| Source | Target | | HIV is spread by sexual contact with an infected person, by sharing needles or syringes (primarily for drug injection) with someone who is infected, or, less commonly (and now very rarely in countries where blood is screened for HIV antibodies), through transfusions of infected blood or blood clotting factors. | Wirus HIV przenoszony jest przez kontakty płciowe z zakażoną osobą, używanie wraz z zakażoną osobą wspólnych igieł lub strzykawek (głównie w celu wstrzykiwania narkotyków) lub – rzadziej (a obecnie bardzo rzadko w krajach, gdzie prowadzi się badania przesiewowe krwi pod kątem przeciwciał skierowanych przeciwko HIV) – przez przetoczenie zakażonych czynników krzepnięcia krwi albo samej krwi. |
| They are also an essential tool for modern medicine and common procedures such as transplants, chemotherapy for cancer and even orthopaedic surgery could not be performed without the availability of potent antibiotics. | Antybiotyki są także podstawowym środkiem stosowanym w nowoczesnej medycynie i powszechnie wykonywanych zabiegach, takich jak transplantacje, chemioterapia nowotworów, a nawet zabiegi ortopedyczne, których przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez dostępności silnych antybiotyków. |
| Antibiotics are often unnecessarily prescribed for viral infections, against which they have no effect. | Są one często niepotrzebnie przepisywane w zakażeniach wirusowych, w których nie wykazują żadnego działania. |
| Similarly when diagnoses are not accurately made, more often than not, broad-spectrum antibiotics, i.e. antibiotics that kill a large proportion of various bacteria and not only the bacteria responsible for the disease, are prescribed because the micro-organism responsible for the infection is not known. | Ponadto w przypadku niedokładnego rozpoznania nierzadko przepisywane są antybiotyki o szerokim spektrum działania – tj. antybiotyki, które zabijają wiele różnych bakterii, a nie tylko bakterie odpowiedzialne za wywołanie danej choroby – gdyż nie jest znany mikroorganizm odpowiedzialny za zakażenie. |
| - use less antibiotics, i.e. only when they are needed to treat patients; | - stosowanie mniejszej ilości antybiotyków, tj. stosowanie tylko wówczas, gdy są one niezbędne do leczenia pacjentów; |
| Reservoirs are grass-eating animals, and the spores can survive in the environment for decades. | Ich rezerwuarem są zwierzęta żywiące się trawą, a zarodniki mogą przeżywać w środowisku przez dziesięciolecia. |
| This A/H5N1 group has shown itself to be unusually stable for an avian influenza strain and has spread among birds in two waves, the second of which took it out of south and south-east Asia to Europe and Africa through migratory birds and trade. | Wykazano, że sama grupa A/H5N1 jest niezwykle stabilna, jak na szczep grypy ptasiej oraz że szerzyła się ona wśród ptaków w dwóch falach, z których druga przedostała się z Azji Południowo-Wschodniej do Europy i Afryki z ptactwem migrującym oraz drogami handlowymi. |
| The common reservoirs for Brucella bacteria that may infect humans are cattle, dogs, sheep, goats, and pigs. | Częstymi rezerwuarami bakterii Brucella, które mogą powodować zakażenia u ludzi, są bydło, psy, owce, kozy i świnie. |
| The various symptoms are both general (fever, weakness, joint pain) and organ-specific (including infections in the brain infection and heart valves). | Objawy są zróżnicowane – zarówno ogólnoustrojowe (gorączka, osłabienie, bóle stawów), jak i narządowo swoiste (w tym zakażenia mózgu i zastawek serca). |
| Usually, symptoms last for a few days and the disease is self-limiting but occasionally they will persist and result in hospitalisation. | Objawy trwają zwykle kilka dni, a choroba ma charakter samoograniczający, lecz czasem mogą się one utrzymywać przez dłuższy czas i wymagać hospitalizacji. |
| Chlamydiae are bacteria capable of producing infection in several organ systems. | Chlamydie są bakteriami, które mogą wywoływać zakażenia w kilku układach narządów. |
| In Europe the most important infections are sexually transmitted infections (STI). | W Europie najważniejsze są zakażenia przenoszone drogą płciową. |
| They are due to Chlamydia trachomatis causing uro-genital disease and “lymphogranuloma venereum” (LGV), a systemic disease with swollen lymph nodes in the groin. | Są one wywołane przez Chlamydia trachomatis, która powoduje chorobę układu moczowego i narządów płciowych, a także „lymphogranuloma venereum” (LGV) – chorobę układową z obrzękiem węzłów chłonnych pachwinowych. |
