| Source | Target | | (EU) regulation (within the EU the most important legal act of the widest reach) | rozporządzenie (w UE najważniejszy akt prawny o najszerszym zasięgu) |
| (ZUS) evaluating doctor, certifying doctor (the organ of first instance at ZUS issuing medical opinions and certificates on work disability) | lekarz orzecznik ZUS (organ I instancji w ZUS wydający orzeczenia w sprawach świadczeń z tytułu niezdolności do pracy) |
| (ZUS) medical board medical commission (the organ of the second instance at ZUS issuing decisions on matters of benefit for an inability/incapability to work, investicating funds relating to decisions made as part of the first instance by a ZUS appointed doctor) | komisja lekarska ZUS (organ II instancji w ZUS wydający orzeczenia w sprawach świadczeń z tytułu niezdolności do pracy, rozpatrujący środki odwoławcze od orzeczeń wydanych w I instancji przez lekarza orzecznika) |
| a person deported to perform forced labour (a person transported to perform forced labour for a period of at least six months within the borders of the Polish state or from this territory to the 3rd Reich and USSR) | osoba deportowana do pracy przymusowej (osoba wywieziona do pracy przymusowej na okres co najmniej 6 miesięcy w granicach terytorium państwa polskiego lub z tego terytorium na terytorium III Rzeszy i ZSRR) |
| a qualified electronic signature (a form of signature which meets all the technical and organisational requirements) | kwalifikowany podpis elektroniczny (forma podpisu, która spełnia szczególne wymagania techniczne i organizacyjne) |
| accident or occupational disease occurred in special circumstances (determined in the act) | wypadek lub choroba zawodowa w szczególnych okolicznościach (określone w ustawie) |
| accident prevention (activities preventing accidents at work or occupational diseases covering, among other things, the subsidy of those undertakings by contribution payers designed to maintain an ability to work through the entirety of the period of work activity, the commissioning of analyses and academic-research works to promote awareness of dangers resulting in accidents at work and vocational diseases and the ways these may be prevented, the refunding of specific health benefits connected with accidents at work) | prewencja wypadkowa (działania zapobiegające wypadkom przy pracy lub chorobom zawodowym, obejmujące m.in. dofinansowanie działań płatników składek mających na celu utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, zamawianie analiz i prac naukowo-badawczych, upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach im przeciwdziałania, refundacja określonych świadczeń zdrowotnych związanych z wypadkami przy pracy) |
| accident sheet (document listing the circumstances and causes of an accident at work of an insured party who is not an employee) | karta wypadku (dokument zawierający okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy osoby ubezpieczonej, która nie jest pracownikiem) |
| account of the insured person (the insured party’s individual account, in which are registered contribution payments and information on the course of social insurances for the give insured party) | konto ubezpieczonego (indywidualne konto ubezpieczonego, na którym ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego) |
| account status – account information (sent by ZUS to insured parties) | informacja o stanie konta (wysyłana przez ZUS do ubezpieczonych) |
| act (a higher-order legal act universally in force and ratified by the Polish Sejm) | ustawa (akt prawny wyższego rzędu o charakterze powszechnie obowiązującym, uchwalany przez Sejm) |
| Act on benefits in respect of accidents at work and occupational diseases in special circumstances | ustawa o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach |
| Act on cash benefits and rights eligible to civilian blind victims of acts of war, substitute military service soldiers forced to labour in coal mines, quarries, uranium ore plants and construction battalions | ustawa o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych, żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych |
| Act on cash benefits and rights entitled to civil blind victims of war acts | ustawa o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych |
| Act on cash benefits due to persons deported to perform forced labour and to the inmates of forced labour camps in the Third Reich and the Union of Soviet Socialist Republics | ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich |
| Act on cash benefits under social insurance in the case of sickness and maternity | ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa |
| Act on enforcement proceedings in administration | ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji |
| Act on pension benefits from the Social Insurance Fund | ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych |
