| Source | Target | | The adoption of a health advocacy model can focus on an educational dimension when it identifies emerging public health issues that require action. | Model promocji zdrowia może mieć wymiar edukacyjny w sytuacji, gdy identyfikuje się nowe problemy dotyczące zdrowia publicznego, które wymagają działania. |
| It encompasses gathering information on existing practice related to public health, related legislation monitoring and providing feedback on how specific regulations impact local groups and communities. | Obejmuje on zbieranie informacji na temat istniejących praktyk związanych ze zdrowiem publicznym, monitorowanie powiązanych przepisów prawnych i przedstawianie opinii dotyczących wpływu poszczególnych przepisów na grupy i społeczności lokalne. |
| In this sense, health education aims to influence a person ’s knowledge, attitudes and behaviours connected to health in a positive way. | W tym kontekście celem edukacji zdrowotnej jest pozytywny wpływ na wiedzę, postawy i zachowania ludzi w odniesieniu do zdrowia. |
| Initiatives can either focus on improving existing medical problems or preventative education (e.g. prevent people from acquiring various diseases or guide them on how to live with a disease), in any combination of planned learning activities. | Inicjatywy edukacyjne mogą się koncentrować na poprawieniu sytuacji związanejz istniejącymi problemami medycznymi lub mieć charakter zapobiegawczy (np. dotyczyć profilaktyki różnych chorób lub porad na temat życia z istniejącą chorobą) i obejmować zaplanowane programy nauczania. |
| The field is quite diverse in Europe on what concerns approaches and levels of integration with public health programs. | Jeśli chodzi o metody i stopień ich integracji z programami zdrowia publicznego, dziedzina ta jest w Europie dość zróżnicowana. |
| Health literacy can be defined as the capacity that an individual has to access and effectively use health-related information, in order to promote and maintain good health. | Kompetencje zdrowotne można zdefiniować jako możliwość dostępu danej osoby do informacji związanych ze zdrowiem i umiejętność ich efektywnego wykorzystania w celu propagowania i utrzymania dobrego stanu zdrowia. |
| While literacy can enable people to understand and communicate health information and concerns, when these are applied to a health context, it is called health literacy. | Umiejętność czytania i pisania umożliwia ludziom rozumienie oraz przekazywanie różnych informacji i treści. Gdy stosuje się ją do przetwarzania informacji na temat zdrowia, mówimy właśnie o kompetencjach zdrowotnych. |
| In the report Healthy People 2010 , the U.S. Department of Health and Human Services define it as “the degree to which individuals have the capacity to obtain, process and understand basic health information and services needed to make appropriate health decisions.” | W raporcie „Healthy People 2010” opracowanym przez amerykański Departament Zdrowia i Opieki Społecznej (Department of Health and Human Services) kompetencje zdrowotne są definiowane jako „stopień, w jakim osoby są w stanie uzyskiwać, przetwarzać i rozumieć podstawowe informacje i usługi zdrowotne konieczne do podejmowania właściwych decyzji dotyczących zdrowia”. |
| Examples of actions that require health literacy skills include properly reading and adhering to a care or prevention program as well as being able to use the available healthcare services rationally and ponder individual behavioural change. | Przykładowe działania wymagające posiadania kompetencji zdrowotnych obejmują właściwe rozumienie zaleceń programów opieki lub profilaktyki i stosowanie się do nich, a także umiejętność racjonalnego korzystania z dostępnych usług zdrowotnych i rozważenia indywidualnych zmian postępowania. |
| Increasing health literacy rates is a means to empower patients and contribute to downgrade inequalities towards a healthier, safer, more demanding society. | Zwiększenie kompetencji zdrowotnych stanowi metodę wzmocnienia pozycji pacjentów i zmniejszenia nierówności między nimi w celu uzyskania zdrowszego, bezpieczniejszego i bardziej wymagającego społeczeństwa. |
