| Source | Target | | HIV is spread by sexual contact with an infected person, by sharing needles or syringes (primarily for drug injection) with someone who is infected, or, less commonly (and now very rarely in countries where blood is screened for HIV antibodies), through transfusions of infected blood or blood clotting factors. | Wirus HIV przenoszony jest przez kontakty płciowe z zakażoną osobą, używanie wraz z zakażoną osobą wspólnych igieł lub strzykawek (głównie w celu wstrzykiwania narkotyków) lub – rzadziej (a obecnie bardzo rzadko w krajach, gdzie prowadzi się badania przesiewowe krwi pod kątem przeciwciał skierowanych przeciwko HIV) – przez przetoczenie zakażonych czynników krzepnięcia krwi albo samej krwi. |
| However, intolerance to side effects and appearance of resistant strains remain causes for concern. | Nadal jednak istnieją obawy związane z nietolerancją działań niepożądanych oraz pojawianiem się szczepów opornych. |
| They are also an essential tool for modern medicine and common procedures such as transplants, chemotherapy for cancer and even orthopaedic surgery could not be performed without the availability of potent antibiotics. | Antybiotyki są także podstawowym środkiem stosowanym w nowoczesnej medycynie i powszechnie wykonywanych zabiegach, takich jak transplantacje, chemioterapia nowotworów, a nawet zabiegi ortopedyczne, których przeprowadzenie nie byłoby możliwe bez dostępności silnych antybiotyków. |
| Antibiotics are often unnecessarily prescribed for viral infections, against which they have no effect. | Są one często niepotrzebnie przepisywane w zakażeniach wirusowych, w których nie wykazują żadnego działania. |
| Similarly when diagnoses are not accurately made, more often than not, broad-spectrum antibiotics, i.e. antibiotics that kill a large proportion of various bacteria and not only the bacteria responsible for the disease, are prescribed because the micro-organism responsible for the infection is not known. | Ponadto w przypadku niedokładnego rozpoznania nierzadko przepisywane są antybiotyki o szerokim spektrum działania – tj. antybiotyki, które zabijają wiele różnych bakterii, a nie tylko bakterie odpowiedzialne za wywołanie danej choroby – gdyż nie jest znany mikroorganizm odpowiedzialny za zakażenie. |
| Reservoirs are grass-eating animals, and the spores can survive in the environment for decades. | Ich rezerwuarem są zwierzęta żywiące się trawą, a zarodniki mogą przeżywać w środowisku przez dziesięciolecia. |
| Clinical presentations include skin anthrax, lung anthrax, (with 75% death rate) and gastrointestinal forms (that may progress to blood infection and death). | Do objawów klinicznych należą: wąglik skórny, wąglik płucny (obarczony 75-procentowym wskaźnikiem śmiertelności) oraz postacie pokarmowe (które mogą przechodzić w zakażenie krwi i prowadzić do zgonu). |
| The agent was not confirmed, but a preparedness and response programme for attacks by biological and chemical agents (BICHAT) was developed in 2002 by the European Commission. | Zagrożenia nie stwierdzono, lecz w 2002 r. Komisja Europejska opracowała program gotowości i reakcji na ataki z zastosowaniem czynników biologicznych i chemicznych (BICHAT). |
| This A/H5N1 group has shown itself to be unusually stable for an avian influenza strain and has spread among birds in two waves, the second of which took it out of south and south-east Asia to Europe and Africa through migratory birds and trade. | Wykazano, że sama grupa A/H5N1 jest niezwykle stabilna, jak na szczep grypy ptasiej oraz że szerzyła się ona wśród ptaków w dwóch falach, z których druga przedostała się z Azji Południowo-Wschodniej do Europy i Afryki z ptactwem migrującym oraz drogami handlowymi. |
| Food botulism is the dominating form of the disease, and paralytic symptoms generally appear after an incubation period of 12–36 hours (up to several days) after consumption of the toxin-containing food. | Dominującą postać choroby stanowi tzw. zatrucie jadem kiełbasianym, a objawy porażenne występują zazwyczaj po okresie inkubacji trwającym 12– 36 godzin (do kilku dni) od chwili spożycia pokarmu zawierającego toksynę. |
| The common reservoirs for Brucella bacteria that may infect humans are cattle, dogs, sheep, goats, and pigs. | Częstymi rezerwuarami bakterii Brucella, które mogą powodować zakażenia u ludzi, są bydło, psy, owce, kozy i świnie. |
| Usually, symptoms last for a few days and the disease is self-limiting but occasionally they will persist and result in hospitalisation. | Objawy trwają zwykle kilka dni, a choroba ma charakter samoograniczający, lecz czasem mogą się one utrzymywać przez dłuższy czas i wymagać hospitalizacji. |
