| Source | Target | | HIV is spread by sexual contact with an infected person, by sharing needles or syringes (primarily for drug injection) with someone who is infected, or, less commonly (and now very rarely in countries where blood is screened for HIV antibodies), through transfusions of infected blood or blood clotting factors. | Wirus HIV przenoszony jest przez kontakty płciowe z zakażoną osobą, używanie wraz z zakażoną osobą wspólnych igieł lub strzykawek (głównie w celu wstrzykiwania narkotyków) lub – rzadziej (a obecnie bardzo rzadko w krajach, gdzie prowadzi się badania przesiewowe krwi pod kątem przeciwciał skierowanych przeciwko HIV) – przez przetoczenie zakażonych czynników krzepnięcia krwi albo samej krwi. |
| Babies born to HIV-infected women may become infected before or during birth or through breast-feeding. | Dzieci kobiet zakażonych wirusem HIV mogą ulec zakażeniu przed porodem, podczas porodu lub w wyniku karmienia piersią. |
| They are also an essential tool for modern medicine and common procedures such as transplants, chemotherapy for cancer and even orthopaedic surgery could not be performed without the availability of potent antibiotics. | Antybiotyki są także podstawowym środkiem stosowanym w nowoczesnej medycynie i powszechnie wykonywanych zabiegach, takich jak transplantacje, chemioterapia nowotworów, a nawet zabiegi ortopedyczne, których przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez dostępności silnych antybiotyków. |
| Considering the mechanisms behind the emergence of AMR, the strategy to fight it is rather straightforward: | Biorąc pod uwagę mechanizmy leżące u podstaw oporności bakterii na antybiotyki, strategia jej zwalczania jest stosunkowo prosta: |
| These are divided into those of high and low pathogenicity according to the severity of infection in birds. | Dzieli się je na podtypy o wysokiej lub niskiej patogenności, w zależności od stopnia ciężkości przebiegu zakażenia u ptaków. |
| The symptoms may be very severe, and require intensive-care treatment and the administration of an anti-toxin. | Objawy mogą być bardzo ciężkie i wymagać intensywnego leczenia oraz podania antytoksyny. |
| After an incubation period of five to 60 days, symptoms may appear either acutely or insidiously. | Po okresie inkubacji trwającym od 5 do 60 dni pojawiają się objawy, które mogą mieć przebieg ostry lub podstępny. |
| Sexual partners need to be evaluated and eventually treated to prevent mutual re-infection and/or further spread of disease. | Należy badać partnerów seksualnych i w razie potrzeby podejmować leczenie w celu zapobiegania wzajemnemu przenoszeniu zakażenia i (lub) dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby. |
| Cryptosporidium eggs (oocysts) can survive for months in moist soil or water and survive harsh environmental conditions (e.g. heat, cold, droughts) for extended periods of time. | Jaja (oocysty) Cryptosporidium mogą przeżyć wiele miesięcy w wilgotnej glebie lub wodzie i są w stanie przetrwać przez dłuższy czas nawet w skrajnych warunkach środowiskowych (np. w wysokich lub niskich temperaturach i podczas suszy). |
| Partner notification and treatment is essential to curtail transmission. | Zasadnicze znaczenie dla ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby ma powiadomienie partnera i podjęcie jego leczenia. |
| Conversely, the death rate of acute infection can reach 2% in the elderly. | natomiast wśród osób w podeszłym wieku umieralność związana z ostrymi zakażeniami może osiągać 2%. |
| Adolescents and adults normally become infected through unprotected sexual activity or as a consequence of injecting drug users sharing contaminated needles. | U młodzieży i osób dorosłych do zakażenia dochodzi zazwyczaj podczas stosunków płciowych bez zabezpieczenia lub w wyniku wstrzykiwania leków przez osoby przyjmujące narkotyki podczas wspólnego używania zakażonych igieł. |
| Avian influenza is a disease in birds caused by influenza viruses that are similar to those causing disease in humans. | Ptasia grypa jest chorobą ptaków wywołaną przez wirusy grypy, które są podobne do wirusów wywołujących chorobę u ludzi. |
| Their reservoirs are aquatic systems like cooling towers, evaporative condensers, humidifiers, decorative fountains, hot water systems and similar systems. | Ich rezerwuarami są systemy wodne, takie jak wieże chłodzące, skraplacze wyparne, nawilżacze, fontanny dekoracyjne, systemy ciepłej wody i inne podobne systemy. |
