| Source | Target | | On rare occasions infection could also occur through inhalation of infective aerosols. | W rzadkich przypadkach zakażenie może się także rozwinąć na skutek wdychania zakaźnych cząsteczek zawieszonych w powietrzu. |
| After an incubation period of about 3–5 days symptoms start abruptly with high fever. | Po okresie inkubacji trwającym około 3– 5 dni nagle pojawiają się objawy z wysoką gorączką. |
| Vaccine can be used to protect workers at occupational risk. | Można stosować szczepionkę do ochrony osób zagrożonych ze względu na wykonywany zawód. |
| Other symptoms vary with the portal of entry, and include swollen lymph glands, eye infection, throat infection, pneumonia and severe infection with blood stream infection. | Inne objawy są uzależnione od wrót zakażenia i obejmują powiększenie węzłów chłonnych, zakażenie oczu, zakażenie gardła, zapalenie płuc i ciężkie zakażenie krwi. |
| The infection is curable by antibiotic treatment, and death is rare in Europe. | Zakażenie można wyleczyć za pomocą antybiotyków, a zgony w Europie występują rzadko. |
| General preventive measures include protection against tick bites, avoid drinking potentially contaminated water, and ensure that rabbit and hare meat is cooked thoroughly. | Ogólne działania zapobiegawcze obejmują ochronę przed ukąszeniami przez kleszcze, unikanie picia potencjalnie skażonej wody, a także dokładne gotowanie mięsa królików i zajęcy. |
| Typhoid and paratyphoid fevers are systemic diseases caused by the bacteria Salmonella typhi and Salmonella paratyphi, respectively. | Tyfus i paratyfus są ogólnoustrojowymi chorobami wywoływanymi odpowiednio przez bakterie Salmonella typhi i Salmonella paratyphi. |
| Humans are the only reservoir for Salmonella typhi (which is the most serious), whereas Salmonella paratyphi also has animal reservoirs. | Ludzie są jedynym rezerwuarem bakterii Salmonella typhi (które wywołują najcięższe zakażenia), a Salmonella paratyphi występuje także w rezerwuarach zwierzęcych. |
| Humans can carry the bacteria in the gut for very long times (chronic carriers), and transmit the bacteria to other persons (either directly or via food or water contamination). | Ludzie mogą być nosicielami bakterii w jelicie przez bardzo długi czas (nosicielstwo przewlekłe), a także przenosić bakterię na inne osoby (bezpośrednio lub przez skażone pokarmy lub wodę). |
| After 1-2 weeks incubation period, a disease characterised by high fever, malaise, cough, rash and enlarged spleen develops. | Po okresie inkubacji trwającym od tygodnia do dwóch tygodni rozwija się choroba z wysoką gorączką, złym samopoczuciem, kaszlem, wysypką oraz powiększeniem śledziony. |
| Diarrhoea may be present at some stage. | Na pewnych etapach może występować biegunka. |
| When Salmonella typhi is the cause, intestinal perforation and haemorrhage may occur. | Jeśli czynnikiem etiologicznym jest Salmonella typhi, może wystąpić perforacja jelita oraz krwawienie z jelita. |
| Salmonella typhi blood stream infection can also cause infection in all organs. | Zakażenie krwi przez bakterie Salmonella typhi może także powodować zakażenie wszystkich narządów. |
| Antibiotic therapy has radically changed the prognosis of typhoid, which, untreated, has a 10% death rate. | Leczenie antybiotykami diametralnie zmieniło rokowanie w tyfusie, który bez leczenia wiązał się z umieralnością rzędu 10%. |
| Variant Creutzfeldt-Jakob disease (vCJD) is a fatal form of “human spongiform encephalopathy” (prion disease), which was first recognised in 1996 in the UK. | Choroba Creutzfeldta-Jakoba (vCJD) jest śmiertelną postacią „ludzkiej encefalopatii gąbczastej” (choroby wywoływanej przez priony), która została rozpoznana po raz pierwszy w 1996 r. w Wielkiej Brytanii. |
| The clinical picture is characterised by progressive neurological symptoms and death, with a mean survival of about 14 months from the onset of symptoms. | Obraz kliniczny charakteryzuje się postępującymi objawami neurologicznymi i zgonem, przy średniej przeżywalności około 14 miesięcy od chwili wystąpienia objawów. |
