| Source | Target | | subkonto (indywidualne konto ubezpieczonego w ZUS dla osób, które są członkami otwartych funduszy emerytalnych, oraz dla osób, które po 31 stycznia 2014 r. nie zdecydowały się na zawarcie umowy z OFE; środki na subkoncie podlegają dziedziczeniu oraz podziałowi, np. w wyniku rozwodu) | Unterkonto, Subkonto (individuelles ZUS-Konto für Personen, die Mitglieder eines Offenen Pensionsfonds (OFE) sind und für diejenigen, die nach dem 31. Januar 2014 sich nicht entschieden haben, eine Vereinbarung mit einem Pensionsfonds abzuschließen; die Mittel auf dem Subkonto sind vererbbar oder teilbar z.B. als Folge einer Scheidung) |
| świadczenie dla deportowanych (rodzaj świadczenia pieniężnego przysługującego dodatkowo do świadczeń emerytalno-rentowych osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR) | Leistung für Deportierte (eine Geldleistungsart, die Personen zusätzlich zu einer Rente gewährt wird, die Zwangsarbeit geleistet haben sowie Gefangene in Arbeitslagern des Dritten Reiches und der UdSSR waren) |
| świadczenie przedemerytalne (świadczenie przysługujące osobie posiadającej status bezrobotnego, która spełniła warunki dotyczące m.in. Trybu rozwiązania stosunku pracy, wieku, oraz okresów składkowych i nieskładkowych) | Vorruhestandsleistung (eine Leistung, die einer Person zusteht, die den Status eines Arbeitslosen hat, die die Bedingung eines aufgelösten Arbeitsverhältnisses, des Alters und die von beitragspflichtigen und beitragsfreien Zeiten erfüllt) |
| świadczenie rehabilitacyjne (świadczenie pieniężne przysługujące osobom, które po wyczerpaniu zasiłku chorobowego są nadal niezdolne do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie tej zdolności w okresie do 12 miesięcy) | Rehabilitationsleistung (eine Geldleistung, die denen zusteht, die nach dem Auslaufen des Krankengeldes noch immer nicht in der Lage sind, zu arbeiten und eine weitere Behandlung oder eine therapeutische Rehabilitation, die Prognose auf eine Wiederherstellung der Arbeitsfähigkeit in einem Zeitraum von bis zu 12 Monaten erlauben) |
| świadczenie w drodze wyjątku (przyznawane w szczególnym trybie ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków do uzyskania emerytury lub renty, nie mogą – ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek – podjąć pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania) | Ausnahmeleistung (diese wird in einem besonderes Verfahren dem Versicherten sowie den anderen Familienmitgliedern gewährt, die aufgrund von besonderen Umstände nicht die Voraussetzungen für eine Rente erfüllen, sie können entweder wegen einer völligen Arbeitsunfähigkeit oder wegen ihres Altes, keine Arbeit mehr aufzunehmen oder können durch eine andere Aktivität ihren Lebensunterhalt nicht mehr decken) |
| świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego (rodzaj świadczenia dla osób, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych oraz dla innych osób uprawnionych, które nie posiadają prawa do żadnych świadczeń emerytalno-rentowych, nie osiągają żadnych dochodów objętych składką na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz osiągnęły wymagany wiek). | Leistung in der Höhe des Kombattantenzuschlages (eine Leistungsart für Personen, die an Kriegen, Waffengängen und nationalen Aufständen teilgenommen haben und für andere berechtigten Personen, die keinen Anspruch auf eine Rentenleistung haben, die kein sozialversicherungspflichtiges Einkommen erzielen und die das erforderliche Alter erreicht haben) |
| świadczenie zaliczkowe (świadczenie przyznawane osobom, które spełniają warunki do uzyskania prawa do emerytury lub renty, lecz nie przedłożyły wystarczających dokumentów do ustalenia ich wysokości) | als Vorschuss gewährte Leistung (eine Leistungen, die Personen gewährt wird, die die Bedingungen für einen Rentenanspruch erfüllen, die aber noch nicht die nötigen Dokumente für die Feststellung der Rentenhöhe vorgelegt haben) |