| In most cases legionellosis can be treated effectively with antibiotics, but death rates can be high among the elderly and in patients with a weakened immune system. | W większości przypadków legionellozę można skutecznie leczyć antybiotykami, lecz umieralność może być wysoka wśród pacjentów w podeszłym wieku oraz u pacjentów z osłabionym układem immunologicznym. |
| Preventive measures include controlling rodent populations, avoiding contaminated areas and covering cuts and abraded skin when operating in the environment. | Działania zapobiegawcze obejmują zwalczanie populacji gryzoni, unikanie skażonych terenów oraz osłanianie zranień i otarć skóry podczas przebywania na zewnątrz. |
| Control measures should be aimed at the farm and food-processing level, in order to prevent contamination of food products. | Działania zapobiegawcze powinny być podejmowane już na etapie hodowli zwierząt i przetwarzania żywności w celu zapobiegania skażeniu produktów spożywczych. |
| Due to the large number of imported cases in Europe, malaria is mainly a travel medicine issue. | Ze względu na dużą liczbę przypadków przywożonych do Europy malaria stanowi problem medyczny dotyczący głównie osób podróżujących. |
| Timely, appropriate antibiotic therapy can usually cure the meningitis (although serious complications including deafness, neurological problems and even amputations are still possible), whereas the severe blood infection leads to death in about 8% of cases. | Szybkie podjęcie odpowiedniej antybiotykoterapii zazwyczaj umożliwia wyleczenie zapalenia opon mózgowych (choć nadal możliwe są poważne powikłania, w tym głuchota, problemy neurologiczne, a nawet amputacje), natomiast ciężkie zakażenia krwi w około 8% przypadków prowadzą do zgonu. |
| Mumps is preventable by a vaccine, which is most often administered in association with anti-rubella and anti-measles vaccines (MMR). | Śwince można zapobiec przez podanie szczepionki, którą zazwyczaj podaje się w połączeniu ze szczepionką przeciwko różyczce i odrze (MMR). |
| Following infection (by inhalation of droplets), susceptible individuals develop symptoms after an incubation period of about 10 days. | Po zakażeniu (przez wdychanie kropelek) i okresie inkubacji trwającym około 10 dni u podatnej osoby mogą się rozwinąć objawy choroby. |
| Babies less than six months old do not cough, but they manifest shortness of breath and severely deficient supply of oxygen to the body (asphyxia) and are the most likely to die of the disease unless they receive suitable treatment. | U dzieci w wieku poniżej sześciu miesięcy nie występuje kaszel, lecz występuje u nich duszność i nasilony deficyt dostarczania tlenu do organizmu (asfiksja); są one też najbardziej narażone na zgon w wyniku choroby, o ile nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie. |
| To protect children, effective vaccines are available, to be administered very early on after birth. | Dostępne są skuteczne szczepionki do ochrony dzieci, które można podać bardzo wcześnie po urodzeniu. |
| Since the virus is still present in other parts of the world, importation of cases remains possible and travellers to endemic areas should be adequately counselled. | Ze względu na to, że wirus nadalwystępuje w innych częściach świata, wciąż możliwe jest przeniesienie przypadków choroby na nasz kontynent, a osoby podróżujące do obszarów endemicznych powinny otrzymać odpowiednie zalecenia. |
| The mainstays of prevention aim at avoiding the production and inhalation of contaminated dust and the consumption of potentially contaminated food (e.g. un-pasteurised milk). | Podstawowe działania związane z zapobieganiem są ukierunkowane na unikanie wytwarzania i wdychania skażonego pyłu oraz spożywania potencjalnie skażonych pokarmów (np. niepasteryzowanego mleka). |
| An infant infected with rubella during pregnancy can continue to shed the virus for about one year, sometimes longer. | Noworodek zakażony różyczką podczas ciąży może nadal wydalać wirusa przez okres około roku, a czasem dłużej. |
| Elderly patients are also more prone to developing severe blood infection. | Pacjenci w podeszłym wieku są także bardziej narażeni na wystąpienie ciężkich zakażeń krwi. |
