| Source | Target | | The human immunodeficiency virus (HIV) remains one of the most important communicable diseases in Europe. | Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV) powoduje jedną z najważniejszych chorób zakaźnych w Europie. |
| Since their discovery, antibiotics have revolutionised the way we treat patients with bacterial infections and have contributed to reducing the mortality and morbidity from bacterial diseases. | Od czasu odkrycia antybiotyków zrewolucjonizowały one sposób leczenia pacjentów z zakażeniami bakteryjnymi oraz przyczyniły się do zredukowania wskaźników umieralności i chorobowości związanych z chorobami bakteryjnymi. |
| Both are rare diseases, but have the potential of causing high death rates. | Obie choroby występują rzadko, lecz wiążą się z wysoką śmiertelnością. |
| Every year many persons die from influenza, and risk groups such as elderly people and persons with certain underlying diseases, such as cardiovascular disease and lung diseases are advised to be vaccinated before the flu season starts. | Co roku wiele osób umiera z powodu grypy, a w grupach ryzyka, w tym u osób starszych i osób z pewnymi stanami chorobowymi, takimi jak choroby układu krążenia i choroby płuc, zaleca się zaszczepienie przed rozpoczęciem sezonu grypy. |
| Typhoid and paratyphoid fevers are systemic diseases caused by the bacteria Salmonella typhi and Salmonella paratyphi, respectively. | Tyfus i paratyfus są ogólnoustrojowymi chorobami wywoływanymi odpowiednio przez bakterie Salmonella typhi i Salmonella paratyphi. |
| Improving knowledge about immunisation and confidence in vaccines among decision-makers, general public and health care workers remains a main goal to achieve in the fight against infectious diseases. | Pogłębienie wiedzy na temat immunizacji oraz zaufanie do szczepionek wśród osób podejmujących decyzje, w społeczeństwie oraz wśród personelu medycznego pozostaje głównym celem, jaki należy osiągnąć w walce z chorobami zakaźnymi. |
| A number of diseases are included under the heading “viral haemorrhagic fevers” (VHFs), with differences in type of virus, geographical distribution, incidence, reservoir, way of transmission and clinical symptoms. | Nazwą „wirusowe gorączki krwotoczne” (VHF) określa się szereg chorób, które różnią się typem wirusa, dystrybucją geograficzną, zapadalnością, rezerwuarem, sposobami przenoszenia i objawami klinicznymi. |
| Clinical infectious diseases, Microbiology, Public health, Epidemiology, Statistics and/or modelling of infectious diseases, Social sciences, Medical informatics, Scientific and/or risk communication, as well as other related fields. | kliniczne choroby zakaźne, mikrobiologia, zdrowie publiczne, epidemiologia, statystyka lub modelowanie chorób zakaźnych, nauki społeczne, informatyka medyczna, komunikacja naukowa lub komunikacja ryzyka, a także w innych powiązanych dziedzinach. Następujące dokumenty dostępne są wyłącznie w języku angielskim. |
| The European Programme for Intervention Epidemiology Training (EPIET) provides training and practical experience in intervention epidemiology at the national centres for surveillance and control of communicable diseases in the European Union (EU). | Europejski program szkolenia w zakresie epidemiologii interwencyjnej (EPIET) zapewnia szkolenie i doświadczenia praktyczne w zakresie epidemiologii interwencyjnej w krajowych centrach nadzoru i kontroli chorób zakaźnych w Unii Europejskiej (UE). |
| - Identify and assess emerging threats to human health from communicable diseases; | - identyfikuje i ocenia pojawiające się zagrożenia dla zdrowia ludzkiego ze strony chorób zakaźnych; |
| - provide a summary of the threats related to communicable diseases which were monitored in 2007, categorize them, pinpoint major issues | - przedstawienie podsumowania zagrożeń związanych z chorobami zakaźnymi, które monitorowano w 2007 r., ich skategoryzowanie i dokładne określenie najważniejszych problemów; |
| Epidemic intelligence activities receive support and advice from laboratory experts of the European Network for Diagnostics of "Imported" Viral Diseases (ENIVD) and from clinical experts in tropical and travel medicine of the European Travel Medicine Network (EuroTravNet). | Działania zwiadu epidemiologicznego otrzymują wsparcie i porady ekspertów w dziedzinie badań laboratoryjnych europejskiej sieci diagnostyki importowanych chorób wirusowych (ENIVD) i ekspertów klinicznych z dziedziny medycyny tropikalnej i medycyny podróży z europejskiej sieci medycyny podróży (EuroTravNet). |