| They can appear anywhere on the body but are most commonly found on hands and feet. | Mogą występować w dowolnym miejscu na ciele, ale najczęściej pojawiają się na dłoniach i stopach. |
| HEALTH TOPICS A-Z | TEMATY DOT. ZDROWIA A– Z |
| It is a sustained communication process established with a diverse audience about the likely outcomes of health and behavioural attitudes. | Jest to nieustanny proces, ustalony z udziałem zróżnicowanych grup odbiorców, który dotyczy prawdopodobnych skutków określonych postaw i zachowań. |
| The main goal is to engage communities in discussions about environmental and health-related risks to create public understanding about their outcomes and approaches to deal with them. | Głównym celem jest tutaj włączenie społeczeństwa do dyskusji na temat zagrożeń dla środowiska i zdrowia po to, by upowszechnić zrozumienie ich konsekwencji oraz opracować środki zaradcze. |
| Risk communication can be about specific health-related choices, e.g. the perceived risks associated with getting immunised, or related to behaviours, as the risks associated with sexual behaviour. | Proces powiadamiania o ryzyku może dotyczyć określonych wyborów związanych ze zdrowiem, na przykład możliwego ryzyka związanego ze szczepieniami, lub zachowań, na przykład ryzyka związanego z zachowaniami seksualnymi. |
| The rash starts on the upper trunk, armpit and neck and spreads but does not usually involve the palms of the hands, soles of the feet or face, although the patient ’s cheeks will look flushed. | Wysypka rozpoczyna się w górnej części tułowia, pod pachami i na szyi, a następnie rozprzestrzenia na skórze całego ciała, ale zazwyczaj nie obejmuje dłoni, podeszew stóp ani twarzy, chociaż na policzkach występuje rumień. |
| Other symptoms can include paleness around the mouth and swollen glands in the neck. | Do innych objawów zalicza się zblednięcie trójkąta skóry wokół ust między fałdami policzkowymi (trójkąt Fiłatowa) oraz powiększenie szyjnych węzłów chłonnych. |
| It requires familiarity with the audience to whom health messages are being addressed, knowledge about relevance and importance of the problem to the target groups, ability of the group to tackle the problem and potential to promote change of an existing situation in a concrete environment. | Wymaga on znajomości odbiorców, do których kieruje się informacje, wiedzy na temat znaczenia danego problemu dla grup docelowych oraz zdolności grupy do poradzenia sobie z problemem, a także możliwości propagowania zmian istniejącej sytuacji w konkretnym środowisku. |
| Understanding social marketing principles and techniques is key to developing public health programs that can promote knowledge or positive behaviours as well as reduce risky ones. | Znajomość zasad i metod marketingu społecznego jest kluczem do rozwoju programów zdrowia publicznego, których celem jest szerzenie wiedzy i propagowanie pozytywnych zachowań oraz ograniczanie zachowań ryzykownych. |
| It is characterized by distinct epidemics across countries affecting different populations. | Cechują je odrębne epidemie występujące w wielu krajach i dotyczące różnych grup ludności. |
| Europe is now approaching the first winter season after the 2009 pandemic influenza. | Obecnie do Europy zbliża się pierwszy sezon zimowy po pandemii grypy w 2009 roku. |
| What can people do to protect themselves and others? | Co można zrobić, aby zabezpieczyć siebie i innych? |
| Chlamydia is the most common sexually transmitted infection in Europe and particularly affects young people. Chlamydia is the most frequently reported sexually transmitted infection in Europe, and the number of cases is steadily increasing. | Chlamydioza jest najbardziej rozpowszechnioną w Europie chorobą przenoszoną drogą płciową i dotyczy szczególnie młodych ludzi. W Europie chlamydioza jest najczęściej odnotowywaną chorobą przenoszoną drogą płciową, a liczba jej przypadków stale rośnie. |