| The natural reservoirs of SARS-CoV have not been identified, but a number of species of wildlife (e.g. civets, ferrets) consumed as delicacies in southern China have been found to be infected by a related coronavirus. | Naturalne rezerwuary wirusa SARS-CoV nie zostały zidentyfikowane, jednak zakażenie podobnym koronawirusem wykryto u szeregu gatunków dzikich zwierząt (np. wiwer, fretek) spożywanych jako przysmaki w południowych Chinach. |
| The flatworms are generally known as flukes. | Płazińce te są znane pod ogólną nazwą „przywry”. |
| The southern hemisphere has a similar epidemic in its winter (June to October). | Podobne epidemie występują na półkuli południowej w tamtejszym okresie zimowym (od czerwca do października). |
| Though death is considerably more common in older people and those with other illnesses (such as heart disease and chronic lung disease) severe disease and some deaths occur each year in healthy young and middle aged adults and children. | Choć powikłania śmiertelne występują o wiele częściej u osób w podeszłym wieku oraz u osób z innymi chorobami (takimi jak choroby serca i przewlekła choroba płuc), ciężki przebieg choroby, a czasem także zgony odnotowuje się każdego roku również u zdrowych, młodych osób oraz u osób dorosłych w średnim wieku i wśród dzieci. |
| Because the viruses causing each year's epidemics are usually similar to the last year's it is possible to produce a vaccine for the coming influenza season with a good chance that it will be protective. | Ze względu na to, że wirusy wywołujące epidemie w danym roku są zazwyczaj podobne do wirusów z roku poprzedniego, istnieje możliwość wyprodukowania szczepionki na nadchodzący sezon grypy z dużym prawdopodobieństwem jej skuteczności. |
| However, in several industrialised countries a considerable resurgence occurred in the late 1980s. | jednak w kilku krajach uprzemysłowionych pod koniec lat 80. wystąpił istotny nawrót ognisk zachorowań. |
| Therapy is based on cleaning the infected wound, administration of antibiotics and specific immunoglobulins, and intensive care support. | Leczenie jest oparte na oczyszczeniu zanieczyszczonej rany, podaniu antybiotyków i immunoglobulin swoistych, a także intensywnej opiece medycznej. |
| Trichinellosis prevention is based on accurate inspection of all slaughtered pigs and horses, which is mandatory in the EU. | Zapobieganie trichinellozie jest oparte na dokładnej kontroli wszystkich poddawanych ubojowi świń i koni, która jest obowiązkowa w UE. |
| It is most commonly acquired via inhalation of Mycobacterium tuberculosis bacteria in cough droplets from another person with pulmonary disease. | Do zakażenia dochodzi najczęściej przez wdychanie prątków gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis)w kropelkach powstających podczas kaszlu innej osoby z chorobą płuc. |
| The suspected route of transmission is through consumption of infected beef products (although recently human-to-human transmission of vCJD through blood transfusion has been described). | Podejrzewana droga przenoszenia polega na spożywaniu zakażonych produktów wołowych (choć w ostatnim czasie opisano przenoszenie vCJD pomiędzy ludźmi przez przetoczenie krwi). |
| Improving knowledge about immunisation and confidence in vaccines among decision-makers, general public and health care workers remains a main goal to achieve in the fight against infectious diseases. | Pogłębienie wiedzy na temat immunizacji oraz zaufanie do szczepionek wśród osób podejmujących decyzje, w społeczeństwie oraz wśród personelu medycznego pozostaje głównym celem, jaki należy osiągnąć w walce z chorobami zakaźnymi. |
| However, about 8% of patients (children under five years old and the elderly being the most susceptible) may develop “haemolytic uraemic syndrome” (HUS), characterised by acute kidney failure, bleeding and neurological symptoms. | Jednak u około 8% pacjentów (przy czym najbardziej narażone są dzieci w wieku poniżej piątego roku życia i osoby w podeszłym wieku) może rozwinąć się „zespół hemolityczno-mocznicowy” (HUS) z ostrą niewydolnością nerek, krwawieniami i objawami neurologicznymi. |
| Good hygiene practices in meat processing and food handling are essential. | Zasadnicze znaczenie mają odpowiednie praktyki higieniczne podczas przetwarzania mięsa i produktów spożywczych. |