| CCHF virus is widespread and evidence for the virus has been found among ticks in Africa, Asia, the Middle East and Eastern Europe. | Wirus CCHF jest mocno rozpowszechniony i wykryto go u kleszczy w Afryce, Azji, na Bliskim Wschodzie i w Europie Wschodniej. |
| Humans are the only relevant reservoir, even though Vibrios can survive for a long time in coastal waters contaminated by human excreta. | Ludzie są jedynym istotnym rezerwuarem, mimo że przecinkowce mogą przeżywać przez długi czas w wodach przybrzeżnych zanieczyszczonych odchodami ludzkimi. |
| The disease has not been endemic in Europe for a long time, and thanks to high hygiene standards the potential for imported cases to generate further ones is low. | W Europie choroba już od dawna nie ma charakteru endemicznego, a dzięki wysokim standardom higieny ryzyko występowania „importowanych” przypadków, które mogłyby powodować dalsze zachorowania, jest niskie. |
| Cryptosporidium eggs (oocysts) can survive for months in moist soil or water and survive harsh environmental conditions (e.g. heat, cold, droughts) for extended periods of time. | Jaja (oocysty) Cryptosporidium mogą przeżyć wiele miesięcy w wilgotnej glebie lub wodzie i są w stanie przetrwać przez dłuższy czas nawet w skrajnych warunkach środowiskowych (np. w wysokich lub niskich temperaturach i podczas suszy). |
| Current scientific evidence shows that sequential infection increases the risk of a severe form of the infection with bleedings - dengue hemorrhagic fever. | Aktualne dane naukowe wskazują na to, że powtarzające się zakażenia zwiększają ryzyko ciężkiej postaci zakażenia z krwawieniami – gorączki krwotocznej denga. |
| No specific treatment or vaccine exists for dengue, and general intensive care is often needed. | Nie istnieje swoiste leczenie ani szczepionka przeciwko tej chorobie, która często wymaga intensywnej opieki ogólnej. |
| No treatment or vaccine is available for either disease. | Nie jest dostępne leczenie ani szczepienie przeciwko żadnej z tych dwóch chorób. |
| The lung form is restricted to northern countries, where foxes abound. | Postać płucna jest ograniczona do krajów północnych, gdzie występuje duża liczebność lisów. |
| Giardia cysts can survive for extended periods of time in the environment and chlorination of water alone cannot inactivate them. | Torbiele lamblii mogą przeżywać przez dłuższy czasw środowisku, a samo chlorowanie wody nie powoduje ich unieszkodliwienia. |
| Read more about gonorrhoea in the factsheet for general public. | Więcej informacji na temat rzeżączki zawiera zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa. |
| The latter are further classified into serotypes, with the Haemophilus influenzae serotype b being the most pathogenic for humans, responsible for respiratory infections, ocular infection, sepsis and meningitis. | W przypadku szczepów wytwarzających otoczkę wyróżnia się następnie serotypy, z których serotyp b jest najbardziej patogenny dla człowieka i powoduje infekcje układu oddechowego, zakażenie oka, posocznicę i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. |
| Cases with jaundice, more common in adults, present with this symptom and also general symptoms (fever, loss of appetite, nausea, vomiting, etc.) which may last for several weeks. | W przypadkach przebiegających z żółtaczką, częstszych u osób dorosłych, występują także objawy ogólne (gorączka, utrata apetytu, nudności, wymioty itp.), które mogą się utrzymywać przez szereg tygodni. |
| Patients are infectious from two weeks before the onset of symptoms and may continue to be infectious for one week or more after. | Pacjenci zakażają inne osoby od dwóch tygodni po wystąpieniu objawów; zakaźność może się utrzymywać przez tydzień lub dłużej. |
| Moreover, they act as a reservoir for continuing disease transmission. | Co więcej, osoby te przyczyniają się do dalszego rozprzestrzeniania się choroby. |
| In recent years, increasing numbers of drugs are becoming available for treatment of chronic infection. | W ostatnich latach dostępna jest coraz większa liczba leków przeznaczonych do terapii zakażeń przewlekłych. |
| For infants and children, the main source of infection is mother-to-child transmission and transmission from infected members within the household. | W przypadku niemowląt i dzieci głównym źródłem zakażenia jest przeniesienie choroby z matki na dziecko oraz przeniesienie choroby z zakażonych członków rodziny w gospodarstwie domowym. |
| Preventive measures include providing appropriate information for consumers on how to minimise the risk of ingesting food contaminated by Listeria. | Obejmują one przekazywanie konsumentom odpowiednich informacji na temat ograniczenia do minimum ryzyka spożycia pokarmów skażonych bakteriami Listeria. |