| System Elektronicznej Wymiany Informacji dotyczących Zabezpieczenia Społecznego (EESSI; system informatyczny przyspieszający i ułatwiający wymianę informacji między urzędami ds. zabezpieczenia społecznego w krajach UE oraz zwiększający jej bezpieczeństwo) | elektronischer Austausch von Informationen zur sozialen Sicherheit (EESSI; ein IT-System für einen schnellen und einfachen Informationsaustausch zwischen Ämtern, die in den EU-Staaten für die soziale Sicherheit verantwortlich sind sowie zur Erhöhung der Datensicherheit) |
| system specjalny dla urzędników służby cywilnej (każdy system zabezpieczenia społecznego, który różni się od powszechnego systemu stosowanego do pracowników najemnych w danym państwie członkowskim i któremu podlegają bezpośrednio wszystkie lub niektóre kategorie urzędników służby cywilnej lub osób traktowanych na równi z nimi) | Sondersystem für Beamte (jedes System der sozialen Sicherheit, das sich von dem allgemeinen System unterscheidet, das für Arbeitnehmer in einem EU-Staat in bestimmten Kategorien gilt und dem direkt alle oder einige Beamte oder ihnen gleichgestellte Personen unterstellt sind) |
| tablica średniego dalszego trwania życia (zbiór danych statystycznych określających średnią liczbę miesięcy życia, jaka pozostała osobie w danym wieku, uwzględniana przy obliczaniu emerytury ustalanej według nowych zasad) | Tabelle der durchschnittlichen Lebenserwartung (eine Sammlung von statistischen Daten zur Bestimmung der durchschnittlichen Anzahl der Lebensmonate, die einer Person in einem bestimmten Alter noch bleibt, diese wird bei der Rentenberechnung nach den neuen Regeln berücksichtigt) |
| transfer wypłaty świadczenia (przekazywanie świadczenia w niezmienionej wysokości i trybie osobie do niego uprawnionej, która przebywa lub mieszka w innym państwie członkowskim niż państwo, które jest zobowiązane do wypłaty świadczenia) | Leistungszahlungstransfer (eine Übertragung von Leistungen in gleicher Höhe, Art und Weise, an eine autorisierte Person, die sich in einem anderen EU-Mitgliedstaat aufhält oder lebt als dem Staat, der verpflichtet ist, diese Leistungen zu erbringen) |
| trzydziestokrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej | das Dreißigfache eines prognostizierten durchschnittlichen Monatsgehalts in der Volkswirtschaft |
| tymczasowe określenie ustawodawstwa właściwego (ustalane w stosunku do osób normalnie zatrudnionych i/lub prowadzących działalność w dwóch lub w kilku państwach członkowskich przez instytucję państwa zamieszkania, potwierdzane przez instytucje pozostałych państw) | vorläufige Bestimmung der anzuwendenden Rechtsvorschriften (in Bezug auf Personen, die normal beschäftigt sind und/oder die in zwei oder mehreren EU-Mitgliedstaaten ein Gewerbe bestreiben, dieses wird durch eine Behörde und von den Institutionen in den restlichen Ländern bestätigt) |
| tytuł ubezpieczenia (okoliczność, która powoduje konieczność ubezpieczenia społecznego; w kontaktach z ZUS określany za pomocą specjalnego kodu) | Versicherungstitel (ein Umstand, der es erforderlich macht, eine Sozialversicherung zu haben; beim Umgang mit der ZUS wird dieser mit der Hilfe eines speziellen Codes ausgedrückt) |
| tytuł wykonawczy (wystawiony przez wierzyciela, jakim może być np. ZUS, jest podstawą prowadzenia postępowania egzekucyjnego przez organ egzekucyjny) | Vollstreckungstitel (ausgestellt durch einen Gläubiger, dieser kann z.B. die ZUS sein, dieser Titel ist die Basis für ein Vollstreckungsverfahren durch ein Vollsteckungsorgan) |
| ubezpieczenie chorobowe (w Polsce: jego podstawowym zadaniem jest ochrona finansowa osób nim objętych w razie choroby lub macierzyństwa) | Krankenversicherung (in Polen: ihre Hauptaufgabe ist es, die von ihr versicherten Personen in Fall einer Krankheit oder einer Mutterschaft finanziell zu schützen) |
| ubezpieczenie emerytalne (w Polsce: ochrona osoby ubezpieczonej przed ryzykiem starości) | Rentenversicherung (in Polen: der Schutz einer versicherten Person gegen das Risiko im Alter) |
| ubezpieczenie wypadkowe (daje prawo do świadczeń w razie utraty zdolności do pracy w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej) | Unfallversicherung (Anrecht auf Leistungen bei einer Erwerbsunfähigkeit aufgrund eines Arbeitsunfalls oder Berufskrankheit) |