| This translates in the focus on pandemic and generic preparedness activities, and the support to the investigation and control of public health threats from communicable diseases or diseases of unknown origin. | Oznacza to skoncentrowanie się na działaniach dotyczących gotowości ogólnej i gotowości na wypadek pandemii oraz wsparcie badania i kontroli zagrożeń dla zdrowia publicznego związanych z chorobami zakaźnymi lub chorobami o nieznanym pochodzeniu. |
| - Define a strategy, tools and guidelines to enhance the preparedness of EU Member States for the prevention and control of communicable diseases; | - określenie strategii, narzędzi i wytycznych mających na celu podniesienie gotowości państw członkowskich UE do zapobiegania chorobom zakaźnym i kontroli nad nimi; |
| - Emerging and re-emerging diseases | - Choroby nowo pojawiające się i powracające |
| Likewise, through return travel, infectious diseases may be carried homewards and present a public health threat to other countries worldwide. | Podobnie w przypadku podróży powrotnej, choroby zakaźne mogą zostać przeniesione do kraju i stanowić zagrożenie zdrowia publicznego dla innych krajów na całym świecie. |
| a strategic perspective” ) to enhance the preparedness of the Member State in the fight against communicable diseases. | perspektywa strategiczna”) w celu podniesienia gotowości państwa członkowskiego w walce z chorobami zakaźnymi. |
| In November 2008, a desktop exercise aiming to test EU response to food born diseases (FWD) outbreaks took place at ECDC involving different Member States, the European network on FWD and other stakeholders as SANCO, EFSA and WHO regional office for Europe. | W listopadzie 2008 r. w ECDC odbyło się ćwiczenie komputerowe z udziałem różnych państw członkowskich, europejskiej sieci ds. chorób przenoszonych przez żywność i innych zainteresowanych stron, takich jak SANCO, EFSA i biuro regionalne WHO dla Europy, mające na celu przetestowanie reagowania UE na ogniska wywołane przez choroby przenoszone przez żywność. |
| Emerging and re-emerging diseases | Choroby pojawiające się i powracające |
| One of the focuses of the preparedness and outbreak support activities includes emerging and re-emerging diseases, which represent a potential threat to Europe. | Jedna z dziedzin, na których skupiają się działania w zakresie gotowości i wsparcia przy ogniskach choroby, obejmuje choroby nowo pojawiające się i powracające, które stanowią potencjalne zagrożenie dla Europy. |
| Ensuring sufficient diagnostic capacity for this group of diseases is a priority for ECDC, for which the outbreak assistance lab network is an important reference. | Priorytetem ECDC, do którego ważnym odniesieniem jest sieć laboratoriów udzielających pomocy w przypadku wystąpienia ogniska, jest zapewnianie wystarczającego potencjału diagnostycznego dla tej grupy chorób. |
| A general risk assessment of vector-borne diseases in Europe was carried out, the results of which will be published in the near future. | Przeprowadzono ogólną ocenę ryzyka chorób wektorowych w Europie, której wyniki zostaną opublikowane w najbliższej przyszłości. |
| Guidelines and standard operating procedures are operational tools to ensure that international public health alerts, caused by communicable diseases, and threatening the EU are investigated in an effective and coordinated manner. | Wytyczne i standardowe procedury operacyjne są narzędziami operacyjnymi mającymi na celu zapewnienie skutecznego i skoordynowanego badania międzynarodowych ostrzeżeń dotyczących zdrowia publicznego, wywołanych chorobami zakaźnymi i zagrażających UE. |
| At the end of the visit by two experts from ECDC and the EU surveillance network for vaccine-preventable diseases (EUVAC.NET), a final expert meeting was organised by the Austrian Ministry of Health. | Po zakończeniu wizyty dwóch ekspertów z ECDC i wspólnotowej sieci nadzoru nad chorobami zakaźnymi, którym zapobiega szczepienie (EUVAC.NET), austriackie Ministerstwo Zdrowia zorganizowało końcowe posiedzenie ekspertów. |
| In addition, measles was included in the list of priority diseases for surveillance and control during and after the EURO 2008 football cup. | Ponadto odrę dołączono do wykazu chorób, nad którymi nadzór i kontrola będą miały priorytetowe znaczenie podczas mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2008 i po ich zakończeniu. |
