| Source | Target | | Climate change | Zmiana klimatu |
| With global climate change, the potential for the reappearance of malaria in countries where it was previously eradicated is a growing concern. | W związku z globalnymi zmianami klimatu coraz większa jest obawa dotycząca możliwości ponownego pojawienia się malarii w krajach, gdzie wcześniej była ona wyeliminowana. |
| Eventually as immunity increases among humans, and the pandemic virus changes the pandemic strain becomes part of and tends to dominate the mix of seasonal influenza viruses. | Ostatecznie, wraz ze wzrostem odporności wśród ludzi oraz zmianami wirusa wywołującego pandemię, szczep pandemiczny wchodzi w skład mieszanki wirusów grypy sezonowej i wykazuje tendencję do dominowania wśród nich. |
| Due to the high resilience in the environment of Coxiella, humans are most often infected by inhalation of aerosols produced in contaminated locations, but other modes of infection have been documented (including food-borne). | Ze względu na dużą odporność bakterii Coxiella na zmiany środowiskowe ludzie najczęściej ulegają zarażeniu drogą oddechową – przez wdychanie bakterii obecnych w zakażonych miejscach – choć udokumentowano także inne mechanizmy zakażenia (w tym związane z żywnością). |
| Humans are the only reservoir and, apart from congenital cases, the only epidemiologically relevant mode of transmission is by direct contact with treponema-rich, open lesions and contaminated secretions from a patient. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii, a poza przypadkami wrodzonymi jedynym istotnym z epidemiologicznego punktu widzenia sposobem przenoszenia choroby jest bezpośredni kontakt z zawierającymi dużą liczbę krętków otwartymi zmianami i zakażonymi wydzielinami pacjenta. |
| at first a primary lesion at the site ofinfection (chancre), then a series of eruptions on mucous membranes and skin (secondary syphilis), followed by long periods of latency (latent or tertiary syphilis). | najpierw zmiana pierwotna w miejscu zakażenia (szankier - wrzód), a następnie seria wykwitów na błonach śluzowych i skórze (kiła wtórna), po czym następują długie okresy utajenia (kiła utajona lub trzeciorzędowa). |
| If untreated, many years after the initial infection, tertiary syphilis lesions might finally appear (visceral, multi-organ involvement, including serious vascular and neurological damage). | Jeżeli choroba nie jest leczona, wiele lat po pierwszym zakażeniu mogą się ostatecznie ujawnić zmiany następujące w przebiegu kiły trzeciorzędowej (zajęcie wielu narządów trzewnych, w tym poważne uszkodzenie naczyń krwionośnych i nerwów). |
| The latter can be without symptoms or present stigmata or determine multi-organ pathology. | Kiła wrodzona może mieć przebieg bezobjawowy lub powodować zmiany skórne albo patologie wielu narządów. |
| Participation in such exercises is followed by an internal evaluation of the plan and adjustments implemented subsequently. | Po ćwiczeniach przeprowadza się wewnętrzną ocenę planu, a następnie wprowadza zmiany. |
| Recommendations from the evaluation were considered to a greater extend and changes to the HSC document were addressed. | Uwzględniono w szerszym zakresie zalecenia wynikające z oceny i zajęto się zmianami w dokumencie HSC. |
| The disease in humans presents as localised lesions mainly on fingers, hands or the face, in the form of red blisters. | Choroba u ludzi objawia się głównie miejscowymi zmianami skóry palców, dłoni lub twarzy w postaci czerwonych pęcherzyków. |
| Hand, foot and mouth disease (HFMD) is a common illness among children and is characterised by a febrile illness followed by a sore throat with sores (blisters, ulcers) on the tongue, gums and cheeks, and skin rash on the palms of the hands and the soles of the feet. | Choroba rąk, stóp i ust (HFMD) jest schorzeniem częstym wśród dzieci, charakteryzującym się gorączką, po której występuje ból gardła z towarzyszącymi zmianami (pęcherzami, owrzodzeniami) błony śluzowej języka, dziąseł i policzków oraz wysypką skórną pojawiającą się na dłoniach i podeszwach stóp. |
| When trying to gain political commitment, policy support, social acceptance and systems support for a particular public health goal or programme, a combination of individual and social actions may be used to try to affect change. | Aby uzyskać polityczne poparcie i pomoc, a także akceptację społeczną i wsparcie systemowe w odniesieniu do konkretnych programów lub celów prozdrowotnych, należy połączyć działania zarówno pojedynczych osób, jak i całego społeczeństwa we wspólnym wysiłku prowadzącym do pożądanych zmian. |