| Several drugs are available for both treatment and prophylaxis. | Zarówno do leczenia tej choroby, jak i zapobiegania jej dostępnych jest wiele leków. |
| With global climate change, the potential for the reappearance of malaria in countries where it was previously eradicated is a growing concern. | W związku z globalnymi zmianami klimatu coraz większa jest obawa dotycząca możliwości ponownego pojawienia się malarii w krajach, gdzie wcześniej była ona wyeliminowana. |
| The elimination of measles by 2010 (interruption of indigenous measles transmission) is part of the WHO strategic plan for measles and congenital rubella infection in the WHO European Region. | Eliminacja odry do 2010 r. (przerwanie wrodzonego przenoszenia odry) stanowi element strategicznego planu WHO dotyczącego odry i wrodzonych zakażeń różyczką w europejskim regionie WHO. |
| It is carried in the nose, where it can remain for long periods without producing symptoms. | Bakteria ta przebywa w nosie, gdzie może pozostawać przez długi czas bez wywoływania objawów. |
| Following exposure (inhalation of infective droplets) the carrier state may develop and last for some time. | Po ekspozycji (wdychanie zakaźnych kropelek) zarażona osoba może stać się nosicielem i pozostawać nim przez pewien czas. |
| The clinical picture is very serious, and may present as meningitis and severe blood infection. | Obraz kliniczny jest bardzo poważny i może przybierać formę zapalenia opon mózgowych oraz ciężkiego zakażenia krwi. |
| Death is rare but remains as a risk especially for elderly or persons with weakened immune system. | Choroba rzadko prowadzi do zgonu, lecz stanowi istotne ryzyko szczególnie wśród osób starszych lub osób z osłabieniem układu odpornościowego. |
| Sometimes, symptoms can be milder and last for a week but no long-term adverse health effects have been reported. | Czasem objawy mogą być łagodniejsze i utrzymywać się przez tydzień, lecz nie obserwowano długotrwałych niekorzystnych efektów zdrowotnych. |
| It is thought that as animal/bird influenza adapts to humans and becomes transmissible it also loses some of its severity for humans. | Uważa się, że wraz z tym, jak grypa zwierzęca/ptasia dostosowuje się do ludzi i staje się zakaźna, traci ona także nieco swoją zjadliwość dla ludzi. |
| The disease is characterised by a severe cough, sometimes lasting for two months or even longer. | Choroba charakteryzuje się nasilonym kaszlem, czasem utrzymującym się przez dwa miesiące lub nawet dłużej. |
| Healthy carriers probably do not exist, but infected adults, who usually have only mild symptoms, can spread bacteria for weeks. | Zdrowi nosiciele prawdopodobnie nie istnieją, lecz zakażone osoby dorosłe, u których zazwyczaj występują jedynie łagodne objawy, mogą rozsiewać bakterie przez całe tygodnie. |
| Read more about pneumococcal disease in the factsheet for general public and factsheet for health professionals. | Więcej informacji na temat zakażeń pneumokokowych zawierają sekcje zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| Read more about polio in the factsheet for general public and factsheet for health professionals | Więcej informacji na temat zakażeń wirusem polio zawierają sekcje zestaw informacji dla ogółu społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| Six other Lyssaviruses are now recognised, whose potential of giving disease in humans is variable, and for which bats are the reservoir. | Obecnie rozpoznaje się sześć innych wirusów z rodzaju Lyssavirus, których zdolność wywoływania choroby u ludzi jest zmienna i dla których rezerwuarem są nietoperze. |
| Read more about rubella in the factsheet for general public and factsheet for health professionals. | Więcej informacji na temat różyczki zawierają sekcje zestaw informacji dla społeczeństwa oraz zestaw informacji dla pracowników służby zdrowia. |
| An infant infected with rubella during pregnancy can continue to shed the virus for about one year, sometimes longer. | Noworodek zakażony różyczką podczas ciąży może nadal wydalać wirusa przez okres około roku, a czasem dłużej. |
| Various animals (especially poultry, pigs, cattle, and reptiles) can be reservoirs for Salmonella, and humans generally become infected by eating poorly cooked, contaminated food. | Rezerwuar dla bakterii Salmonella mogą stanowić różne zwierzęta (zwłaszcza drób, świnie, bydło i gady), a ludzie zazwyczaj zarażają się, spożywając niedogotowane, skażone pokarmy. |
| Symptoms usually last for a few days. | Objawy zwykle utrzymują się przez kilka dni. |