| from mild fever and malaise in children, a moderately severe disease in the young (high fever, red eyes, headache and muscle ache) to meningitis/brain infection in the elderly and the debilitated. | od łagodnej gorączki i złego samopoczucia u dzieci, poprzez umiarkowanie nasiloną chorobę u osób młodych (wysoka gorączka, zaczerwienienie oczu, bóle głowy i bóle mięśni), po zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zakażenie mózgu u osób w podeszłym wieku oraz osób osłabionych. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy ją zalecać osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy zalecać ją osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| After an incubation period of 3–7 days, the clinical presentation includes fever, diarrhoea and abdominal pain in the right lower part of the abdomen, mimicking appendicitis. | Po okresie inkubacji trwającym 3– 7 dni pojawiają się objawy kliniczne z gorączką, biegunką i bólem zlokalizowanym po prawej stronie w podbrzuszu, co przypomina zapalenie wyrostka robaczkowego. |
| As an independent EU Agency, ECDC reports to a Management Board whose members are nominated by the Member States, the European Parliament and the European Commission. | Jako niezależna agencja UE ECDC podlega zarządowi, którego członków wyznaczają państwa członkowskie, Parlament Europejski i Komisja Europejska. |
| The Advisory Forum advises the Director of the Centre on the quality of the scientific work undertaken by ECDC. | Forum doradcze doradza dyrektorowi Centrum w kwestiach jakości prac naukowych podejmowanych przez ECDC. |
| It is composed of senior representatives of national public health institutes and agencies, nominated by the Member States on the basis of their scientific competence, and a public health official from the European Commission. | Składa się ono z wyższej rangi przedstawicieli krajowych instytutów i agencji zdrowia publicznego, wyznaczanych przez państwa członkowskie na podstawie kompetencji naukowych, oraz urzędnika ds. zdrowia publicznego oddelegowanego z Komisji Europejskiej. |
| According to Article 18 of the Founding Regulation, the Advisory Forum shall be composed of members from technically competent bodies in the Member States which undertake tasks similar to those of the Centre, on the basis of one representative designated by each Member State recognised for his/her scientific competence, as well as three members without the right to vote nominated by the Commission and representing interested parties at European level, such as non-governmental organisations representing patients, professional bodies or academia. | Zgodnie z art. 18 rozporządzenia ustanawiającego, forum doradcze składa się z członków technicznie właściwych organów w państwach członkowskich podejmujących zadania podobne do zadań Centrum, na zasadzie jednego przedstawiciela desygnowanego przez każde państwo członkowskie uznanego za swą kompetencję naukową, jak również z trzech członków bez prawa głosu nominowanych przez Komisję oraz reprezentujących zainteresowane strony na poziomie europejskim, takie jak organizacje pozarządowe reprezentujące pacjentów, organizacje zawodowe czy kręgi akademickie. |
| Born in 1951 in Hungary, Mrs. Jakab holds a Master’s Degree from Eötvös Lóránd University of Sciences, Faculty of Humanities, Budapest, a Postgraduate university degree from the University of Political Sciences, Budapest, a diploma of the two foundation courses in public health at the Nordic School of Public Health, Gothenburg, Sweden (Public Health Sciences and Qualitative Methods/ Public Health Science and Epidemiology) and a postgraduate diploma from the National Institute of Public Administration and Management. | Urodzona w1951 r. na Węgrzech, Zsuzsanna Jakab posiada tytuł magistra uzyskany na Uniwersytecie Eötvösa Lóránda, na Wydziale Humanistycznym w Budapeszcie; ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Nauk Politycznych w Budapeszcie, posiada dyplom ukończenia dwóch kursów podstawowych w dziedzinie zdrowia publicznego w Nordyckiej Szkole Zdrowia Publicznego w Goeteborgu (Szwecja) (nauki o zdrowiu publicznym i metody jakościowe/ nauki o zdrowiu publicznym i epidemiologia) oraz dyplom ukończenia studiów podyplomowych w Krajowym Instytucie Administracji Publicznej i Zarządzania. |
| The ECDC cooperates with them in all its missions, and particularly on preparatory work for scientific opinions, scientific and technical assistance, collection of data, identification of emerging health threat and with regard to public information campaigns. | ECDC współpracuje z nimi podczas realizacji wszystkich swoich misji, zwłaszcza w zakresie prac przygotowawczych na rzecz ekspertyz naukowych, wsparcia naukowo-technicznego, gromadzenia danych, identyfikacji pojawiających się zagrożeń dla zdrowia, a także w odniesieniu do publicznych kampanii informacyjnych. |