| Examples of actions that require health literacy skills include properly reading and adhering to a care or prevention program as well as being able to use the available healthcare services rationally and ponder individual behavioural change. | Przykładowe działania wymagające posiadania kompetencji zdrowotnych obejmują właściwe rozumienie zaleceń programów opieki lub profilaktyki i stosowanie się do nich, a także umiejętność racjonalnego korzystania z dostępnych usług zdrowotnych i rozważenia indywidualnych zmian postępowania. |
| This is followed by a fine red rash that develops into many pimples (lesions) the size of pinheads, which make the skin feel like sandpaper. | Następnie pojawia się drobna czerwona wysypka,która przekształca się w grudkowe, punkcikowate zmiany sprawiające, że skóra staje się szorstka jak papier ścierny. |
| The rash is usually seen in those under the age of 18. The skin may be itchy but will not be painful. | Wysypkę stwierdza się zwykle u osób w wieku poniżej 18 lat. Zmiany skórne mogą być swędzące, ale nie są bolesne. |
| It requires familiarity with the audience to whom health messages are being addressed, knowledge about relevance and importance of the problem to the target groups, ability of the group to tackle the problem and potential to promote change of an existing situation in a concrete environment. | Wymaga on znajomości odbiorców, do których kieruje się informacje, wiedzy na temat znaczenia danego problemu dla grup docelowych oraz zdolności grupy do poradzenia sobie z problemem, a także możliwości propagowania zmian istniejącej sytuacji w konkretnym środowisku. |
| Has anything changed with seasonal influenza? | Czy zaszły jakieś zmiany związane z grypą sezonową? |
| Ecosystem decline, loss of biodiversity, stratospheric ozone depletion, and climate change are some of these environmental changes. | Do niektórych zmian środowiska zalicza się pogorszenie stanu ekosystemu, zanik różnorodności biologicznej, procesy niszczenia ozonu stratosferycznego i zmianę klimatu. |
| Climate change is ascribed to natural processes and human activity altering atmospheric conditions. | Zmianę klimatu przypisuje się procesom naturalnym i działalności człowieka, które zmieniają warunki atmosferyczne. |
| Climate change is indeed tangible: | Zmiany te są rzeczywiście dostrzegalne: |
| These climatic changes have already had noticeable effects on many natural systems, including marine and terrestrial ecosystems, such as the timing of seasonal biological events and the distribution of animal and plant species. | Na wielu ekosystemach (m.in. morskich i lądowych) zmiana klimatu odcisnęła już widoczne piętno w postaci zmian czasu występowania okresowych zjawisk biologicznych oraz rozmieszczenia gatunków roślin i zwierząt. |
| Numerous theories have been developed in recent years to explain the relationship between climate change and infectious diseases: | W ostatnich latach opracowano liczne teorie mające na celu wyjaśnienie związków pomiędzy zmianą klimatu i występowaniem chorób zakaźnych. |
| they include higher proliferation rates at higher temperatures, extended transmission season, changes in ecological balances, and climate-related migration of vectors, reservoir hosts, or human populations. | Dotyczą one m.in. szybszego namnażania się patogenów w wyższych temperaturach, wydłużenia sezonu zwiększonej zachorowalności, zmian równowagi ekologicznej i związanej z klimatem migracji wektorów, organizmów rezerwuarowych oraz grup ludności. |
| The relationship between climate change and infectious diseases in Europe thus calls for careful assessment and analysis In this Review we look at the evidence for climate-related changes in infectious disease incidence, distribution, localised outbreaks, and potential for the establishment of tropical vector species in Europe. | W związku z tym zależność pomiędzy zmianą klimatu i rozwojem chorób zakaźnych w Europie należy poddać dokładnej ocenie i analizie. W niniejszym przeglądzie przyjrzymy się danym na temat związanych z klimatem zmian częstości występowania epidemii chorób zakaźnych, ich rozpowszechnienia i lokalizacji, a także możliwości pojawienia się wektorów chorób tropikalnych w Europie. |
| Merging, integrating, and analysing such data will advance our understanding of the relationship between climate change and infectious diseases in Europe and inform public health action, summarized. | Łączenie, integrowanie i analiza takich danych zwiększają naszą wiedzę na temat związków pomiędzy zmianą klimatu i występowaniem chorób zakaźnych w Europie, a ich podsumowanie zostanie wykorzystane w działaniach na rzecz zdrowia publicznego. |
| Figure 1. Key European vulnerabilities to climate change (biogeographical regions) | Rycina 1. Miejsca w Europie (regiony biogeograficzne) najbardziej wrażliwe na zmianę klimatu. |
