| Source | Target | | Symptoms of the 2009 pandemic influenza A(H1N1) virus in humans are usually similar to regular human seasonal influenza symptoms, involving fever of sudden onset and respiratory symptoms; diarrhoea might also occur. | Objawy grypy pandemicznej typu A(H1N1) z 2009 roku u ludzi są zwykle podobne do objawów typowej ludzkiej grypy sezonowej i obejmują nagłą gorączkę i objawy ze strony układu oddechowego; może także wystąpić biegunka. |
| At least some of the three pandemics during the last (20th) century are thought to have come from an animal or bird influenza virus that itself mutated or swapped genes with a human (so called recombination) and acquired the ability to both infect humans and, more importantly, spread between them. | Uważa się, że przynajmniej niektóre z trzech pandemii odnotowanych w XX w. zostały wywołane przez wirusy grypy zwierzęcej lub ptasiej, które zmutowały lub wymieniły geny z wirusem grypy ludzkiej (drogą tzw. rekombinacji) i nabyły zarówno zdolność do zakażania ludzi, jak i – co ważniejsze – do przenoszenia się z człowieka na człowieka. |
| It is thought that as an animal/bird influenza adapts to humans and becomes transmissible, it also loses some of its pathogenicity for humans. | Uważa się, że z chwilą, gdy grypa zwierzęca/ptasia dostosowuje się do ludzi i zyskuje zdolność rozprzestrzeniania się wśród nich, traci ona także nieco swoją zjadliwość wobec człowieka. |
| Eventually as immunity increases among humans, and the pandemic virus changes, the pandemic strain becomes part of (and tends to dominates) the mix of seasonal influenza viruses. | Ostatecznie, wraz ze wzrostem odporności wśród ludzi oraz zmianami wirusa wywołującego pandemię, szczep pandemiczny wchodzi w skład zbioru wirusów grypy sezonowej i wykazuje tendencję do dominowania nad nimi. |
| The most important causative agent of tuberculosis (TB) is Mycobacterium tuberculosis. M. tuberculosis, together with M. bovis, M. africanum and M. microti, form the ‘M. tuberculosis complex ’, which is a group within the genus Mycobacterium. | Głównym czynnikiem powodującym gruźlicę (TB) jest prątek gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Prątki M. tuberculosis, M. bovis, M. africanum oraz M. microti tworzą „kompleks M. tuberculosis” – grupę bakterii z rodzaju Mycobacterium. |
| The disease is characterised by relapsing or recurring episodes of fever, often accompanied by headache, muscle and joint aches and nausea. | Choroba charakteryzuje się nawrotowymi epizodami gorączki, której często towarzyszą bóle mięśni, głowy i stawów oraz nudności. |
| The number of relapses is highly variable and the interval between fever episodes ranges from four to 14 days. | Liczba nawrotów gorączki jest bardzo zmienna, a przerwa pomiędzy poszczególnymi epizodami trwa zwykle od 4 do 14 dni. |
| Recommended measures to prevent infection include avoiding tick-infested areas (especially during summer months), wearing long trousers and tucking trouser legs into socks, using tick repellents, and using bed nets when sleeping on the ground or camping. | Do zalecanych środków zapobiegających zakażeniu należą: unikanie terenów występowania kleszczy (zwłaszcza w miesiącach letnich), zakładanie spodni z długimi nogawkami i wkładanie nogawek do skarpet, stosowanie środków odstraszających kleszcze oraz siatek przeciw owadom podczas noclegów na ziemi lub w namiocie. |
| It was first identified in March 1996 in the UK, when 10 cases of a new disease with neurological symptoms were reported and soon associated with the Bovine Spongiform Encephalopathy (BSE), “mad cow ”-disease. | Po raz pierwszy zidentyfikowano ją w Wielkiej Brytanii w marcu 1996 roku, gdzie zgłoszono 10 przypadków nowej choroby z objawami neurologicznymi, które wkrótce powiązano z bydlęcą encefalopatią gąbczastą (BSE), zwaną „chorobą szalonych krów”. |
| Causative agents of vCJD are prions, composed of misfolded prion proteins (PrPSc), which form aggregates in neurological tissue leading to progressive brain damage and characteristic signs and symptoms of the disease. | Czynnikiem wywołującym vCJD są priony zbudowane z nieprawidłowo sfałdowanych białek (PrPSc), które tworzą skupiska w tkance nerwowej i prowadzą do postępującego uszkodzenia mózgu oraz wystąpienia charakterystycznych objawów choroby. |