| The suspected route of transmission is through consumption of infected beef products (although recently human-to-human transmission of vCJD through blood transfusion has been described). | Podejrzewana droga przenoszenia polega na spożywaniu zakażonych produktów wołowych (choć w ostatnim czasie opisano przenoszenie vCJD pomiędzy ludźmi przez przetoczenie krwi). |
| Genetic susceptibility appears to favour the onset of disease. | Wydaje się, że wystąpieniu choroby sprzyja predyspozycja genetyczna. |
| Patients’ ages range between 15 and 73 years. | Wiek pacjentów waha się od 15 do 73 lat. |
| Preventive measures include ensuring that prions do not enter the human or animal food chains and that medical (transfusions) and surgical practices are conducted safely. | Działania zapobiegawcze obejmują zapewnienie, że priony nie dostają się do łańcucha pokarmowego ludzi lub zwierząt oraz że zabiegi medyczne (przetoczenia) i chirurgiczne są wykonywane bezpiecznie. |
| After general hygiene improvements – first of all clean water supply – vaccines represent the mosteffective and cost-saving public health intervention. | Po poprawieniu ogólnego stanu higieny – przede wszystkim zapewnienia czystej wody – szczepionki stanowią najbardziej skuteczny i efektywny ekonomicznie środek w zakresie ochrony zdrowia publicznego. |
| Still, vaccines continue to be under-used all over the world. | Mimo to szczepionki są wciąż zbyt rzadko stosowane na świecie. |
| In developing countries money shortage and poor socio-economic situation are the main reasons for low vaccination coverage. | W krajach rozwijających się niedobory finansowe oraz zła sytuacja społeczno-gospodarcza są głównymi przyczynami ograniczonejliczby szczepień. |
| In wealthy regions other factors usually affect immunisation programs. | W regionach bogatych na programy immunizacji zazwyczaj mają wpływ inne czynniki. |
| Information and communication play key roles in such an issue. | Informacje i komunikacja odgrywają kluczową rolę w odniesieniu do tej kwestii. |
| Improving knowledge about immunisation and confidence in vaccines among decision-makers, general public and health care workers remains a main goal to achieve in the fight against infectious diseases. | Pogłębienie wiedzy na temat immunizacji oraz zaufanie do szczepionek wśród osób podejmujących decyzje, w społeczeństwie oraz wśród personelu medycznego pozostaje głównym celem, jaki należy osiągnąć w walce z chorobami zakaźnymi. |
| Viral haemorrhagic fevers | Wirusowe gorączki krwotoczne |
| A number of diseases are included under the heading “viral haemorrhagic fevers” (VHFs), with differences in type of virus, geographical distribution, incidence, reservoir, way of transmission and clinical symptoms. | Nazwą „wirusowe gorączki krwotoczne” (VHF) określa się szereg chorób, które różnią się typem wirusa, dystrybucją geograficzną, zapadalnością, rezerwuarem, sposobami przenoszenia i objawami klinicznymi. |
| The common denominator is the possible emergence of a disease with general bleedings – often leading to death. | Częstą wspólną cechą jest możliwość wystąpienia uogólnionych krwawień w przebiegu choroby, co często prowadzi do zgonu. |
| Another common feature is the potential risk that such patients might pose to close contacts and to health and laboratory personnel until a firm diagnosis is established. | Inną wspólną cechą jest potencjalne zagrożenie związane z bliskim kontaktem pacjentów z personelem medycznym i laboratoryjnym do czasu ustalenia rozpoznania. |
| Fortunately most of these viruses do not transmit easily (with the exception of yellow fever virus and Dengue virus which are spread through infected mosquitoes). | Na szczęście większość tych wirusów nie przenosi się łatwo (z wyjątkiem wirusa żółtej febry i wirusa Denga, które są przenoszone przez zakażone komary). |