| Key vulnerabilities of European systems and sectors to climate change during the 21st century for the main biogeographic regions of Europe (EEA, 2004a): | Główne europejskie ekosystemy i obszary narażone na skutki zmiany klimatu w XXI wieku w obrębie głównych regionów biogeograficznych Europy (EOG, 2004a): |
| Climate change and public health | Zmiana klimatu a zdrowie publiczne |
| The impact on public health from climate change may be far reaching and include deaths and hospitalizations due to heat waves; hypothermia from blizzards; injuries and death from flooding; and potential shifts in the transmission ranges of vector-borne diseases such as hantavirus, West Nile virus, tick-borne encephalitis, Lyme disease, Malaria and Dengue. | Zmiana klimatu może wywierać dalekosiężny wpływ na zdrowie publiczne i powodować m.in. zgony i hospitalizacje wskutek uderzeń wysokich temperatur, hipotermię wskutek zamieci śnieżnych, urazy i zgony wskutek powodzi oraz potencjalne zmiany zasięgu transmisji chorób i wirusów przenoszonych drogą wektorową, m.in. hantawirusa, wirusa Zachodniego Nilu, odkleszczowego zapalenia mózgu, choroby z Lyme, malarii i gorączki denga. |
| Most importantly, the potential population health impacts of environmental changes extend far into future, if environmental conditions deteriorate further. | Najważniejsze jest to, że jeśli nastąpi dalsze pogorszenie warunków środowiskowych, potencjalne skutki tych zmian w odniesieniu do zdrowia publicznego będą odczuwalne w dalekiej przyszłości. |
| Change can be abrupt and unexpected but they can also be protracted and gradual and thus pose considerable challenges to public health. | Zmiany mogą występować nagle i nieoczekiwanie oraz mieć charakter długotrwały i stopniowy, a co za tym idzie – stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego. |
| Climate change and communicable diseases | Zmiana klimatu a choroby zakaźne |
| Climate change may also alter the distribution and transmission of communicable diseases principally through impacting disease pathogens directly; through impacting the distribution of vectors which may carry diseases; or through impacting human behaviours leading to changing patterns of exposure to infectious diseases (e.g. increased time spent outdoors in woodlands where ticks live). | Zmiana klimatu może także wpłynąć na zmianę rozpowszechnienia i transmisji chorób zakaźnych, głównie za sprawą bezpośredniego wpływu na organizmy chorobotwórcze, na rozpowszechnienie wektorów przenoszących choroby oraz na zachowania ludzi prowadzące do zmian ekspozycji na choroby zakaźne (np. zwiększenie ilości czasu spędzanego poza domem na obszarach leśnych, na których występują kleszcze). |
| Climatic changes, such as hotter and longer summers, warmer winters, and/or increased annual rainfalls could enable these organisms to shift their habitats, potentially introducing diseases to areas previously unfamiliar with them. | Zmiany klimatu, takie jak gorętsze i dłuższe lato, cieplejsze zimy i/lub zwiększenie ilości opadów rocznych mogą umożliwić tym organizmom zmianę rejonów zamieszkiwania i powodować występowanie chorób na nowych obszarach. |
| Climate change may influence water quality and availability (drinking and bathing) while also leading to increased risks of flooding in some regions. | Zmiana klimatu może wpływać na jakość i dostępność wody (pitnej i przeznaczonej do mycia), a ponadto powodować wzrost zagrożenia powodziowego w niektórych regionach. |
| Thus water-borne diseases , such as those caused by Cryptosporidium in drinking water and Vibrio bacteria in bathing water, need to be further examined for their potential links to climate change, along with air-borne diseases and rodent-borne diseases . | Oprócz badań nad chorobami przenoszonymi drogą powietrzną i chorobami przenoszonymi przez gryzonie należy zatem prowadzić dalsze badania dotyczące chorób przenoszonych przez wodę (powodowanych np. przez pierwotniaki Cryptosporidium znajdujące się w wodzie pitnej i bakterie Vibrio występujące w wodzie przeznaczonej do mycia) pod kątem ich potencjalnego związku ze zmianą klimatu. |
| Climate change is one of many important factors driving infectious disease spread, alongside human and animal population dynamics, intense global levels of trade and travel, changing patterns of land use, and so on. | Zmiana klimatu jest jednym z wielu ważnych czynników sprzyjających rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, obok dynamiki populacji ludzkiej i zwierzęcej, intensywnego światowego handlu i podróży, zmian metod wykorzystywania gleby itp. |
| Thus one important area of ECDC activity is to further quantify and examine the links between climate change and other determinants of communicable diseases. | W związku z tym jednym z ważnych obszarów działań ECDC jest dalsze badanie i ilościowe określenie powiązań zmiany klimatu z innymi czynnikami determinującymi występowanie chorób zakaźnych. |