| ECDC is currently participating in the revision of the World Health Organization’s guidelines on tuberculosis and air travel, and coordinated a project on the development of guidelines for infectious diseases transmitted on aircrafts. | ECDC uczestniczy obecnie w przeglądzie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia dotyczących gruźlicy i podróży lotniczych i koordynowała projekt dotyczący opracowania wytycznych w zakresie chorób zakaźnych przenoszonych na pokładach statków powietrznych. |
| One of the key ECDC targets included in the multiannual work programme is that ‘by 2013, ECDC’s reputation for scientific excellence and leadership will be firmly established among its partners in public health, and ECDC will be a major resource for scientific information and advice on infectious diseases for the Commission, the Parliament, the Member States and their citizens’. | Jeden z kluczowych celów ECDC zawartych w wieloletnim programie prac stanowi, że „do 2013 r. renoma ECDC z punktu widzenia doskonałości naukowej i przewodnictwa zostanie ustanowiona między jego partnerami w dziedzinie zdrowia publicznego; ECDC będzie głównym źródłem informacji naukowej oraz porad w zakresie chorób zakaźnych dla Komisji, Parlamentu Europejskiego, państw członkowskich i ich obywateli”. |
| - Prime repository for scientific advice on infectious diseases | - główne repozytorium doradztwa naukowego w dziedzinie chorób zakaźnych; |
| Building on an earlier pilot study, ECDC’s preparation for the BCoDE (Present and Future Burden of Communicable Disease in Europe)project is aimed at developing a methodology, measure and report on the current and future burden of communicable diseases in EU and EEA/ EFTA countries. | W oparciu o wcześniejsze badanie pilotażowe przygotowania ECDC do projektu BCoDE („Obecne i przyszłe problemy powodowane przez choroby zakaźne w Europie”) mają na celu opracowanie metodologii, środków i sprawozdania w zakresie obecnych i przyszłych problemów powodowanych przez choroby zakaźne w UE i państwach EOG/EFTA. |
| vector expansion due to warmer temperatures increases the risks from diseases such as Chikungunya, Dengue and Tick-borne Encephalitis (TBE). | ekspansja wektora (organizmu przenoszącego zakaźne drobnoustroje) spowodowana wyższymi temperaturami zwiększa ryzyko zachorowań na takie choroby, jak gorączka chikungunya, denga i odkleszczowe zapalenie mózgu. |
| Building on an earlier pilot study, ECDC’s preparation for the BCoDE (Present and Future Burden of Communicable Disease in Europe) project is aimed at developing a methodology, measure and report on the current and future burden of communicable diseases in EU and EEA/ EFTA countries. | W oparciu o wcześniejsze badanie pilotażowe, przygotowania ECDC do projektu Obecne i przyszłe problemy powodowane przez choroby zakaźne w Europie mają na celu opracowanie metodologii, środka i sprawozdania w zakresie obecnych i przyszłych problemów powodowanych przez choroby zakaźne w UE i krajach EOG/EFTA. |
| It will look at as many of the 49 infectious diseases listed in the Decision 2119/98 as is feasible and possibly other conditions and health issues. | W projekcie uwzględnionych zostanie możliwie jak najwięcej spośród 49 chorób zakaźnych wymienionych w decyzji 2119/98; być może jego zakres obejmie również inne stany chorobowe i problemy zdrowotne. |
| Prime repository for scientific advice on infectious diseases | Prowadzenie głównego repozytorium doradztwa naukowego w dziedzinie chorób zakaźnych |
| A key task of ECDC is to strengthen the microbiological laboratory support for infectious diseases prevention and control in EU. | Kluczowym zadaniem ECDC jest wzmacnianie wsparcia dla laboratoriów mikrobiologicznych w celu zapobiegania chorobom zakaźnym i ich kontroli w UE. |
| The ECDC will organize in 2009 together with WHO-GSS, an advanced workshop for EU MS, EEA/EFTA and candidate countries on detection surveillance and response to foodborne diseases. | W 2009 r. ECDC zorganizuje wraz z siecią GSS Światowej Organizacji Zdrowia zaawansowane warsztaty dla państw członkowskich UE, EOG/EFTA i krajów kandydujących na temat wykrywania, nadzoru i reagowania na choroby przenoszone przez żywność. |
| Diseases and conditions | Choroby i zaburzenia |
| One of the main tasks of health education is to inform about lifestyles and behaviours that prevent people from various diseases. | Jednym z głównych zadań edukacji zdrowotnej jest rozpowszechnianie informacji na temat stylu życia i zachowań, dzięki którym zapobiega się różnym chorobom. |