| Act on social insurance in respect of accidents at work and occupational diseases | ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych |
| Act on war veterans and certain persons being victims of war and post-war oppression | ustawa o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego |
| additonal payment for clandestne education (a form of benefit for teachers who conducted clandestne classes during the period of German occupaton or who before 1st September 1939 taught Polish as a language at Polish schools on the territory of the Third Reich as well as the former Free City of Gdansk) | dodatek za tajne nauczanie (rodzaj świadczenia dla nauczycieli, którzy w czasie okupacji prowadzili tajne nauczanie albo przed 1 września 1939 r. nauczali w języku polskim w szkołach polskich na terenie III Rzeszy Niem. oraz byłego Wolnego Miasta Gdańska) |
| additonal payment to a family allowance pension for a double orphan (a type of benefit for someone who has lost both parents, and who is enttled to family allowance pension) | dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej (rodzaj świadczenia dla osoby, która nie ma obojga rodziców, a jest uprawniona do renty rodzinnej) |
| additonal payment to an injured veteran (money benefits for an individual who in taking part in – on the basis of orders received – operations abroad suffered injury) | dodatek dla weterana poszkodowanego (świadczenie pieniężne dla osoby, która biorąc udział – na podstawie skierowania – w działaniach poza granicami państwa, doznała uszczerbku na zdrowiu) |
| Administration and Government Procurement Division | pion administracyjny i zamówień publicznych ZUS |
| Administrative arrangement for the implementation of a social security agreement | Porozumienie wykonawcze do umowy o zabezpieczeniu społecznym |
| Administrative Commission for the Coordination of Social Security Systems (brought into effect by the European Commission, composed of representatives of EU/EFTA member states and – when required – technical advisors) | Komisja Administracyjna ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego (powołana przy Komisji Wspólnot Europejskich, złożona z przedstawicieli rządów państw członkowskich UE/EFTA i – w razie potrzeby – doradców technicznych) |
| advance benefit payment (benefit for those who fulfil the conditions to obtain a retirement pension or social security pension yet who have not submitted sufficient documents to establish their value) | świadczenie zaliczkowe (świadczenie przyznawane osobom, które spełniają warunki do uzyskania prawa do emerytury lub renty, lecz nie przedłożyły wystarczających dokumentów do ustalenia ich wysokości) |
| agricultural increase (an increase in the sum of a retirement pension or social security pension received when the pensioner or social security claimant is able to prove a documented period of contributions for agricultural social insurance) | zwiększenie rolne (podwyższenie kwoty otrzymywanej emerytury lub renty w przypadku, gdy zainteresowany emeryt lub rencista legitymuje się okresem opłacania składek na rolnicze ubezpieczenie) |
| Agricultural Social Insurance Fund (KRUS; the social security institution for farmers and smallholders) | Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS; instytucja ubezpieczeniowa rolników) |
| aid and advice to appellant | pomoc i rada udzielona osobie odwołującej się (od decyzji) |
| AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) | nabyty zespół braku odporności AIDS |
| AIME (Average Indexed Monthly Earnings) | stawka określająca przeciętne miesięczne zarobki od momentu rozpoczęcia pracy; stosowana do obliczenia podstawowych świadczeń emerytalnych (PIA Podstawowa Stawka Ubezpieczenia Społecznego) |
| alien | imigrant |
| alien lawfully admitted | legalnie przebywający imigrant |
| Alien Registration Card | Karta Rejestracyjna Legalnego Imigranta (tzw. popularnie "Zielona Karta") |
| alien status | status imigracyjny |
| alimony/maintenance Fund (from which are financed alimony/maintenance payments in certain cases) | Fundusz Alimentacyjny (finansowane są z niego wypłaty alimentów w określonych przypadkach) |
| amount of insurance contribution | wysokość składki ubezpieczeniowej |
| an energy lump sum payment (payable to veterans and others eligible, territorial army soldiers forced to labour in coal mines, quarries and uranium plants) | ryczałt energetyczny (przysługujący kombatantom i innym osobom uprawnionym, żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz zakładach pozyskiwania rud uranowych) |
| Appeals Council Process Improvement (ACPI) | Udoskonalenie Procesu Odwołań Rady Odwoławczej |
| application for a return of costs incurred | wniosek o zwrot kosztów |
| application for insurance | zgłoszenie do ubezpieczeń |
| attain insured status | osiągniecie statusu upoważniającego do pobierania świadczeń |