| Humans are the only relevant reservoir, even though Vibrios can survive for a long time in coastal waters contaminated by human excreta. | Ludzie są jedynym istotnym rezerwuarem, mimo że przecinkowce mogą przeżywać przez długi czas w wodach przybrzeżnych zanieczyszczonych odchodami ludzkimi. |
| In most cases, though, symptoms are mild or absent and infected individuals become carriers with no symptoms. | jednak w większości przypadków objawy są słabo nasilone lub nie występują, a zakażone osoby stają się bezobjawowymi nosicielami. |
| Since March 2003, increasing rates of Clostridium difficile infection with a more severe course, higher mortality, and more complications have been reported in Canada and USA. | Od marca 2003 r. w Kanadzie i USA obserwuje się wzrost częstości zakażeń wywołanych przez Clostridium difficile, które mają cięższy przebieg, są obarczone wyższą umieralnością i większą liczbą powikłań. |
| Human infections occur due to Cryptosporidium parvum, a species that also affects domestic animals. | U człowieka zakażenia są wywoływane głównie przez gatunek Cryptosporidium parvum, który występuje także u zwierząt domowych. |
| Especially healthy individuals, may, after an incubation period averaging one week, get a diarrhoea that spontaneously resolves over a couple of weeks. | ale (zwłaszcza u osób zdrowych) po okresie inkubacji trwającym średnio jeden tydzień może wystąpić biegunka, która ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. |
| Cryptosporidium eggs (oocysts) can survive for months in moist soil or water and survive harsh environmental conditions (e.g. heat, cold, droughts) for extended periods of time. | Jaja (oocysty) Cryptosporidium mogą przeżyć wiele miesięcy w wilgotnej glebie lub wodzie i są w stanie przetrwać przez dłuższy czas nawet w skrajnych warunkach środowiskowych (np. w wysokich lub niskich temperaturach i podczas suszy). |
| Water distribution systems are particularly vulnerable to contamination with Cryptosporidium, which can survive most disinfection procedures such as chlorination. | Systemy dystrybucji wody są szczególnie narażone na skażenie bakteriami Cryptosporidium, które są w stanie przetrwać większość zabiegów dezynfekcyjnych, np. chlorowanie. |
| After an incubation of 8-10 days, a mild and usually self-limited flu-like illness develops. | Po okresie inkubacji trwającym 8– 10 dni rozwija się łagodna i zazwyczaj samoograniczająca się choroba grypopodobna. |
| Ebola and Marburg haemorrhagic fevers are caused by the Ebola and Marburg virus respectively, both belonging to the same virus family. | Gorączki krwotoczne Ebola i Marburg są powodowane odpowiednio przez wirusy Ebola i Marburg, które należą do tej samej rodziny wirusów. |
| Eggs are excreted in the faeces of infected dogs and foxes and can be ingested by humans either by close contact with these animals or through contaminated food. | Jaja są wydalane przez zakażone psy i lisy wraz z kałem i mogą zostać przeniesione na ludzi w wyniku bliskiego kontaktu z tymi zwierzętami lub za pośrednictwem skażonych pokarmów. |
| In the case of cystic disease, symptoms usually appear due to the large size of the cysts. | W przypadku choroby w postaci torbieli objawy są związane głównie z ich dużym rozmiarem. |
| Patients are treated with surgery and the specific anti-helminthic drugs. | Pacjenci są leczeni chirurgicznie oraz swoistymi lekami przeciwpasożytniczymi. |
| In the environment, major reservoirs of the parasite are contaminated surface waters. | W środowisku głównymi rezerwuarami pasożytów są zanieczyszczone wody powierzchniowe. |
| Infants and children are at a particularly increased risk of infection. | Niemowlęta i dzieci są wyjątkowo narażone na zakażenie. |
| Thus, individuals in nursing homes or day-care centres are particularly susceptible to outbreaks. | W związku z tym szczególnie narażone na zachorowanie są osoby przebywające w domach opieki lub ośrodkach opieki dziennej. |
| Giardia cysts can survive for extended periods of time in the environment and chlorination of water alone cannot inactivate them. | Torbiele lamblii mogą przeżywać przez dłuższy czasw środowisku, a samo chlorowanie wody nie powoduje ich unieszkodliwienia. |