| ubezpieczenie zdrowotne (prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej, realizowane przez objęcie ubezpieczeniem w Narodowym Funduszu Zdrowia) | Krankenversicherung (das Recht auf eine kostenlose Gesundheitsversorgung, der Versicherungsschutz wird durch den Nationalen Gesundheitsfond NFZ implementiert) |
| uprawnienia do świadczenia | Anspruch auf eine Leistung |
| urlop macierzyński (w Polsce: urlop przysługujący pracownicy po urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie dziecka; część urlopu może wykorzystać także pracownik-ojciec dziecka) | Mutterschaftsurlaub (in Polen: ein Urlaub, der der Arbeitnehmerin nach der Geburt oder der Aufnahme eines Kindes zusteht, einen Teil des Urlaub kann auch der Kindsvater nehmen) |
| urlop wychowawczy (w Polsce urlop udzielany w celu umożliwienia pracownikowi sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem; zachowuje uprawnienia pracownicze, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia) | Erziehungsurlaub (in Polen: ein Urlaub, der gewährt wird, um es dem Arbeitnehmer/der Arbeitnehmerin zu ermöglichen, eine persönliche Betreuung eines Kind vorzunehmen; dabei bewahrt er/sie die Arbeitnehmerrechte, mit Ausnahme des Rechts auf eine Vergütung) |
| urzędowe poświadczenie doręczenia (UPD; dokument elektroniczny wysyłany przez podmiot administracji publicznej, potwierdzający, że został doręczony dokument elektroniczny) | amtliche Bescheinigung über eine Postzustellung (UPD; ein elektronisches Dokument, das von der öffentlichen Verwaltung als Eingangsbestätigungen eines elektronischen Dokuments ausgestellt wird) |
| urzędowe poświadczenie przedłożenia (UPP; dokument elektroniczny wydawany przez podmiot administracji publicznej jako poświadczenie złożenia dokumentu elektronicznego) | amtliche Bestätigung einer Vorlage (UPP; ein elektronisches Dokument, das von der öffentlichen Verwaltung ausgestellt wird und zwar als Bestätigung, dass ein elektronischen Dokument eingereicht wurde) |
| ustawodawstwo właściwe (ustawodawstwo tego kraju, któremu podlega ubezpieczony pracujący lub prowadzący firmę w jednym lub wielu państwach UE, EOG lub Szwajcarii) | anwendbare Gesetzgebung (die Gesetzesgebung des Landes, dem der versicherte Arbeitnehmer oder Firmenleiter unterliegen und das in einem oder mehreren EU-Staaten, EWR oder der Schweiz) |
| waloryzacja (zwiększenie wartości pieniężnej świadczenia w celu utrzymania jego realnej wartości na niezmienionym poziomie) | Anhebung/Valorisation (Erhöhung der Geldleistung um den Realwert bzw. die Kaufkraft auf einem gleichen Niveau zu halten) |
| warunki nabycia prawa do emerytury/renty (określone w odpowiednich przepisach prawnych) | Anspruchsvoraussetzungen für eine Alters-, Invaliditätsrente (in einschlägigen Gesetzen festgelegt) |
| warunki szczególne (warunki pracy o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości) | Sonderbedingungen (Arbeitsbedingungen mit einer erheblichen Gefahr für die Gesundheit sowie einer signifikanten Beeinträchtigung) |
| wezwanie do złożenia oświadczenia o stosunkach majątkowych istniejących między ubezpieczonym a jego współmałżonkiem | Aufforderung zur Abgabe einer Bescheinigung über die Vermögensverhältnisse zwischen dem Versicherten und seinem Ehepartner |
| władza właściwa/właściwa władza (instytucja odpowiednia do zajęcia się daną sprawą) | zuständige Behörde (die verantwortliche Institution, um sich mit einer vorliegenden Angelegenheit zu befassen) |
| właściwość miejscowa (posiadanie kompetencji przez daną instytucję do rozstrzygnięcia danej sprawy) | örtliche Zuständigkeit, Gerichtsstand (die Zuständigkeit einer gegebenen Institution zur Entscheidung einer vorliegenden Angelegenheit) |
| wniesienie sprzeciwu (sprzeciw; środek odwoławczy od orzeczenia lekarza orzecznika, przysługujący osobie, w odniesieniu do której wydano orzeczenie; skutkuje przekazaniem sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską) | Einspruch einlegen (Einwand, ein Mittel gegen ein Urteil eines medizinischen Sachverständigen vorgehen zu können, dies steht einer Person zu, deren Begehr stattgegeben wurde, es bewirkt die Übertragung der Angelegenheit an die Ärztekommission) |