| Ticks are abundant in woodlands all across Europe from early spring to late autumn. | Występują one licznie na terenach leśnych w całej Europie od wczesnej wiosny do późnej jesieni. |
| Immunisations have lead to the control and elimination of diseases in Europe that in the past caused death and disability for millions of people. | W Europie szczepienia doprowadziły do kontroli i wyeliminowania chorób, które w przeszłości powodowały śmierć i inwalidztwo u milionów osób. |
| TOP SIX HEALTH TOPICS | 6 GŁÓWNYCH TEMATÓW DOT. ZDROWIA |
| Streptococcus suis is an opportunistic bacterium which usually colonises the upper respiratory tract of adult pigs without causing any disease. | Streptococcus suis jest bakterią oportunistyczną, której kolonie występują zwykle w górnych drogach oddechowych dorosłych świń i nie powodują choroby. |
| Other disease manifestations include pneumonia, arthritis, endocarditis, and streptococcal toxic shock-like syndrome (STSS). | Do innych chorób wywoływanych przez tę bakterię należą: zapalenie płuc, zapalenie stawów, zapalenie wsierdzia oraz paciorkowcowy zespół wstrząsu toksycznego (STSS). |
| Streptococcus suis meningitis is currently the second most common cause of acute bacterial meningitis in adults in Thailand. | W Tajlandii paciorkowiec Streptococcus suis stanowi drugą pod względem częstości przyczynę występowania ostrego bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u osób dorosłych. |
| Outbreaks of human infections mainly occur in low-income countries with intensive pig production, which is largely due to close contact of humans to pigs and lack of awareness of the disease within the population at risk. | Ogniska zachorowań u ludzi występują głównie w krajach o niskim dochodzie narodowym z intensywną hodowlą świń, czego główną przyczyną jest bliski kontakt ludzi z trzodą chlewną i brak wiedzy na temat choroby wśród osób z grupy ryzyka. |
| Zika virus is a member of the Flaviviridae family and is transmitted to humans by mosquitoes. | Wirus Zika należy do rodziny Flaviviridae (flawiwirusy) i jest przenoszony na człowieka przez komary. |
| This was the first documented transmission outside of its traditional endemic areas in Africa and Asia, and Zika virus is considered an emerging infectious disease with the potential to spread to new areas where the Aedes mosquito vector is present. | Był to pierwszy udokumentowany przypadek transmisji zakażenia poza tradycyjne endemiczne obszary występowania wirusa w Afryce oraz Azji i uważa się, że wirus Zika może powodować wcześniej niespotykaną chorobę zakaźną z możliwością rozprzestrzeniania się na nowych obszarach, na których występują organizmy wektorowe wirusa (komary Aedes ). |
| There is no evidence of transmission Zika virus in Europe to date and imported cases are rare. | Dotychczas nie stwierdzono transmisji wirusa do Europy, a „importowane”przypadki zakażenia są rzadkie. |
| The typical image in electronic microscopy showing grainy ribosomal particles (“ arena ” in latin) inside the virions gave the name to this family of viruses. | Jeśli spojrzy się na nie przez mikroskop elektronowy, wewnątrz wirionów można dostrzec ziarniste cząsteczki rybosomów, od których pochodzi nazwa nadana tej rodzinie wirusów (łacińskie słowo arena oznacza piasek) . |
| Flu in birds is quite common. | Ptasia grypa jest dość rozpowszechniona, |
| Most strains of bird flu (or avian influenza to give it its scientific name) are relatively harmless to their natural bird hosts and do not infect humans - this sort is known as low pathogenic avian influenza (LPAI). | Większość szczepów wirusa ptasiej grypy jest stosunkowo niegroźna dla swych naturalnych gospodarzy (ptactwa) i nie atakuje ludzi – są to tzw. odmiany łagodne o niskiej patogeniczności (LPAI). |
| They are called highly pathogenic avian influenza (HPAI). | i należą do grupy wirusów wysoce zjadliwych. |
| It was first identified in Hong Kong where influenza cases are well reported but may have been around for longer than that elsewhere in the Far East. | Po razpierwszy zidentyfikowano go w Hong Kongu, gdzie przypadki grypy są dobrze dokumentowane, jednak szczep ten mógł istnieć już wcześniej w innych rejonach Dalekiego Wschodu. |