| Urethral infections in men and uro-genital infections in women are the main presenting feature, but a broad spectrum of clinical presentations can occur, including systemic dissemination with fever and skin and joint involvement. | Głównymi postaciami choroby są zakażenia cewki moczowej u mężczyzn i zakażenia dróg moczowych oraz narządów płciowych u kobiet, jednak choroba może mieć różne postacie kliniczne, w tym także postać uogólnioną z gorączką oraz zajęciem skóry i stawów. |
| The most frequent infections are urinary tract infections, followed by respiratory tract infections, infections after surgery, blood infection, and others (including diarrhoea). | Najczęstszymi tego typu zakażeniami są zakażenia dróg moczowych, a następnie zakażenia dróg oddechowych, zakażenia po zabiegach chirurgicznych, zakażenia krwi i inne infekcje (w tym biegunka). |
| No specific treatment is available, and patients recover spontaneously. | Swoiste leczenie nie jest dostępne, a choroba ustępuje samoistnie. |
| Humans are the only reservoir of hepatitis A virus, which is transmitted from faeces of infected patients, either by person-to-person contact or by consumption of contaminated food or water. | Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa zapalenia wątroby typu A, który jest przenoszony przez kał zakażonych pacjentów, przez kontakty pomiędzy ludźmi lub przez spożycie zakażonych pokarmów lub wody. |
| Hepatitis B is transmitted via contact (broken skin or mucosal contact) with blood or other body fluids (serum, semen, saliva) from infected patients. | Wirusowe zapalenie wątroby typu B jest przenoszone przez kontakt (uszkodzonej skóry lub błon śluzowych) z krwią lub innymi płynami ustrojowymi (surowicą, nasieniem, śliną) zakażonychpacjentów. |
| After 1991, blood transfusions and blood products became much safer than before, as routine HCV tests started to become widely available. | Po roku 1991 przetoczenia krwi i produkty krwiopochodne stały się o wiele bezpieczniejsze dzięki upowszechnieniu rutynowych testów na obecność wirusa HCV. |
| The most effective preventive measures are screening and testing of blood and organ donors, virus-inactivating processing of blood products, good infection control and safe injection practices in healthcare settings. | Najskuteczniejszym postępowaniem zapobiegawczym są: badania przesiewowe oraz badania dawców krwi i narządów, obróbka produktów krwiopochodnych zapewniająca unieszkodliwienie wirusa, odpowiednia kontrola zakażeń oraz bezpieczne praktyki wykonywania wstrzyknięć w placówkach opieki zdrowotnej. |
| Avian influenza is a disease in birds caused by influenza viruses that are similar to those causing disease in humans. | Ptasia grypa jest chorobą ptaków wywołaną przez wirusy grypy, które są podobne do wirusów wywołujących chorobę u ludzi. |
| The reservoir of Lassa virus is in rodents, and humans become infected through contact with the excreta of infected rats. | Rezerwuarem wirusa Lassa są gryzonie, a ludzie ulegają zakażeniu poprzez kontakt z wydzielinami zakażonych szczurów. |
| The bacteria are able to survive in the nature at a wide range of temperatures. | Bakterie te są w stanie przeżyć w warunkach naturalnych w szerokim zakresie temperatur. |
| Their reservoirs are aquatic systems like cooling towers, evaporative condensers, humidifiers, decorative fountains, hot water systems and similar systems. | Ich rezerwuarami są systemy wodne, takie jak wieże chłodzące, skraplacze wyparne, nawilżacze, fontanny dekoracyjne, systemy ciepłej wody i inne podobne systemy. |
| Different species of domestic and wild animals act as maintenance hosts. | Nosicielami są różne gatunki zwierząt domowych i dzikich. |
| After an incubation period of about three weeks pregnant women may suffer from a self-limiting influenza-like illness which may affect the uterus. | Po okresie inkubacji trwającym około trzech tygodni u kobiet ciężarnych może wystąpić samoograniczająca się choroba grypopodobna z możliwym zajęciem macicy. |
| Symptoms are much reduced if the patient is semi-immune by repeated previous infection. | Objawy są znacznie mniej nasilone, jeżeli u pacjenta występuje częściowa odporność wskutek powtarzających się wcześniejszych zakażeń. |
| Timely, appropriate antibiotic therapy can usually cure the meningitis (although serious complications including deafness, neurological problems and even amputations are still possible), whereas the severe blood infection leads to death in about 8% of cases. | Szybkie podjęcie odpowiedniej antybiotykoterapii zazwyczaj umożliwia wyleczenie zapalenia opon mózgowych (choć nadal możliwe są poważne powikłania, w tym głuchota, problemy neurologiczne, a nawet amputacje), natomiast ciężkie zakażenia krwi w około 8% przypadków prowadzą do zgonu. |