| Prions are stable and relatively resistant to proteases, high temperatures, UV radiation, and commonly used disinfectants. | Priony cechuje stabilność i względna odporność na działanie proteaz, wysokiej temperatury, promieniowania UV oraz powszechnie stosowanych środków dezynfekcyjnych. |
| Patients with vCJD have prominent psychiatric (frequently depression, anxiety and withdrawal) or sensory symptoms and delayed onset of neurologic abnormalities, including ataxia within weeks or months, and dementia and myoclonus late in the illness. | U pacjentów z vCJD dominują objawy psychiatryczne (często objawy depresji, lęku i wycofania) lub czuciowe oraz opóźnione zaburzenia neurologiczne, w tym ataksja (niezborność ruchów pojawiająca się w ciągu tygodni lub miesięcy), a w późnej fazie choroby występują skurcze miokloniczne mięśni i otępienie. |
| Disease duration is 14 months on average. vCJD tends to affect younger individuals, with an average age of onset of around 28 years, compared to sporadic CJD, which tends to affect middle-aged and elderly individuals. | a czas jej trwania wynosi przeciętnie 14 miesięcy. Wariant choroby vCJD występuje częściej u osób młodych (średni wiek, w którym dochodzi do wystąpienia choroby, wynosi około 28 lat), a sporadycznie u pacjentów w wieku średnim i u osób starszych. |
| Typhoid and paratyphoid fever | Tyfus i paratyfus |
| In October 2000, Mrs. Jakab was appointed Director of Administration and Management Support in WHO Europe being responsible for the work of the governing bodies of the overall strategic and operational planning, monitoring and evaluation; supervising the work of the WHO Collaborating Centres in Europe; legal matters and administration. | W październiku 2000 r. Jakab mianowano na stanowisko dyrektora ds. administracji i wsparcia zarządzania WHO Europa odpowiedzialnego za pracę organów zarządzających ogólnym planowaniem strategicznym i operacyjnym, monitorowaniem i oceną; nadzór nad pracą centrów współpracujących z WHO w Europie; kwestie prawne i administracyjne. |
| In 2008 a meeting on Epidemic Intelligence and Emergency Operations Centres took place in October, which main objective was to present recent developments carried out in ECDC for threat detection, review ECDC strategy in this area and obtain input from Competent Bodies in order to prepare the 2009 work plan. | W 2008 r. spotkanie dotyczące zwiadu epidemiologicznego i Centrów Działań w Sytuacjach Nadzwyczajnych odbyło się w październiku, a jego najważniejszym celem było przedstawienie ostatnich zmian wprowadzonych w ECDC w związku z wykrywaniem zagrożeń, przegląd strategii ECDC w przedmiotowej dziedzinie i otrzymanie wkładu właściwych organów w przygotowanie planu prac na rok 2009. |
| It included also training on accessing the ECDC threat tracking tool (TTT) and an exploration of the first test version of the Epidemic Intelligence Information System (EPIS). | Spotkanie obejmowało także szkolenie w zakresie dostępu do threat tracking tool (TTT-narzędzia służącego śledzeniu zagrożeń) i poznawanie pierwszej wersji testowej systemu informacji zwiadu epidemiologicznego (EPIS). |
| It was designed to provide ECDC with an opportunity to review and practice internal procedures and tools to deal with major public health events at the recently inaugurated Emergency Operation centre (EOC). | Miało na celu dostarczenie ECDC możliwości dokonania przeglądu i zastosowania w praktyce procedur wewnętrznych i narzędzi służących radzeniu sobie w przypadku ważnych zdarzeń dotyczących zdrowia publicznego w niedawno otwartym Centrum Działań w Sytuacjach nadzwyczajnych. |