| The pan-European capacity to analyse, predict and respond to changing communicable disease patterns due to global change is currently underdeveloped. | Ogólnoeuropejskie możliwości w zakresie analizy, przewidywania i reagowania w przypadku zmian związanych z chorobami zakaźnymi wskutek zmian globalnych są obecnie niewystarczające. |
| Despite the abundance of environmental and epidemiologic data, they are often not linked, thereby preventing public health and environmental agencies and scientists from gaining more comprehensive understandings of the multi-causal pathways that drive environmental and epidemiological change. | Chociaż istnieje duża liczba danych środowiskowych i epidemiologicznych, często nie są one ze sobą wiązane, przez co agencje zdrowia publicznego i agencje ds. środowiska nie mają możliwości uzyskania bardziej wszechstronnej wiedzy na temat stymulowanego wieloma czynnikami przebiegu zmian środowiskowych i epidemiologicznych. |
| Following infection, after a usually short incubation period (2–5 days), the release of the cytotoxin may produce characteristic lesions on the affected mucous membranes (tonsils, pharynx, larynx, nose) or wounds. | Po zakażeniu i zwykle krótkim okresie inkubacji (2– 5 dni) uwolnione cytotoksyny powodują występowanie charakterystycznych zmian na zaatakowanych błonach śluzowych (migdałków, gardła, krtani, nosa) lub ranach. |
| With global climate change, the potential for the reappearance of malaria in countries where it was previously eradicated exists but is relatively small. | W związku z globalną zmianą klimatu istnieje możliwość ponownego pojawienia się malarii w krajach, z których została ona wcześniej wyeliminowana, jednak ryzyko to jest stosunkowo niewielkie. |
| Today, health communication is a key area of knowledge and practice for effective behavioural change: | Komunikacja w zakresie zdrowia stanowi dziś kluczowy obszar wiedzy i działań służących osiągnięciu skutecznej zmiany zachowań – |
| Eventually as immunity increases among humans, and the pandemic virus changes, the pandemic strain becomes part of (and tends to dominates) the mix of seasonal influenza viruses. | Ostatecznie, wraz ze wzrostem odporności wśród ludzi oraz zmianami wirusa wywołującego pandemię, szczep pandemiczny wchodzi w skład zbioru wirusów grypy sezonowej i wykazuje tendencję do dominowania nad nimi. |
| In 2008 a meeting on Epidemic Intelligence and Emergency Operations Centres took place in October, which main objective was to present recent developments carried out in ECDC for threat detection, review ECDC strategy in this area and obtain input from Competent Bodies in order to prepare the 2009 work plan. | W 2008 r. spotkanie dotyczące zwiadu epidemiologicznego i Centrów Działań w Sytuacjach Nadzwyczajnych odbyło się w październiku, a jego najważniejszym celem było przedstawienie ostatnich zmian wprowadzonych w ECDC w związku z wykrywaniem zagrożeń, przegląd strategii ECDC w przedmiotowej dziedzinie i otrzymanie wkładu właściwych organów w przygotowanie planu prac na rok 2009. |
| Climate change is expected to have severe impacts upon health, not least through altered patterns of infectious disease spread | Według przewidywań zmiana klimatu będzie miała znaczący wpływ na zdrowie, między innymi za sprawą oddziaływania na sposoby rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych |
| After an incubation period of 10 to 90 days (three weeks on average) clinical symptoms appear: at first a primary lesion at the site of infection (chancre), then a series of eruptions on mucous membranes and skin (secondary syphilis), followed by long periods of latency (latent or tertiary syphilis). | Po okresie inkubacji trwającym od 10 do 90 dni (średnio trzy tygodnie) pojawiają się objawy kliniczne: najpierw zmiana pierwotna w miejscu zakażenia (szankier), a następnie seria wykwitów na błonach śluzowych i skórze (kiła wtórna), po czym następują długie okresy utajenia (kiła utajona lub trzeciorzędowa). |
| Climate change is expected to have severe impacts upon health, not least through altered patterns of infectious disease spread: vector expansion due to warmer temperatures increases the risks from diseases such as Chikungunya, Dengue and Tick-borne Encephalitis (TBE). | Oczekuje się, że zmiany klimatu będą miały poważny wpływ na zdrowie, między innymi poprzez zmienione sposoby rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych: ekspansja wektora spowodowana wyższymi temperaturami zwiększa ryzyko ze strony chorób, takich jak chikungunya, denga i kleszczowe zapalenie mózgu. |
