly meningitis and sepsis. | Patogen może powodować ciężkie zakażenia ogólnoustrojowe, w tym najczęściej zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznicę. |
| Deafness is reported as common sequelaeof the disease. | Typowym obserwowanym następstwem choroby jest głuchota. |
| The majority of the 700 human cases which have been reported since 1968 originated from Southeast Asia, i.e. China, Vietnam, and Northern Thailand. | Większość spośród 700 przypadków choroby zgłoszonych od 1968 roku odnotowano w krajach Azji Południowo-Wschodniej (tzn. w Chinach, Wietnamie i północnej Tajlandii). |
| Streptococcus suis meningitis is currently the second most common cause of acute bacterial meningitis in adults in Thailand. | W Tajlandii paciorkowiec Streptococcus suis stanowi drugą pod względem częstości przyczynę występowania ostrego bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u osób dorosłych. |
| Outbreaks of human infections mainly occur in low-income countries with intensive pig production, which is largely due to close contact of humans to pigs and lack of awareness of the disease within the population at risk. | Ogniska zachorowań u ludzi występują głównie w krajach o niskim dochodzie narodowym z intensywną hodowlą świń, czego główną przyczyną jest bliski kontakt ludzi z trzodą chlewną i brak wiedzy na temat choroby wśród osób z grupy ryzyka. |
| Zika virus is a member of the Flaviviridae family and is transmitted to humans by mosquitoes. | Wirus Zika należy do rodziny Flaviviridae (flawiwirusy) i jest przenoszony na człowieka przez komary. |
| In 2007, Zika virus caused an outbreak on the island of Yap in the Pacific. | W 2007 roku wirus Zika wywołał epidemię na wyspie Yap na Oceanie Spokojnym. |
| This was the first documented transmission outside of its traditional endemic areas in Africa and Asia, and Zika virus is considered an emerging infectious disease with the potential to spread to new areas where the Aedes mosquito vector is present. | Był to pierwszy udokumentowany przypadek transmisji zakażenia poza tradycyjne endemiczne obszary występowania wirusa w Afryce oraz Azji i uważa się, że wirus Zika może powodować wcześniej niespotykaną chorobę zakaźną z możliwością rozprzestrzeniania się na nowych obszarach, na których występują organizmy wektorowe wirusa (komary Aedes ). |
| There is no evidence of transmission Zika virus in Europe to date and imported cases are rare. | Dotychczas nie stwierdzono transmisji wirusa do Europy, a „importowane”przypadki zakażenia są rzadkie. |
| The present influenza A(H1N1)v virus is a new virus subtype of influenza affecting humans, which contains segments of genes from pig, bird and human influenza viruses in a combination that has never been observed before anywhere in the world. | Obecnie występujący wirus grypy A(H1N1)v jest nowym podtypem wirusa atakującego ludzi. Zawiera on odcinki genów wirusów grypy świńskiej, ptasiej i ludzkiej w kombinacji nieodnotowanej nigdy wcześniej na świecie. |
| New viruses are often the result of a re-assortment of genes from two other viruses (swap of genes). | Pojawianie się nowych odmian wirusa jest często związane z wymianą genów pochodzących od dwóch różnych wirusów. |
| This A(H1N1)v virus is the result of a combination of two swine influenza viruses that contained genes of avian and human origin. | Wirus A(H1N1)v powstał w wyniku kombinacji dwóch wirusów świńskiej grypy zawierających geny grypy ptasiej i ludzkiej. |
| Summaries of the pandemic | Podsumowanie informacji na temat pandemii |
| Timeline of the pandemic in Europe | Przebieg czasowy pandemii w Europie |
| Evaluations of the 2009 pandemic | Oceny pandemii z 2009 r. |
| The typical image in electronic microscopy showing grainy ribosomal particles (“ arena ” in latin) inside the virions gave the name to this family of viruses. | Jeśli spojrzy się na nie przez mikroskop elektronowy, wewnątrz wirionów można dostrzec ziarniste cząsteczki rybosomów, od których pochodzi nazwa nadana tej rodzinie wirusów (łacińskie słowo arena oznacza piasek) . |
| In 1933, the first virus of the Arenaviridae family, the Lymphocytic Choriomeningitis (LCM) virus, was isolated in North America from a human with aseptic meningitis. | W 1993 roku w Ameryce Północnej u pacjenta chorującego na aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych wyizolowano pierwszego wirusa z rodziny Arenaviridae – był to wirus limfocytarnego zapalenia splotu naczyniówkowego i opon mózgowych (LCM). |
| Machupo in 1956 in the Beni province of Bolivia, Junín in north Argentina, Guanarito in Portuguesa state in Venezuela in 1989, Sabia in Brazil in 1990 and more recently Chapare in 2004 in Bolivia. | w 1956 roku wirusa Machupo w prowincji Beni w Boliwii, wirusa Junín w północnej Argentynie, w 1989 roku wirusa Guanarito w stanie Portuguesa w Wenezueli, w 1990 roku wirusa Sabia w Brazylii, a w 2004 roku wirusa Chapare w Boliwii. |
| Indeed birds are thought to be the natural hosts for these infections with wild fowl (wild ducks etc) playing the most important role. | a same ptaki, zwłaszcza dzikie (dzikie kaczki itp.), uważa się za głównych naturalnych nosicieli wirusa tej choroby. |
| Most strains of bird flu (or avian influenza to give it its scientific name) are relatively harmless to their natural bird hosts and do not infect humans - this sort is known as low pathogenic avian influenza (LPAI). | Większość szczepów wirusa ptasiej grypy jest stosunkowo niegroźna dla swych naturalnych gospodarzy (ptactwa) i nie atakuje ludzi – są to tzw. odmiany łagodne o niskiej patogeniczności (LPAI). |
| They are called highly pathogenic avian influenza (HPAI). | i należą do grupy wirusów wysoce zjadliwych. |
| It was first identified in Hong Kong where influenza cases are well reported but may have been around for longer than that elsewhere in the Far East. | Po razpierwszy zidentyfikowano go w Hong Kongu, gdzie przypadki grypy są dobrze dokumentowane, jednak szczep ten mógł istnieć już wcześniej w innych rejonach Dalekiego Wschodu. |
| The A/H5N1 strain of bird flu seems to kill a high proportion of birds infected. | Wśród ptactwa zakażonego wirusem szczepu A/H5N1 odnotowuje się wysoki odsetek śmiertelności. |