| Following the outbreak of Chikungunya in the Indian Ocean in the winter of 2006, ECDC called a consultation of experts in order to assess the short-term risk of transmission of Chikungunya virus in Europe, and to suggest recommendations for the European Member States for strengthening their preparedness. | Po wykryciu ogniska Chikungunya na Oceanie Indyjskim zimą 2006 r. w marcu 2006 r. ECDC zwołało konsultacje ekspertów w celu dokonania oceny krótkoterminowego ryzyka przenoszenia się wirusa Chikungunya na terenie Europy z zamiarem udzielenia państwom członkowskim UE zaleceń dotyczących wzmocnienia ich gotowości. |
| This network would have the capability to connect epidemic intelligence and infectious disease surveillance (such as Tessy and TTT, both currently housed at ECDC) with meteorological variables, water quality records, air quality measures, remote sensing information, geology, etc. Linking this data will enable coordination between public health and environmental agencies. | Sieć ta umożliwi połączenie danych ze zwiadu epidemiologicznego i nadzoru nad chorobami zakaźnymi (na przykład baz TESSy i TTT mieszczących się obecnie w ECDC) ze zmiennymi meteorologicznymi, rejestrami jakości wody, pomiarami jakości powietrza, informacjami z badań teledetekcyjnych, geologią itp. Łączenie tych danych umożliwi koordynację działań agencji ds. zdrowia publicznego i ds. ochrony środowiska. |
| Ensuring comprehensive knowledge of the existing and future burden of infectious diseases in the EU is a challenge ECDC will be addressing over the coming years in order to provide baseline figures for planning and prioritizing both EU and national efforts. | Zapewnienie kompleksowej wiedzy na temat istniejących i przyszłych problemów powodowanych przez choroby zakaźne w UE stanowi dla ECDC wyzwanie na nadchodzące lata – celem Centrum będzie dostarczenie podstawowych danych liczbowych służących planowaniu i ustalaniu priorytetów działań podejmowanych zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym. |
| One of the main activities of SAU is the development of public health guidance and risk assessment on infectious dis-ease prevention and control, e.g. guid-ance on human papilloma vaccination, rapid risk assesment on a new strain of seasonal H1N1 influenza resistant to os-eltamivir (Tamiflu), or scientific opinion on the use of influenza H5N1 vaccines for humans. | Jednym z głównych celów Działu Doradztwa Naukowego jest opracowywanie wytycznych dotyczących zdrowia publicznego i oceny ryzyka w zakresie zapobiegania chorobom zakaźnym i ich kontroli, np. wytycznych dotyczących szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego, szybkiej oceny ryzyka związanego z nowym szczepem grypy sezonowej H1N1 opornej na oseltamiwir (Tamiflu) lub ekspertyzy naukowej na temat stosowania u ludzi szczepionek przeciwko grypie H5N1. |
| One SAU section provides internal serv-ices to ECDC by operating the Library and by building and operating Knowledge and Information Services. | Jedna z sekcji Działu Doradztwa Naukowego świadczy ECDC usługi wewnętrzne, zarządzając biblioteką, a także rozbudowując i prowadząc Dział Wiedzy i Informacji. |
| The components are the Content Service, the Terminology Serv-ice, Public Health Directories&Maps, and Knowledge Navigation. | Dział ten składa się z Działu ds. Treści, Działu Terminologii, Katalogów i Map dot. Zdrowia Publicznego i Nawigacji wg Dziedzin Wiedzy. |
| SAU is currently working with the NMFPs on mapping the structure and functioning of public health micro-biology in all Member States. | Dział Doradztwa Naukowego współpracuje obecnie z krajowymi punktami kontaktowymi ds. mikrobiologii w celu określenia struktury organizacyjnej i sposobu funkcjonowania badań mikrobiologicznych na rzecz zdrowia publicznego we wszystkich państwach członkowskich. |
| This depends on many variables that make superficially similar events quite different from each other, and they include such factors as magnitude, location and impact of the event; availability of human and material resources to address it; mandates, strengths and limitations of emergency response and management agencies; degree of resilience in individuals, agencies and social systems; and other factors that contribute to the uniqueness of each situation. | Zależy od wielu zmiennych, które odróżniają pozornie podobne zdarzenia i obejmują takie czynniki, jak skala, lokalizacja i wpływ zdarzenia; dostępność zasobów ludzkich i materialnych służących zajęciu się nim; mandaty, mocne i słabe strony organów reagowania i zarządzania w sytuacjach nadzwyczajnych; stopień odporności osób fizycznych, agencji i systemów zabezpieczenia społecznego; a także inne czynniki, które przyczyniają się do wyjątkowości każdej sytuacji. |