| Fortunately, so far A/H5N1 has not been very infectious for humans. | lecz na szczęście dotychczas nie stwierdzono, aby był on bardzo zakaźny u ludzi. |
| Although over two hundred people have become ill so far, this is still a very small number compared with millions who must have been exposed to the virus while living with infected birds in the Far East. | Mimo że do tej pory zachorowało ponad 200 osób, jest to nadal bardzo mała liczba w porównaniu z milionami mieszkańców krajów Dalekiego Wschodu, którzy wskutek przebywania wśród zakażonego ptactwa z pewnością są narażeni na kontakt z wirusem. |
| Severe cases, affecting the kidneys or the lungs, may occur and lead to death. | W ciężkich przypadkach atakowane są nerki i płuca, co może prowadzić do zgonu. |
| What do public health specialists and policy makers need to know about biosafety issues and practices in the EU? | Co specjaliści ds. zdrowia publicznego oraz decydenci polityczni muszą wiedzieć na temat zagadnień i metod działania związanych z bezpieczeństwem biologicznym w państwach UE? |
| Coordination of laboratory biosafety and biosecurity efforts across Europe is vital to ensure interoperability and preparedness. | Aby zapewnić współdziałanie i zdolność do szybkiego reagowania, należy skoordynować wysiłki zmierzające do uzyskania bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej w laboratoriach całej Europy. |
| In addition, the European Biosafety Association is an important forum for networking, information exchange and training for biosafety professionals. | Ponadto istnieje Europejskie Stowarzyszenie ds. Bezpieczeństwa Biologicznego (European Biosafety Association), które jest ważnym forum służącym do nawiązywania kontaktów, wymiany informacji oraz szkolenia specjalistów ds. bezpieczeństwa biologicznego. |
| This project will also develop information resources on biosafety for policy makers, biosafety professionals, and other public health specialists, which will be available through the ECDC web portal. | Projekt zakłada również stworzenie źródeł informacji na temat bezpieczeństwa biologicznego przeznaczonych dla decydentów politycznych, specjalistów ds. bezpieczeństwa biologicznego oraz innych specjalistów ds. zdrowia publicznego. Dostęp do tych źródeł można będzie uzyskać za pośrednictwem strony internetowej ECDC. |
| The protection, control and accountability for biological materials within laboratories in order to prevent their unauthorised access, loss, theft, misuse, diversion or intentional release. | Ochrona, kontrola i ewidencja materiałów biologicznych w laboratoriach, stosowana w celu zapobiegania dostępowi osób nieupoważnionych, utracie tych materiałów, ich kradzieży, nieprawidłowemu stosowaniu, niedozwolonemu wykorzystywaniu oraz przypadkowemu uwolnieniu. |
| Encompasses hazard identification, risk assessment and risk control both in the fields of biosafety and laboratory biosecurity. | Dotyczy identyfikacji zagrożeń, oceny ryzyka i jego kontroli w odniesieniu do bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej w laboratoriach. |
| Many Chlamydia infections do not produce symptoms, and the growing number of reported cases is likely to be the result of increased awareness about the disease and intensified testing. | W wielu przypadkach chlamydioza przebiega bezobjawowo, a rosnąca liczba zgłoszeń jest wynikiem zwiększenia świadomości istnienia choroby i intensywniejszych badań. |
| Chlamydia trachomatis infections can cause long-term complications in women even when they do not produce symptoms of acute disease. | Zakażenia bakterią Chlamydia trachomatis mogą powodować długotrwałe powikłania u kobiet, nawet w przypadku braku ostrych objawów chlamydiozy. |
| The most common complications are pelvic inflammatory disease (PID) and salpingitis, conditions that can lead to infertility and extra-uterine pregnancies. | Do najczęstszych powikłań należą zapalenie narządów miednicy i zapalenie jajowodów, które mogą powodować bezpłodność oraz ciąże pozamaciczne. |