| The legal base for the Centre is Regulation (EC) No 851/2004 of the European Parliament and of the Council of 21 April 2004 establishing a European Centre for Disease Prevention and Control. | Podstawą prawną działalności Centrum jest rozporządzenie (WE) nr 851/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. ustanawiające Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób. |
| - discuss methods, lessons learned and future steps of epidemic intelligence and early warning during mass gatherings, such as major sports or political events | - omówienie metod, wniosków i przyszłych działań zwiadu epidemiologicznego oraz wczesne ostrzeganie podczas zgromadzeń masowych, takich jak ważne wydarzenia sportowe lub polityczne. |
| - provide a summary of the threats related to communicable diseases which were monitored in 2007, categorize them, pinpoint major issues | - przedstawienie podsumowania zagrożeń związanych z chorobami zakaźnymi, które monitorowano w 2007 r., ich skategoryzowanie i dokładne określenie najważniejszych problemów; |
| - examine the lessons learnt from enhancing EI activities during large, programmed mass-gathering events and define the added value that ECDC support might provide in the Public Health management of future events | - zbadanie wniosków z poprawy działań zwiadu epidemiologicznego podczas zaplanowanych dużych zgromadzeń masowych i określenie wartości dodanej, którą może zapewnić wsparcie przez ECDC zarządzania zdrowiem publicznym podczas przyszłych zdarzeń. |
| Regarding facility and infrastructure requirements needed during a crisis, it was also an opportunity to have an overview of the MS expectations regarding an emergency operation centre, and the role that ECDC could play in supporting the development of capacity in the MS. | W odniesieniu do wymogów dotyczących udogodnień i infrastruktury podczas kryzysu, spotkanie stworzyło możliwość przeglądu oczekiwań państw członkowskich dotyczących centrum działań w sytuacjach nadzwyczajnych i roli, którą mogłoby odegrać ECDC we wspieraniu rozwoju potencjału państw członkowskich. |
| Events threatening international travellers are not considered if there is no significant risk of secondary cases after importation. | Zdarzenia zagrażające zagranicznym podróżnym nie są uwzględniane, jeżeli nie istnieje znaczne ryzyko dalszych przypadków choroby po jej importowaniu. |
| It aim to ensure coordination and work sharing among the various national public health institutes regarding surveillance and control activities. | Jej celem jest zapewnienie koordynacji i podziału pracy między różne krajowe instytuty zdrowia publicznego w zakresie nadzoru i działań kontrolnych. |
| It must, during normal periods, allow coordinated working among health institutes in order to discover possible outbreaks. | Podczas normalnych okresów ma umożliwiać skoordynowaną pracę instytutów zdrowia, której celem jest odkrywanie ewentualnych ognisk choroby. |
| During public health crisis, it must allow epidemiological discussion among health institutes of the various Member States in order to draw the possible responses to the agent responsible of the crisis and it must as well allow political coordination based upon scientific conclusions). | Podczas kryzysu dotyczącego zdrowia publicznego ma umożliwić dyskusję epidemiologiczną między instytutami zdrowia różnych państw członkowskich w celu przygotowania ewentualnych reakcji na czynnik odpowiedzialny za kryzys; ma także umożliwiać koordynację polityczną opartą na wnioskach naukowych. |
| Epidemic intelligence activities receive support and advice from laboratory experts of the European Network for Diagnostics of "Imported" Viral Diseases (ENIVD) and from clinical experts in tropical and travel medicine of the European Travel Medicine Network (EuroTravNet). | Działania zwiadu epidemiologicznego otrzymują wsparcie i porady ekspertów w dziedzinie badań laboratoryjnych europejskiej sieci diagnostyki importowanych chorób wirusowych (ENIVD) i ekspertów klinicznych z dziedziny medycyny tropikalnej i medycyny podróży z europejskiej sieci medycyny podróży (EuroTravNet). |