| Control measures include the correct disposal of dead animal: disinfection, decontamination and disposal of contaminated materials and decontamination of the environment. | Metody mające na celu ograniczenie choroby obejmują prawidłowe usuwanie martwych zwierząt: dezynfekcję, odkażanie oraz usuwanie skażonych materiałów oraz pozostałości po odkażaniu ze środowiska. |
| The natural reservoir of influenza viruses is a diverse and constantly changing pool of viruses among wild water bird populations, the avian influenza (AI) viruses. | Naturalnym rezerwuarem wirusów grypy jest zróżnicowana i stale zmieniająca się pula wirusów w populacjach dzikiego ptactwa wodnego – wirusów ptasiej grypy (avian influenza – AI). |
| Then, about a week after infection, larval invasion of the muscles begins: muscle aches and fever are characteristic. | Następnie około jednego tygodnia po zakażeniu, rozpoczyna się inwazja larw do mięśni: typowe są bóle mięśni i gorączka. |
| In the response to a health crisis as a result of a deliberate release of a biological agent the ECDC is aware of two contradicting forces that would be guiding the communication with the MS: need for advice, guidance and possibly assistance, and need to deal with sensitive information within the security sector. | Odpowiadając na kryzys dotyczący zdrowia wynikający z umyślnego uwolnienia środków biologicznych, ECDC jest świadome dwóch sprzecznych sił, które kierowałyby komunikacją z państwami członkowskimi: potrzeby porady, wskazówek i ewentualnie pomocy oraz potrzeby poradzenia sobie z danymi szczególnie chronionymi w sektorze bezpieczeństwa. |
| ECDC visited Poland, Hungary and Latvia in 2007. Portugal, Hungary, Slovenia and Romania were visited in 2008. | W 2007 r. ECDC odwiedziło Polskę, Węgry i Łotwę, a w 2008 r. Portugalię, Węgry, Słowenię i Rumunię. |
| Even though the word “marketing” is often associated with advertising and promotion, the application of the methods to social non-for-profit causes and programmes has proven to be a helpful tool to enhance the effectiveness of efforts to protect and improve public health. | Choć słowo „marketing” często jest kojarzone z reklamą i promocją, jego metody wykorzystywane w celach i programach społecznych nienastawionych na zysk okazały się przydatnym narzędziem przyczyniającym się do zwiększenia skuteczności wysiłków podejmowanych w celu ochrony i poprawy zdrowia publicznego. |
| The 3 week course is structured around main pillars: basic epidemiology concepts, principles of surveillance, outbreak investigation and analytical epidemiological methods. | Trzytygodniowy kurs opiera się na trzech głównych filarach: podstawowe pojęcia z zakresu epidemiologii, zasady nadzoru, badanie ognisk choroby i analityczne metody epidemiologiczne. |
| Linking this data will enable coordination between public health and environmental agencies. | Łączenie tych danych umożliwi koordynację agencji ds. zdrowia publicznego i ds. środowiska. |
| Those who become chronically infected by hepatitis B virus (from>30% among children to<5% among adults) are at a higher risk of serious consequences: liver cirrhosis (25%) and cancer (5%). | U osób z przewlekłym zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B (od>30% wśród dzieci do<5%, wśród osób dorosłych) większe jest ryzyko poważnych powikłań: marskości wątroby (25%) i raka wątroby (5%). |