| Initiatives can either focus on improving existing medical problems or preventative education (e.g. prevent people from acquiring various diseases or guide them on how to live with a disease), in any combination of planned learning activities. | Inicjatywy edukacyjne mogą się koncentrować na poprawieniu sytuacji związanejz istniejącymi problemami medycznymi lub mieć charakter zapobiegawczy (np. dotyczyć profilaktyki różnych chorób lub porad na temat życia z istniejącą chorobą) i obejmować zaplanowane programy nauczania. |
| Surveillance is essential to understanding the epidemiology of infectious diseases. | W zrozumieniu epidemiologii chorób zakaźnych niezbędny jest nadzór. |
| Tick-borne diseases | Choroby przenoszone przez kleszcze |
| Immunisations have lead to the control and elimination of diseases in Europe that in the past caused death and disability for millions of people. | W Europie szczepienia doprowadziły do kontroli i wyeliminowania chorób, które w przeszłości powodowały śmierć i inwalidztwo u milionów osób. |
| Numerous theories have been developed in recent years to explain the relationship between climate change and infectious diseases: | W ostatnich latach opracowano liczne teorie mające na celu wyjaśnienie związków pomiędzy zmianą klimatu i występowaniem chorób zakaźnych. |
| The relationship between climate change and infectious diseases in Europe thus calls for careful assessment and analysis In this Review we look at the evidence for climate-related changes in infectious disease incidence, distribution, localised outbreaks, and potential for the establishment of tropical vector species in Europe. | W związku z tym zależność pomiędzy zmianą klimatu i rozwojem chorób zakaźnych w Europie należy poddać dokładnej ocenie i analizie. W niniejszym przeglądzie przyjrzymy się danym na temat związanych z klimatem zmian częstości występowania epidemii chorób zakaźnych, ich rozpowszechnienia i lokalizacji, a także możliwości pojawienia się wektorów chorób tropikalnych w Europie. |
| Merging, integrating, and analysing such data will advance our understanding of the relationship between climate change and infectious diseases in Europe and inform public health action, summarized. | Łączenie, integrowanie i analiza takich danych zwiększają naszą wiedzę na temat związków pomiędzy zmianą klimatu i występowaniem chorób zakaźnych w Europie, a ich podsumowanie zostanie wykorzystane w działaniach na rzecz zdrowia publicznego. |
| Semenza JC, Menne B. Climate Change and Infectious Diseases in Europe. | J.C. Semenza, B. Menne. Climate Change and Infectious Diseases in Europe [Zmiana klimatu a choroby zakaźne w Europie]. |
| The impact on public health from climate change may be far reaching and include deaths and hospitalizations due to heat waves; hypothermia from blizzards; injuries and death from flooding; and potential shifts in the transmission ranges of vector-borne diseases such as hantavirus, West Nile virus, tick-borne encephalitis, Lyme disease, Malaria and Dengue. | Zmiana klimatu może wywierać dalekosiężny wpływ na zdrowie publiczne i powodować m.in. zgony i hospitalizacje wskutek uderzeń wysokich temperatur, hipotermię wskutek zamieci śnieżnych, urazy i zgony wskutek powodzi oraz potencjalne zmiany zasięgu transmisji chorób i wirusów przenoszonych drogą wektorową, m.in. hantawirusa, wirusa Zachodniego Nilu, odkleszczowego zapalenia mózgu, choroby z Lyme, malarii i gorączki denga. |
| Climate change and communicable diseases | Zmiana klimatu a choroby zakaźne |
| Climate change may also alter the distribution and transmission of communicable diseases principally through impacting disease pathogens directly; through impacting the distribution of vectors which may carry diseases; or through impacting human behaviours leading to changing patterns of exposure to infectious diseases (e.g. increased time spent outdoors in woodlands where ticks live). | Zmiana klimatu może także wpłynąć na zmianę rozpowszechnienia i transmisji chorób zakaźnych, głównie za sprawą bezpośredniego wpływu na organizmy chorobotwórcze, na rozpowszechnienie wektorów przenoszących choroby oraz na zachowania ludzi prowadzące do zmian ekspozycji na choroby zakaźne (np. zwiększenie ilości czasu spędzanego poza domem na obszarach leśnych, na których występują kleszcze). |
| Vector-borne diseases are transmitted by arthropods such as ticks (e.g. tick-borne encephalitis (TBE), Lyme disease), mosquitoes (e.g. Chikungunya fever, Dengue fever), or sandflies (e.g. visceral leishmaniasis). | W transmisji chorób przenoszonych drogą wektorową uczestniczą stawonogi, w tym kleszcze (powodujące np. odkleszczowe zapalenie mózgu, chorobę z Lyme), komary (powodujące np. gorączkę Chikungunya, gorączkę denga) lub muchy piaskowe (powodujące np. leiszmaniozę trzewną). |