| authentication of the PUE profile (confirmation of the identity of a PUE profile holder) | uwierzytelnienie profilu PUE (potwierdzenie tożsamości właściciela profilu PUE) |
| automatic increase | automatyczna podwyżka |
| automatic information device (serving the requirements of ZUS clients through the automatic accessing of services and information) | zusomat (samoobsługowe urządzenie informacyjno-usługowe dla klientów ZUS) |
| automatic pension (payable after the completion of the universal retirement age, regardless of the number of years worked, and paid out instead of hitherto social security disability pensions) | emerytura przyznana z urzędu (przysługuje po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego, niezależnie od długości stażu ubezpieczeniowego, zamiast pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy) |
| average further life expectancy (statistical data identical for women and men defining the average number of months of life left for those of a given age, used in the calculation of the value of retirement pensions established on the basis of the new principles) | średnie dalsze trwanie życia (dane statystyczne tożsame dla kobiet i mężczyzn, określające średnią liczbę miesięcy życia, jaka pozostała osobom w danym wieku, uwzględniane przy obliczeniu wysokości emerytury ustalanej według nowych zasad) |
| Average Indexed Monthly Earnings (AIME) | średnia przeciętnych miesięcznych zarobków, na podstawie której wyliczane są późniejsze świadczenia emerytalne |
| average monthly salary (announced by the Central Statistical Office, which constitutes the basis for the calculation of insurance contributions for employers) | przeciętne miesięczne wynagrodzenie (ogłaszane przez Główny Urząd Statystyczny, stanowi m.in. Podstawę do obliczenia składek na ubezpieczenie przedsiębiorców) |
| Base sum (the annually established sum, dependent on average monthly remuneration of significance in the establishing of the rate of retirement and social security pensions calculated according to hitherto binding principles as well as having an influence on the amount of the so-called base rate of a benefit) | kwota bazowa (ustalana corocznie kwota, uzależniona od przeciętnego wynagrodzenia, mająca znaczenie przy ustalaniu wysokości rent i emerytur obliczanych według dotychczasowych zasad oraz mająca wpływ na wysokość tzw. podstawy wymiaru świadczenia) |
| basic regulation (within the EU a legal act containing the most important regulations) | rozporządzenie podstawowe (w UE akt prawny zawierający najważniejsze regulacje) |
| beneficiary (a person designated by an insured person as entitled to receive the savings held in their sub-account in the case of the person’s death) | uposażony (osoba wskazana przez ubezpieczonego jako uprawniona do otrzymania oszczędności z jego subkonta na wypadek jego śmierci) |
| beneficiary's behalf | w imieniu spadkobiercy(czyni) |
| Benefit and Certification Division | pion świadczeń i orzecznictwa ZUS |
| benefit deductions (deductions made on the basis of various types of balance dues, e.g., the inappropriateness of benefits drawn, dues taken by court orders, alimony payments, payment for staying in social welfare homes etc.) | potrącenie ze świadczeń (potrącenie dokonywane na poczet różnego rodzaju należności, np. nienależnie pobranych świadczeń, należności egzekwowanych na mocy wyroku sądu, alimentów, opłat za pobyt w domach pomocy społecznej itp.) |
| benefit free from taxation (benefits from the workplace social benefits fund – ZFSS; the exemption is limited) | świadczenie zwolnione od podatku (świadczenia z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – ZFŚS; zwolnienie jest limitowane) |
| benefit increase | podwyżka świadczeń |
| benefit payment to the amount of a veteran supplement payment (a form of benefit for those who have participated in wars, armed conflict and national uprisings as well as for others eligible who do not have the right to any retirement-social security pensions, do not have any incomes encompassing a contribution to retirement and social security insurance and who have reached retirement age) | świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego (rodzaj świadczenia dla osób, które brały udział w wojnach, działaniach zbrojnych i powstaniach narodowych oraz dla innych osób uprawnionych, które nie posiadają prawa do żadnych świadczeń emerytalno-rentowych, nie osiągają żadnych dochodów objętych składką na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz osiągnęły wymagany wiek). |
| benefit payment transfer (the transference of a benefit in an unchanged amount to the person entitled to it who resides or lives in another member state than the state obliged to make the benefit payment) | transfer wypłaty świadczenia (przekazywanie świadczenia w niezmienionej wysokości i trybie osobie do niego uprawnionej, która przebywa lub mieszka w innym państwie członkowskim niż państwo, które jest zobowiązane do wypłaty świadczenia) |