| After the infectious bite, an incubation period of 1–6 days precedes symptoms which tend to vary with the patient’s age: from mild fever and malaise in children, a moderately severe disease in the young (high fever, red eyes, headache and muscle ache) to meningitis/brain infection in the elderly and the debilitated. | Po ukąszeniu przez zakażonego komara następuje okres inkubacji trwający od 1 do 6 dni, a następnie pojawiają się objawy, które zwykle są uzależnione od wieku pacjenta: od łagodnej gorączki i złego samopoczucia u dzieci, poprzez umiarkowanie nasiloną chorobę u osób młodych (wysoka gorączka, zaczerwienienie oczu, bóle głowy i bóle mięśni), po zapalenie opon mózgowych/mózgu u osób w podeszłym wieku oraz osób osłabionych. |
| a basic description of ECDC crisis team: training, profile and tasks of team members. | podstawowy opis zespołu kryzysowego ECDC: szkolenie, profil i zadania członków zespołu. |
| Under a framework contract with ASPHER, 10 regional courses on technical aspects of outbreak investigation have been conducted in 2007 and 2008 by ECDC together with National School of Health and Occupational Health in Amsterdam, The Netherlands the Public Health School in Debrecen, Hungary and the National School of Health in Madrid. | W ramach umowy ramowej z ASPHER, ECDC we współpracy z Krajową szkołą zdrowia i zdrowia w miejscu pracy w Amsterdamie w Holandii, szkołą zdrowia publicznego w Debreczynie na Węgrzech i krajową szkołą zdrowia w Madrycie przeprowadziło w 2007 i 2008 r. 10 kursów regionalnych dotyczących technicznych aspektów badania ognisk choroby. |
| - Targets: junior, mid-level and senior professionals; | - grup docelowych: pracownicy niższego, średniego i wyższego szczebla; |
| The 20th century saw three large pandemics; the Spanish flu in 1918-19, the Asian flu in 1957-58, and the Hong Kong flu in 1968-69. | W XX wieku wystąpiły trzy duże pandemie: grypa hiszpańska w latach 1918-19, grypa azjatycka w latach 1957–58 oraz grypa hongkong w latach 1968–69. |
| After an incubation period of 10 to 90 days (three weeks on average) clinical symptoms appear: at first a primary lesion at the site of infection (chancre), then a series of eruptions on mucous membranes and skin (secondary syphilis), followed by long periods of latency (latent or tertiary syphilis). | Po okresie inkubacji trwającym od 10 do 90 dni (średnio trzy tygodnie) pojawiają się objawy kliniczne: najpierw zmiana pierwotna w miejscu zakażenia (szankier), a następnie seria wykwitów na błonach śluzowych i skórze (kiła wtórna), po czym następują długie okresy utajenia (kiła utajona lub trzeciorzędowa). |
| National collaboration: country national and regional structure; collaboration levels with the Ministry of Health or other National institutes; collaboration with other bodies involved in crisis (civil protection, etc.) | Współpraca krajowa: struktura krajowa i regionalna w kraju; poziomy współpracy z Ministerstwem Zdrowia lub innymi instytutami krajowymi; współpraca z innymi organami, których dotyczy kryzys (ochrona ludności itp.). |
| Public Health Event (PHE) plan: plan to deal with the crisis in Public Health; plan organisation and command structure; integration with any other Business Continuity Plan ; mobilisation of resources; team deployment to the field and types of equipment resources available for this purpose. | Plan w przypadku zagrożenia zdrowia publicznego: plan radzenia sobie z kryzysem w dziedzinie zdrowia publicznego; organizacja planu i struktura zarządzania; integracja z innym planem utrzymania ciągłości działania; mobilizacja zasobów; rozmieszczenie zespołu w terenie i rodzaje dostępnych w tym celu zasobów sprzętowych. |
| System evaluation: availability of internal evaluation processes; simulation exercises, plan and revision of procedures on a regular basis. | Ocena systemu: dostępność wewnętrznych procesów oceny; ćwiczenia symulacyjne, plan i regularna weryfikacja procedur. |
| The training is constructed around three main pillars: decision making, communication, and team management. | Szkolenie stworzono wokół trzech głównych filarów: podejmowania decyzji, komunikacji i zarządzania zespołem. |
| - Level: supranational, national, regional, and local levels. | - poziomu: poziom ponadnarodowy, krajowy, regionalny i lokalny. |
| Therefore, MS asked ECDC to replicate courses for non-EPIET participants selected and sent by MS. | Dlatego państwa członkowskie wystąpiły do ECDC z wnioskiem o powielenie kursów dla nienależących do EPIET uczestników wybieranych i wysyłanych przez państwa członkowskie. |