| wycofanie wniosku (np. o emeryturę) | einen Antrag zurückziehen (z.B. auf Altersrente) |
| wyjaśnienie ostatniej okoliczności (niezbędne do wydania decyzji rozstrzygającej ostatnią kwestię konieczną do ustalenia uprawnień (braku uprawnień) do świadczenia lub jego wysokości) | Klärung der letzten Umständen (erforderlich um eine endgültige Entscheidung über die letzte, notwendige Frage zur Feststellung eines Anspruchs (bzw. Fehlen eines Anspruchs) festzustellen oder die Leistungshöhe) |
| wynagrodzenie chorobowe (w Polsce: przysługujące za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, wypłacane przez pracodawcę, łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku osób, które ukończyły 50 rok życia – łącznie do 14 dni w roku kalendarzowym) | Krankengeld (in Polen: gewährt für die Dauer einer Arbeitsunfähigkeit aufgrund einer Krankheit, vom Arbeitgeber bezahlt, einschließlich bis zu 33 Tagen pro Kalenderjahr, und im Fall einer Person über 50 Jahre – insgesamt nur 14 Tage pro Kalenderjahr) |
| wznowienie postępowania (w celu ponownego rozpatrzenia wydanej decyzji) | Verfahrenswiederaufnahme (um eine gefällte Entscheidung neu aufzurollen) |
| zabezpieczenie należności (przez ustanowienie hipoteki na nieruchomości dłużnika lub zastawu skarbowego na rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych) | Forderungssicherung (durch die Einrichtung einer Hypothek auf eine Immobilie seitens des Schulders oder durch ein Steuerpfandrecht an beweglichen Sachen sowie durch übertragbare Eigentumsrechte) |
| zarządzanie procesowe (usystematyzowane działania związane z planowaniem i monitorowaniem procesów w organizacji, prowadzone tak, by zrealizować jej cele) | Prozessmanagement (systematische Handlungen in Zusammenhang mit der Planung und dem Monitoring von Prozessen innerhalb einer Organisation, um ihre Ziele zu erreichen) |
| zarzut wadliwości orzeczenia (zgłoszenie zarzutu wadliwości; środek odwoławczy od orzeczenia lekarza orzecznika; może go zgłosić Prezes Zakładu lub osoba upoważniona; skutkuje przekazaniem sprawy do rozpatrzenia przez komisję lekarską) | Vorwurf der Mangelhaftigkeit (Mängelrüge, ein Mittel gegen die Entscheidung eines medizinischen Sachverständigen zu klagen, diese kann dem ZUS-Präsidenten oder einer autorisierten Person vorgelegt werden, was zur Weitergabe der Angelegenheit an die Ärzekommission führt) |
| zasada transferu świadczeń (korzystanie ze świadczeń nabytych w jednym kraju członkowskim UE podczas przebywania w innym kraju) | Grundsatz des Leistungstransfers (eine Nutzung von Leistungen, deren Anrecht man in einem EU-Land erworben, während man sich in einem anderen Land verweilt) |
| zasada uchylenia klauzul zamieszkania (w UE: przekazywanie świadczeń osobie uprawnionej niezależnie od miejsca jej zamieszkania) | das Prinzip des Verzichtsauf eine Wohnortklausel (in der EU: eine Leistungserbringung für eine berechtigte Person und das unabhängig von ihrem Wohnort) |
| zasada zrównania zdarzeń i okoliczności (uwzględnianie zdarzeń i okoliczności warunkujących przyznanie świadczeń, które wystąpiły na terenie różnych krajów członkowskich UE) | Grundsatz der Gleichstellung von Ereignissen und Sachverhalte (die Berücksichtigung von Ereignissen oder Umständen, die eine Leistungsanerkennung bedingen und die auf dem Gebiet anderer EUMitgliedstaaten aufgetreten sind) |
| zasiłek opiekuńczy (świadczenie przysługujące ubezpieczonemu, zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8, chorym dzieckiem w wieku do lat 14 lub innym chorym członkiem rodziny) | Betreuungsgeld (eine Leistung, die dem Versicherten/der Versicherten zusteht, die von der Arbeit frei gestellt wird wegen der Notwendigkeit der persönlichen Betreuung der Gesundheit eines Kindes unter 8 Jahren, eines kranken Kindes bis zum Alter von 14 Jahren oder eines anderen kranken Familienmitglieds) |