| Present in Europe are Hantaan and Puumula VHF, also called ‘epidemic nephropathy’ (transmitted through direct/indirect exposure to infected rodents) and Crimean-Congo VHF (transmitted through tick bites). | W Europie występują wirusy Hantaan i Puumula, wywołujące chorobę określaną także jako „nefropatia epidemiczna” (przenoszona przez bezpośredni/pośredni kontakt z zakażonymi gryzoniami), a także wirus gorączki krymsko-kongijskiej (przenoszonej przez ukąszenia kleszczy). |
| Verotoxin producing Escherichia coli (VTEC) | Escherichia coli wytwarzające werotoksynę (VTEC) |
| Escherichia coli (E.coli) are very common bacteria in the gastrointestinal tract, and part of the normal bacterial flora. | Escherichia coli (E. coli) jest bakterią występującą bardzo często w przewodzie pokarmowym i wchodzącą w skład normalnej flory bakteryjnej. |
| However, some E.coli strains are able to produce a toxin that could produce serious infection. | Niektóre szczepy E. coli mogą jednak wytwarzać toksynę, która jest w stanie wywoływać ciężkie zakażenia. |
| Their meat might become contaminated by faecal matter due to poor processing methods during slaughter, and their faeces might end up contaminating other foods (e.g. milk, vegetables) and water. | Ich mięso może ulec skażeniu przez odchody wskutek stosowania nieprawidłowych metod obróbki przy uboju, a odchody zwierząt mogą skażać inne pokarmy (np. mleko, warzywa) oraz wodę. |
| Humans acquire the infection by consuming contaminated food or water. | Ludzie ulegają zakażeniu wskutek spożycia skażonego pokarmu lub wody. |
| Following an incubation period of about 3–4 days, a variety of gastrointestinal symptoms appear, ranging from mild to severe bloody diarrhoea, mostly without fever. | Po okresie inkubacji trwającym około 3– 4 dni pojawiają się zróżnicowane objawy o różnym nasileniu dotyczące przewodu pokarmowego: od niewielkiej do ciężkiej, krwawej biegunki, zazwyczaj bez gorączki. |
| However, about 8% of patients (children under five years old and the elderly being the most susceptible) may develop “haemolytic uraemic syndrome” (HUS), characterised by acute kidney failure, bleeding and neurological symptoms. | Jednak u około 8% pacjentów (przy czym najbardziej narażone są dzieci w wieku poniżej piątego roku życia i osoby w podeszłym wieku) może rozwinąć się „zespół hemolityczno-mocznicowy” (HUS) z ostrą niewydolnością nerek, krwawieniami i objawami neurologicznymi. |
| Antibiotic therapy is not helpful (it might even favour HUS development). | Leczenie antybiotykami nie jest pomocne (może ono nawet sprzyjać wystąpieniu HUS). |
| The death rate of HUS is about 3–5%. | Umieralność w przypadku HUS wynosi około 3– 5%. |
| Outbreaks of VTEC have been reported worldwide, in many cases as a result of direct contact with infected animals and swimming outdoors in contaminated surface waters. | Ogniska zakażeń VTEC obserwuje się na całym świecie – w wielu przypadkach w wyniku bezpośredniego kontaktu z zakażonymi zwierzętami lub na skutek pływania w skażonych wodach powierzchniowych. |
| Controls on farms are important to prevent VTEC introduction into the food chain. | Kontrola hodowli odgrywa dużą rolę w zapobieganiu wprowadzeniu VTEC do łańcucha pokarmowego. |
| West Nile virus infection | Gorączka Zachodniego Nilu |
| West Nile virus (WNV) is a mosquito-transmitted virus whose reservoir is shared between wild birds and mosquitoes. | Wirus Zachodniego Nilu (WNV) jest przenoszony przez komary, a jego rezerwuarem są dzikie ptaki i komary. |
| Humans are mainly infected through mosquito bites, although infection through organ transplantation and blood transfusion has been documented, as has trans-placental transmission. | Ludzie zazwyczaj ulegają zakażeniu wskutek ukąszenia przez komary, choć udokumentowano także zakażenie przez przeszczepienie narządu i przetoczenie krwi, jak również poprzez łożysko. |