| A, B and C. | A, B i C. |
| Events become emergencies based on two factors: the volume of work to be performed and the time in which the organization must respond. | Zdarzenia stają się sytuacjami nadzwyczajnymi na skutek dwóch czynników: ilości pracy, którą trzeba wykonać i czasu, w którym organizacja musi zareagować. |
| Tools: tools used for the threat detection and threat tracking. | Narzędzia: narzędzia wykorzystywane do wykrywania i śledzenia zagrożeń. |
| Documentation: types and purpose of documentation used e.g.: reports, forms, templates, checklists, etc. | Dokumentacja: rodzaje i cele wykorzystywanej dokumentacji, np. sprawozdania, formularze, wzory, listy kontrolne itp. |
| Climate change is expected to have severe impacts upon health, not least through altered patterns of infectious disease spread: vector expansion due to warmer temperatures increases the risks from diseases such as Chikungunya, Dengue and Tick-borne Encephalitis (TBE). | Oczekuje się, że zmiany klimatu będą miały poważny wpływ na zdrowie, między innymi poprzez zmienione sposoby rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych: ekspansja wektora spowodowana wyższymi temperaturami zwiększa ryzyko ze strony chorób, takich jak chikungunya, denga i kleszczowe zapalenie mózgu. |
| This network would have the capability to connect epidemic intelligence and infectious disease surveillance (such as Tessy and TTT, both currently housed at ECDC) with meteorological variables, water quality records, air quality measures, remote sensing information, geology, etc. | Sieć ta umożliwi łączenie zwiadu epidemiologicznego i nadzoru nad chorobami zakaźnymi (jak na przykład TESSy i TTT, mieszczące się obecnie w ECDC) ze zmiennymi meteorologicznymi, rejestrami dotyczącymi jakości wody, pomiarami jakości powietrza, teledetekcją, geologią itp. |
| The ECDC is already working to identify the correct contact points in each MS in the EU for every one of its core functions in the area of public health and communicable diseases. | ECDC pracuje już nad identyfikacją właściwych punktów kontaktowych w każdym państwie członkowskim UE dla każdej z jego podstawowych funkcji w dziedzinie zdrowia publicznego i chorób zakaźnych. |
| Following this event, ECDC organised an expert consultation to review the current norovirusepidemiology in Europe to assess the actions needed to prevent and control future outbreaks in cruise ships, and to review the existing guidelines for prevention and control measures in cruise ships and other public settings. Read the meeting report | W następstwie tego zdarzenia ECDC zorganizowało konsultacje z ekspertami, których celem było dokonanie przeglądu obecnej epidemiologii norowirusa w Europie, przeprowadzenie oceny działań potrzebnych, aby w przyszłości zapobiec ogniskom na statkach wycieczkowych i jej kontrolować, a także dokonanie przeglądu istniejących wytycznych w zakresie środków zapobiegawczych i kontrolnych na statkach wycieczkowych i w innych miejscach publicznych. Przeczytaj sprawozdanie z posiedzenia |
| Epidemiological aspects of vaccination; Time series analysis (TSA): descriptive methods and introduction to modelling and forecasting; and joint training on epidemiological and microbiological aspects of outbreak investigation. | epidemiologiczne aspekty szczepienia; analizę szeregu czasowego: metody opisowe i wprowadzenie do modelowania i prognozowania; wspólne szkolenia na temat epidemiologicznych i mikrobiologicznych aspektów badania ognisk choroby. |
| Epidemic intelligence procedures: ECDC Epidemic Intelligence procedure; daily procedures (routines, sources of information, strategies, geographical and temporal focus, criteria, reports, documentation, 24h/7d duty system). | Procedury zwiadu epidemiologicznego: procedura zwiadu epidemiologicznego ECDC; procedury codzienne (rutynowe czynności, źródła informacji, strategie, ukierunkowanie geograficzne i czasowe, kryteria, sprawozdania, dokumentacja, całodobowy system zadań). |