| zasiłek pogrzebowy (jednorazowe świadczenie przysługujące osobie, która poniosła koszty pogrzebu, czyli członkowi rodziny lub osobie obcej) | Bestattungsbeihilfe (eine einmalige Leistung für eine Person, die die Kosten einer Bestattung trägt, d.h. für ein Familienmitglied oder für eine fremde Person) |
| zasiłek przedemerytalny (świadczenie przysługujące osobie pozostającej bez pracy po spełnieniu przez nią określonych wymagań, wypłacane na jej wniosek) | Vorruhestandsbeihilfe (eine Leistung, die einer arbeitslosen Person zusteht, wenn sie bestimmte Anforderungen erfüllt, wird auf Antrag ausgezahlt) |
| zasiłek rodzinny (rodzaj świadczenia na częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka) | Kindergeld (eine Leistungsart für eine teilweise Kostendeckung des Unterhalts eines Kindes) |
| zasiłek wyrównawczy (świadczenie dla pracownika ze zmniejszoną sprawnością do pracy, którego miesięczne wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek poddania się rehabilitacji zawodowej) | Übergangsgeld (eine Leistung für einen Arbeitnehmer mit einer geminderten Erwerbsfähigkeit, dessen Monatslohn sich wegen einer beruflichen Rehabilitation reduziert hat) |
| zaświadczenie (dokument potwierdzający określony fakt lub stan) | Bescheinigung (ein Dokument, das eine bestimmte Tatsache oder einen Zustand bestättigt) |
| zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy | Arbeitsunfähigkeitsbescheinigung über eine vorrübergehende Arbeitsunfähigkeit |
| zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek | Bescheinigung über eine Nichtsäumigkeit des Sozialversicherungsträgers |
| zatrudnienie w szczególnym charakterze/szczególnych warunkach (w Polsce: wykaz prac o szczególnym charakterze jest zamieszczony w ustawie) | Beschäftigung mit einem besonderen Charakter (in Polen: eine Liste von speziellen Arbeiten, die gesetzlich festgelegt wird) |
| zaufanie profilu PUE (potwierdzenie w jednostce ZUS tożsamości właściciela w celu uzyskania dostępu do wszystkich funkcji portalu) | Vertrauenswürdiges PUE-Profil (die Bestättigung der Identität des Eigentümers in einer ZUS-Einheit, um den Zugriff auf alle Funktionen des Portals zu erhalten) |
| zbieg prawa do świadczeń (sytuacja, w której tej samej osobie zostało ustalone prawo do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego) | Anspruchskonkurrenz auf Leistungen (eine Situation, in der ein und derselben Person ein Anspruch auf mehr als nur eine Rentenleistung bescheinigt wird) |
| zbieg tytułów do objęcia ubezpieczeniem (spełnianie warunków do objęcia ubezpieczeniem z więcej niż jednego tytułu) | Zusammentreffen der Titel des Versicherungsschutzes (die Erfüllung von Bedingungen, die einen mehrfachen Versicherungsschutz erlauben) |
| zeznanie podatkowe (w Polsce: zestawienie dochodów podatnika składane co roku do urzędu skarbowego) | Steuererklärung (in Polen: eine Gewinnund Verlustrechnung des Steuerzahlers, die jährlich dem Finanzamt vorgelegt wird) |
| zgłoszenie zarzutu wadliwości orzeczenia lekarskiego (uprawnienie prezesa ZUS) | Meldung des Vorwurfs eines mangelhaften ärztlichen Attests (Berechtigung des ZUS-Präsidenten) |
| zleceniobiorca (osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia) | Auftragnehmer (eine Person, die auf Basis eines Vertrages beschäftigt wird) |
| zleceniodawca (osoba dająca zlecenie na podstawie umowy zlecenia) | Auftraggeber (eine Person, die einen Auftrag auf Basis eines Vertrages erteilt) |
| zmniejszenie emerytury/renty (w Polsce: w przypadku osiągnięcia przez świadczeniobiorcę dochodu przekraczającego określoną kwotę przychodu) | Rentenminderung (in Polen: wenn das zusätzliche Einkommen des Leistungsempfängers eine bestimmte Schwelle überschreitet) |
| znaczna część działalności (w UE: parametr służący do ustalania właściwej instytucji zabezpieczenia społecznego w przypadku pracy za granicą) | nennenswerte Geschäftstätigkeit (in der EU: ein Parameter für die Bestimmung des zuständigen Sozialversicherungsträgers, in Fällen einer Werktätigkeit im Ausland) |