| Climatic changes, such as hotter and longer summers, warmer winters, and/or increased annual rainfalls could enable these organisms to shift their habitats, potentially introducing diseases to areas previously unfamiliar with them. | Zmiany klimatu, takie jak gorętsze i dłuższe lato, cieplejsze zimy i/lub zwiększenie ilości opadów rocznych mogą umożliwić tym organizmom zmianę rejonów zamieszkiwania i powodować występowanie chorób na nowych obszarach. |
| Meanwhile, food-borne diseases like salmonellosis have been observed to be highly temperature sensitive, meaning that increased annual average temperatures could have important effects on food safety. | Z kolei w przypadku zakażeń pokarmowych w rodzaju salmonellozy zaobserwowano wysoką wrażliwość na temperaturę, co oznacza, że wzrost średnich temperatur rocznych może mieć istotny wpływ na bezpieczeństwo produktów żywnościowych. |
| Thus water-borne diseases , such as those caused by Cryptosporidium in drinking water and Vibrio bacteria in bathing water, need to be further examined for their potential links to climate change, along with air-borne diseases and rodent-borne diseases . | Oprócz badań nad chorobami przenoszonymi drogą powietrzną i chorobami przenoszonymi przez gryzonie należy zatem prowadzić dalsze badania dotyczące chorób przenoszonych przez wodę (powodowanych np. przez pierwotniaki Cryptosporidium znajdujące się w wodzie pitnej i bakterie Vibrio występujące w wodzie przeznaczonej do mycia) pod kątem ich potencjalnego związku ze zmianą klimatu. |
| Thus one important area of ECDC activity is to further quantify and examine the links between climate change and other determinants of communicable diseases. | W związku z tym jednym z ważnych obszarów działań ECDC jest dalsze badanie i ilościowe określenie powiązań zmiany klimatu z innymi czynnikami determinującymi występowanie chorób zakaźnych. |
| To address this shortcoming ECDC is exploring the development of the European Environment and Epidemiology Network (E3) that could link climatic/environmental and infectious disease data in order to strengthen European capacity in forecasting, monitoring and responding to the threats posed by new and emerging diseases. | W celu rozwiązania tego problemu ECDC bada możliwość rozwoju europejskiej sieci ds. środowiska i epidemiologii (E3), która mogłaby łączyć dane klimatyczne/środowiskowe i dane dotyczące chorób zakaźnych w celu zwiększenia w Europie możliwości przewidywania i monitorowania zagrożeń związanych z nowymi chorobami oraz reagowania na nie. |
| There are several different hantaviruses, with a different geographical distribution and causing different clinical diseases. | Istnieje kilka odrębnych rodzajów hantawirusów, które występują w odmiennych regionach geograficznych i powodują różne objawy kliniczne. |
| Although they are widely distributed throughout the world, the species and associated human clinical diseases vary depending on the geographical locations. | Choć riketsjozy są rozpowszechnione na świecie, gatunki bakterii i związane z nimi objawy kliniczne występujące u ludzi różnią się w zależności od położenia geograficznego. |
| Like other tick-borne infectious diseases, TBE can be prevented by using insect repellents and protective clothing to prevent tick bites. | Podobnie jak w przypadku innych chorób zakaźnych przenoszonych przez kleszcze, TBE można zapobiegać poprzez stosowanie środków odstraszających owady i zakładanie odzieży ochronnej w celu zabezpieczenia się przed ukąszeniem przez kleszcze. |
| Infectious diseases control relies on laboratory diagnostics. | Kontrola chorób zakaźnych opiera się na diagnostyce laboratoryjnej. |
| With continued advancements in technology and applications to public health, molecular typing will offer new insights into dynamics of infectious diseases. | Dzięki stałym postępom technologicznym i zastosowaniu typowania molekularnego w dziedzinie zdrowia publicznego uzyska się nową wiedzę na temat dynamiki chorób zakaźnych. |
| A number of diseases are included under the heading “viral haemorrhagic fevers” (VHFs), with differences in type of virus, geographical distribution, incidence, reservoir, way of transmission and clinical symptoms. | Nazwą „wirusowe gorączki krwotoczne” (VHF) określa się szereg chorób, które różnią się typem wirusa, dystrybucją geograficzną, częstością występowania, organizmami rezerwuarowymi, sposobami przenoszenia i objawami klinicznymi. |