| Vaccines are available against serogroups A, C, Y and W135. | Dostępne są szczepionki przeciwko serotypom A, C, Y i W135. |
| To date, no vaccine is available against serogroup B. | Do tej pory nie są dostępne szczepionki przeciwko serotypowi B. |
| It is characterised by fever and swelling of one or more salivary glands (mumps is the only cause of epidemic infectious parotitis). | Charakteryzuje się gorączką i obrzękiem przynajmniej jednej ślinianki (świnka jest jedyną przyczyną epidemicznego zakaźnego zapalenia przyusznic). |
| Humans are the only reservoirs of the virus, which is transmitted from person to person via droplets and/or saliva. | Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa, który jest przenoszony pomiędzy ludźmi drogą kropelkową i/lub przez ślinę. |
| Salivary glands apart, other organs may be involved and symptoms might include infection in the testicles (in post-pubertal males), prostate gland, thyroid gland, and pancreas. | Oprócz ślinianek mogą także być zajęte inne narządy, a objawy mogą obejmować zakażenie jąder (u mężczyzn po zakończeniu okresu dojrzewania), prostaty, tarczycy i trzustki. |
| Humans are the only reservoir. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii. |
| Babies less than six months old do not cough, but they manifest shortness of breath and severely deficient supply of oxygen to the body (asphyxia) and are the most likely to die of the disease unless they receive suitable treatment. | U dzieci w wieku poniżej sześciu miesięcy nie występuje kaszel, lecz występuje u nich duszność i nasilony deficyt dostarczania tlenu do organizmu (asfiksja); są one też najbardziej narażone na zgon w wyniku choroby, o ile nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. |
| Affected children are also exposed to complications such as pneumonia, partial collapse of lung tissue, weight loss, hernia, seizures, brain damage (probably due to oxygen deficit). | Zakażone dzieci są także narażone na powikłania takie jak zapalenie płuc, częściowe zapadnięcie się tkanki płuc, utrata masy ciała, przepuklina, uszkodzenie mózgu (prawdopodobnie związane z niedoborem tlenu). |
| To protect children, effective vaccines are available, to be administered very early on after birth. | Dostępne są skuteczne szczepionki do ochrony dzieci, które można podać bardzo wcześnie po urodzeniu. |
| The youngest and the elderly are those most prone to invasive pneumococcal infections, such as severe blood infection, meningitis and pneumonia. | Najbardziej narażone na inwazyjne zakażenia pneumokokowe, np. ciężkie zakażenie krwi, zapalenie opon mózgowych i zapalenie płuc, są osoby najmłodsze i najstarsze. |
| Humans are the only reservoir of infection: the poliovirus is found in the bowel and in the throat of infected individuals. | Ludzie są jedynym rezerwuarem zakażenia: wirus polio znajduje się w jelitach i w gardle zakażonych osób. |
| Transmission occurs via the oral-faecal route or contact with saliva. | Choroba przenosi się drogą pokarmową po spożyciu produktów zanieczyszczonych kałem lub po kontakcie ze śliną. |
| Most infections remain completely without symptoms, while 10% of cases develop mild symptoms only, such as fever, malaise, nausea, and vomiting. | Większość zakażeń pozostaje całkowicie bezobjawowa, a w 10% przypadków rozwijają się tylko łagodne objawy, takie jak gorączka, złe samopoczucie, nudności i wymioty. |
| Childhood immunisation programmes with live weakened oral poliovirus vaccine (OPV) or with inactivated, injectable poliovirus vaccine (IPV) has been very effective. | Programy szczepień dzieci z zastosowaniem żywych, osłabionych, doustnych szczepionek przeciwko wirusowi polio (OPV) lub inaktywowanych szczepionek przeciwko wirusowi polio we wstrzyknięciach (IPV) są bardzo skuteczne. |
| Which systems are in place and in use to ensure laboratory quality in the EU? | Jakie są obowiązujące i wykorzystywane w UE systemy zapewnienia wysokiej jakości w laboratoriach? |
| The mainstays of prevention aim at avoiding the production and inhalation of contaminated dust and the consumption of potentially contaminated food (e.g. un-pasteurised milk). | Podstawowe działania związane z zapobieganiem są ukierunkowane na unikanie wytwarzania i wdychania skażonego pyłu oraz spożywania potencjalnie skażonych pokarmów (np. niepasteryzowanego mleka). |