| Some days later, pneumonia becomes manifest, which in some cases progresses to produce fatal respiratory failure (overall death rate has been about 10%, but exceeded 50% for patients aged over 60 years). | Kilka dni później może wystąpić zapalenie płuc, które w niektórych przypadkach przechodzi w zagrażającą życiu niewydolność oddechową (umieralność ogólna wynosi około 10%, lecz wśród pacjentów w wieku powyżej 60. roku życia przekracza 50%). |
| These findings indicate that the reservoir for this pathogen may include a wide range of animal species. | Wyniki eksperymentu wskazują na to, że rezerwuarem dla tego patogenu może być wiele różnych gatunków zwierząt. |
| Because the viruses causing each year's epidemics are usually similar to the last year's it is possible to produce a vaccine for the coming influenza season with a good chance that it will be protective. | Ze względu na to, że wirusy wywołujące epidemie w danym roku są zazwyczaj podobne do wirusów z roku poprzedniego, istnieje możliwość wyprodukowania szczepionki na nadchodzący sezon grypy z dużym prawdopodobieństwem jej skuteczności. |
| The main reservoirs of the bacterium are herbivores, which harbour the bacteria in their bowels (with no consequences for them) and disseminate the “spore form” of the bacteria in the environment with their faeces. | Głównymi rezerwuarami bakterii są zwierzęta roślinożerne, u których bakterie bytują w jelitach (bez żadnych następstw dla samych zwierząt) i które rozsiewają bakterie w postaci „zarodników” do środowiska z kałem. |
| The Toxoplasma cysts can survive in the environment for a long time, contaminating fruit and vegetables, and cysts in meat remain infective as long as the meat is edible. | Cysty Toxoplasma mogą przeżywać w środowisku przez długi czas, zakażając owoce i warzywa, a cysty w mięsie zachowują właściwości zakaźne przez cały czas, dopóki mięso nadaje się do spożycia. |
| Therefore, TB control relies mainly on the early detection of infectious patients and then consistent treatment for at least six months with a combination of antibiotics. | Dlatego też zwalczanie gruźlicy polega głównie na wczesnym wykrywaniu pacjentów zakażonych, a następnie konsekwentne leczenie przez co najmniej sześć miesięcy skojarzeniem antybiotyków. |
| Tularaemia is a zoonosis (infection that could transmit from animals to humans), caused by the bacterium Francisella tularensis, capable of surviving for weeks at low temperatures in water, moist soil, hay, straw or animal carcasses. | Tularemia jest chorobą przenoszoną odzwierzęcą (zakażeniem, które może zostać przeniesione ze zwierząt na człowieka), wywoływaną przez bakterie Francisella tularensis, zdolne do przeżycia przez szereg tygodni w niskich temperaturach w wodzie, wilgotnej glebie, sianie, słomie lub padlinie zwierząt. |
| Humans are the only reservoir for Salmonella typhi (which is the most serious), whereas Salmonella paratyphi also has animal reservoirs. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii Salmonella typhi (które wywołują najcięższe zakażenia), a Salmonella paratyphi występuje także w rezerwuarach zwierzęcych. |
| Humans can carry the bacteria in the gut for very long times (chronic carriers), and transmit the bacteria to other persons (either directly or via food or water contamination). | Ludzie mogą być nosicielami bakterii w jelicie przez bardzo długi czas (nosicielstwo przewlekłe), a także przenosić bakterię na inne osoby (bezpośrednio lub przez skażone pokarmy lub wodę). |
| Variant Creutzfeldt-Jakob disease (vCJD) is a fatal form of “human spongiform encephalopathy” (prion disease), which was first recognised in 1996 in the UK. | Choroba Creutzfeldta-Jakoba (vCJD) jest śmiertelną postacią „ludzkiej encefalopatii gąbczastej” (choroby wywoływanej przez priony), która została rozpoznana po raz pierwszy w 1996 r. w Wielkiej Brytanii. |
| In developing countries money shortage and poor socio-economic situation are the main reasons for low vaccination coverage. | W krajach rozwijających się niedobory finansowe oraz zła sytuacja społeczno-gospodarcza są głównymi przyczynami ograniczonejliczby szczepień. |
| Fortunately most of these viruses do not transmit easily (with the exception of yellow fever virus and Dengue virus which are spread through infected mosquitoes). | Na szczęście większość tych wirusów nie przenosi się łatwo (z wyjątkiem wirusa żółtej febry i wirusa Denga, które są przenoszone przez zakażone komary). |
| Both infections respond well to antibiotics, but untreated symptoms of abdominal pain may last for a long while. | Oba zakażenia dobrze reagują na leczenie antybiotykami, lecz bez leczenia ból brzucha może się długo utrzymywać. |