| from mild fever and malaise in children, a moderately severe disease in the young (high fever, red eyes, headache and muscle ache) to meningitis/brain infection in the elderly and the debilitated. | od łagodnej gorączki i złego samopoczucia u dzieci, poprzez umiarkowanie nasiloną chorobę u osób młodych (wysoka gorączka, zaczerwienienie oczu, bóle głowy i bóle mięśni), po zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zakażenie mózgu u osób w podeszłym wieku oraz osób osłabionych. |
| Since the first large outbreak in Romania in 1996, WNV infection has become recognised as a major cause of public health concern in Europe. | Od czasu wystąpienia pierwszego dużego ogniska choroby w Rumunii w 1996 roku zakażenie WNV jest uznawane za ważne źródło obaw dotyczących zdrowia publicznego w Europie. |
| Yellow fever is a viral infection that is present in some tropical areas of Africa and the central area of South America, where it has caused large outbreaks in the past. | Żółta febra jest zakażeniem wirusowym występującym w niektórych obszarach tropikalnych Afryki i w centralnej części Ameryki Południowej, gdzie w przeszłości powodowała ona duże ogniska zachorowań. |
| The virus is transmitted by mosquitoes which also act as an important reservoir. | Wirus jest przenoszony przez komary, które stanowią także jego ważny rezerwuar. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy ją zalecać osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| Monkeys and humans also act as reservoirs in the jungle yellow fever and the urban yellow fever cycles. | Małpy i ludzie także pełnią funkcję rezerwuarów w cyklach żółtej febry, zarówno w dżungli, jak i na obszarach zurbanizowanych. |
| Following the insect bite, most infections remain without symptoms. | Po ukąszeniu przez owada większość zakażeń przebiega bezobjawowo. |
| In clinical cases, symptomatic infection appears after an incubation period of 3–6 days. | Objawy kliniczne mogą wystąpić po okresie inkubacji trwającym 3– 6 dni. |
| Besides Yersinia pestis (see plague) the Yersinia group of bacteria also includes two species frequently causing illness (mainly enteritis) in humans; Yersinia enterocolitica and Yersinia pseudotuberculosis. | Oprócz gatunku Yersinia pestis (patrz dżuma) grupa bakterii z rodzaju Yersinia obejmuje także dwa gatunki, które często wywołują choroby u ludzi (głównie zapalenie jelit): Yersinia enterocolitica i Yersinia pseudotuberculosis. |
| Other manifestations such as joint inflammation, “erythema nodosum ” (a skin affection) and Reiter ’s syndrome (inflammation of eyes and joints) can also appear. | Mogą także wystąpić inne postacie, takie jak zapalenie stawów, „rumień guzowaty”(postać skórna) i zespół Reitera (zapalenie oczu i stawów). |
| First symptoms are high fever and red eyes, then after a quiet period, a second rise in temperature, accompanied by signs of liver and kidney failure and bleedings (primarily intestinal). | Pierwszymi objawami są wysoka gorączka i zaczerwienienie oczu, a następnie, po okresie utajenia, pojawia się ponowny wzrost temperatury ciała, któremu towarzyszą objawy niewydolności wątroby i nerek oraz krwawienia (głównie do jelit). |
| Up to 50% of cases with liver damage may die. | Do 50% przypadków uszkodzenia wątroby może kończyć się zgonem. |
| A highly effective vaccine is available, providing immunity to 95% of vaccinated persons that should be recommended to travellers to endemic areas. | Dostępna jest wysoce skuteczna szczepionka, która zapewnia odporność u 95% zaszczepionych osób; należy zalecać ją osobom podróżującym do obszarów endemicznych. |
| Besides Yersinia pestis (see plague) the Yersinia group of bacteria also includes two species frequently causing illness (mainly enteritis) in humans; | Oprócz Yersinia pestis (patrz Dżuma), grupa bakterii z rodzaju Yersinia obejmuje także dwa gatunki, które często wywołują choroby u ludzi (głównie zapalenie jelit): |