| Most reported cases result from infections acquired through unprotected sex in parts of the world where the disease is more common. | a większość zgłoszeń dotyczy infekcji nabytych podczas stosunków płciowych bez zabezpieczenia, do których doszło w tych częściach świata, gdzie choroba jest bardziej rozpowszechniona. |
| The disease presentation is different from traditional LGV in that the patients have symptoms of inflammation in the rectum (proctitis) and colon (haemorrhagic colitis), and often do not have urethritis or the swollen lymph nodes in the groins that are otherwise typical of LGV. | Choroba ta różni się od tradycyjnego zakażenia LGV występowaniem objawów zapalnych odbytnicy i jelita grubego (krwotoczne zapalenie jelita grubego) oraz częstym brakiem zapalenia cewki moczowej i powiększenia węzłów chłonnych pachwinowych, które są typowymi objawami zakażenia LGV. |
| The classical picture of LGV involves genital ulceration, adenopathy and is characterized by buboes. | Do klasycznych objawów LGV należą owrzodzenia okolic narządów płciowych i powiększenie węzłów chłonnych z występowaniem dymienic. |
| Ecosystem decline, loss of biodiversity, stratospheric ozone depletion, and climate change are some of these environmental changes. | Do niektórych zmian środowiska zalicza się pogorszenie stanu ekosystemu, zanik różnorodności biologicznej, procesy niszczenia ozonu stratosferycznego i zmianę klimatu. |
| Climate change is indeed tangible: | Zmiany te są rzeczywiście dostrzegalne: |
| The transmission of infectious disease is determined by many factors including social, economical, ecological conditions, access to care and intrinsic human immunity. | Przenoszenie chorób zakaźnych jest uzależnione od wielu czynników, w tym warunków społecznych, ekonomicznych i ekologicznych oraz od dostępu do opieki lekarskiej i wrodzonej odporności immunologicznej. |
| they include higher proliferation rates at higher temperatures, extended transmission season, changes in ecological balances, and climate-related migration of vectors, reservoir hosts, or human populations. | Dotyczą one m.in. szybszego namnażania się patogenów w wyższych temperaturach, wydłużenia sezonu zwiększonej zachorowalności, zmian równowagi ekologicznej i związanej z klimatem migracji wektorów, organizmów rezerwuarowych oraz grup ludności. |
| The relationship between climate change and infectious diseases in Europe thus calls for careful assessment and analysis In this Review we look at the evidence for climate-related changes in infectious disease incidence, distribution, localised outbreaks, and potential for the establishment of tropical vector species in Europe. | W związku z tym zależność pomiędzy zmianą klimatu i rozwojem chorób zakaźnych w Europie należy poddać dokładnej ocenie i analizie. W niniejszym przeglądzie przyjrzymy się danym na temat związanych z klimatem zmian częstości występowania epidemii chorób zakaźnych, ich rozpowszechnienia i lokalizacji, a także możliwości pojawienia się wektorów chorób tropikalnych w Europie. |
| Based on this review of published the European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) has identified the need to tackle the technical challenges by developing a blueprint for an environmental and epidemiological network that would link existing resources. | Na podstawie niniejszego przeglądu Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) stwierdziło potrzebę rozwiązania problemów technicznych poprzez opracowanie szczegółowego planu działania w odniesieniu do sieci ds. środowiska i epidemiologii, która połączyłabyistniejące źródła danych. |
| Most importantly, the potential population health impacts of environmental changes extend far into future, if environmental conditions deteriorate further. | Najważniejsze jest to, że jeśli nastąpi dalsze pogorszenie warunków środowiskowych, potencjalne skutki tych zmian w odniesieniu do zdrowia publicznego będą odczuwalne w dalekiej przyszłości. |
